Europejska Stolica Kultury
Europejska Stolica Kultury – europejskie miasto wybrane przez Unię Europejską, które w ciągu jednego roku może zaprezentować życie kulturalne miasta, całego regionu i państwa.
W większości przypadków miasta starają się wykorzystać tę okazję i związane z nią fundusze (po 1,5 mln euro od UE w 2010 r.)[1] na rozwinięcie swojej oferty kulturalnej, tak by mogły przyciągnąć międzynarodową publiczność. Wybrany ośrodek przez 12 miesięcy przedstawia swoje dziedzictwo historyczne. Miasta i regiony organizują specjalnie na tę okazję koncerty, festiwale, pokazy, konferencje i inne działania reklamujące miasto i region.
Spis treści
Historia[edytuj | edytuj kod]
Idea, by użyć kultury do głębszego zintegrowania Europejczyków, zrodziła się 13 czerwca 1985 podczas spotkania Rady Unii Europejskiej. Przedstawiła ją grecka minister kultury Melina Mercouri.
Inicjatywa Europejskich Miast Kultury szybko się przyjęła w Europie. Pierwszym Europejskim Miastem Kultury były greckie Ateny. Podobna inicjatywa pojawiła się też w Ameryce.
W 1999 jej nazwę zmieniono na Europejskie Stolice Kultury, wprowadzono też zmiany procedury wyboru miast-organizatorów, które obowiązują od 2005. Co roku typowane są dwa państwa z Unii Europejskiej[potrzebny przypis], z których chętne miasta na 9 lat wcześniej składają swoje kandydatury. Spośród zgłoszonych miast Unia Europejska wybiera po jednym z obu państw. Ponadto, od 2021 roku co trzy lata będzie wybierana trzecia stolica, z państwa będącego kandydatem do Unii Europejskiej lub należącego do EFTA. W 2021 roku stolicą kultury będzie serbski Nowy Sad[2].
Miasta kandydackie muszą spełnić szereg warunków przewidzianych w aktach prawa unijnego – m.in. promowanie własnej kultury poprzez instytucję Ambasadora Kultury, czyli twórcy silnie związanego z miastem, współpracę międzynarodową, akcentowanie wartości europejskich oraz prowadzenie działań kulturalnych promujących miasto i region. Nie bez znaczenia są też metody propagowania informacji o kandydacie: coraz większa wagę przykłada się tu do technologii informatycznych.
Europejskie Stolice Kultury[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
- 1985: Ateny (Grecja)
- 1986: Florencja (Włochy)
- 1987: Amsterdam (Holandia)
- 1988: Berlin Zachodni (Berlin Zachodni)
- 1989: Paryż (Francja)
- 1990: Glasgow (Wielka Brytania)
- 1991: Dublin (Irlandia)
- 1992: Madryt (Hiszpania)
- 1993: Antwerpia (Belgia)
- 1994: Lizbona (Portugalia)
- 1995: Luksemburg (Luksemburg)
- 1996: Kopenhaga (Dania)
- 1997: Saloniki (Grecja)
- 1998: Sztokholm (Szwecja)
- 1999: Weimar (Niemcy)
- 2000: Reykjavík (Islandia), Bergen (Norwegia), Helsinki (Finlandia), Bruksela (Belgia), Praga (Czechy), Kraków (Polska), Santiago de Compostela (Hiszpania), Awinion (Francja), Bolonia (Włochy)
- 2001: Rotterdam (Holandia), Porto (Portugalia)
- 2002: Brugia (Belgia), Salamanka (Hiszpania)
- 2003: Graz (Austria)
- 2004: Genua (Włochy), Lille (Francja)
- 2005: Cork (Irlandia)
- 2006: Patras (Grecja)
- 2007: Luksemburg (Luksemburg), Sybin (Rumunia)
- 2008: Liverpool (Wielka Brytania), Stavanger (Norwegia)
- 2009: Wilno (Litwa)[3], Linz (Austria)
- 2010: Essen/Zagłębie Ruhry (Niemcy), Pecz (Węgry), Stambuł (Turcja)
- 2011: Turku (Finlandia), Tallinn (Estonia)
- 2012: Guimarães (Portugalia), Maribor (Słowenia)
- 2013: Marsylia-Prowansja (Francja), Koszyce (Słowacja)
- 2014: Umeå (Szwecja), Ryga (Łotwa)
- 2015: Mons (Belgia), Pilzno (Czechy)
- 2016: Wrocław (Polska), San Sebastián (Hiszpania)
- 2017: Aarhus (Dania), Pafos (Cypr)
- 2018: Leeuwarden (Holandia), Valletta (Malta)
Przyszłe Europejskie Stolice Kultury[edytuj | edytuj kod]
- 2019: Matera (Włochy), Płowdiw (Bułgaria)
- 2020: Rijeka (Chorwacja), Galway (Irlandia)
- 2021: Timișoara (Rumunia), Eleusis (Grecja), Nowy Sad (Serbia)[4][5]
- 2022: Litwa, Luksemburg
- 2023: Węgry, Wielka Brytania
- 2024: Estonia, Austria
- 2025: Słowenia, Niemcy
- 2026: Słowacja, Finlandia
- 2027: Łotwa, Portugalia
- 2028: Czechy, Francja
- 2029: Polska, Szwecja
- 2030: Cypr, Belgia
- 2031: Malta, Hiszpania
- 2032: Bułgaria, Dania
- 2033: Holandia, Włochy
Europejskie Stolice Kultury w Polsce[edytuj | edytuj kod]
Do tej pory dwa polskie miasta zostały wyróżnione tym tytułem – Kraków oraz Wrocław.
Kraków jako Europejska Stolica Kultury[edytuj | edytuj kod]
Pierwszym miastem był Kraków, wybrany w 2000 roku. Rok ten był traktowany przez Unię Europejską wyjątkowo, jako podkreślenie trwałego dziedzictwa i wkładu miast europejskich w osiągnięcia kultury i cywilizacji światowej[6]. W związku z tym wybrano aż dziewięć miast: Awinion, Helsinki, Bruksela, Bolonia, Santiago de Compostela, Reykjavík, Bergen, w tym dwa miasta z nowych państw członkowskich UE, mających wstąpić dopiero 1 maja 2004 – Kraków i Pragę. Decyzja o wyborze spośród polskich miast właśnie Krakowa została podjęta przez rząd polski. Nie odbywały się prezentacje ani konkursy poszczególnych miast.
Kandydaci do ESK 2016[edytuj | edytuj kod]
9 listopada 2009 roku minister kultury i dziedzictwa narodowego ogłosił oficjalny konkurs o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016, w którym wszystkie polskie miasta miały równe szanse w jego otrzymaniu. Chęć wystartowania wyraziły: Białystok, Bydgoszcz[7], Gdańsk[8], Katowice[9], Lublin[10], Łódź[11], Poznań[12], Szczecin[13], Toruń[14], Warszawa[15] i Wrocław[16]. Na początku października 2010 dokonano preselekcji miast hiszpańskich kandydujących do tytułu. Rywalizacja toczyła pomiędzy sześcioma miastami: Burgos, San Sebastián, Las Palmas de Gran Canaria, Kordobą, Segowią i Saragossą[17]. Dnia 28 czerwca 2011 na hiszpańską Europejską Stolicę Kultury wybrano miasto San Sebastián.
Wrocław jako Europejska Stolica Kultury[edytuj | edytuj kod]
21 czerwca 2011 roku do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury spośród polskich kandydatów nominowany został Wrocław. Głównym autorem aplikacji ESK, która przyczyniła się do wyboru Wrocławia, jest Adam Chmielewski. W lipcu 2012 roku powstała oficjalna instytucja odpowiedzialna za przygotowanie Wrocławia do obchodów ESK 2016, która jest połączeniem Centrum Sztuki IMPART oraz biura Wrocław 2016.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ PAP: ESK 2016 – mija termin (pol.). portal samorządowy, 2010-08-30. [dostęp 2010-08-31].
- ↑ European Capitals of Culture (ang.). ec.europa.eu. [dostęp 2018-03-17].
- ↑ Zob. Dominik Szulc, Wilno – centrum obchodów Tysiąclecia Litwy i Europejska Stolica Kultury w 2009 roku, „Histmag.org”, 5 lipca 2009.
- ↑ Novi Sad to be European Capital of Culture in 2021 (ang.). ec.europa.eu, 2016-10-13. [dostęp 2018-03-17].
- ↑ Novi Sad evropska prestonica kulture za 2021. godinu (serb.). b92.net, 2016-10-13. [dostęp 2018-03-17].
- ↑ Helsinki i inne stolice kultury 2000.
- ↑ Oficjalna strona internetowa Bydgoszczy, jako Kandydata do tytułu Europejska Stolica Kultury w 2016.
- ↑ Oficjalna Strona internetowa Gdańska, jako Kandydata do tytułu Europejska Stolica Kultury w 2016.
- ↑ Oficjalna Strona internetowa Katowic, jako Kandydata do tytułu Europejska Stolica Kultury w 2016.
- ↑ Oficjalna Strona internetowa Miasta Lublin, jako Kandydata do tytułu Europejska Stolica Kultury w 2016.
- ↑ Oficjalna Strona internetowa Łodzi, jako Kandydata do Europejskiej Stolicy Kultury w 2016.
- ↑ Oficjalna Strona internetowa Poznania, jako Kandydata do tytułu Europejska Stolica Kultury w 2016.
- ↑ Oficjalna strona internetowa Szczecina, jako Kandydata do tytułu Europejska Stolica Kultury w 2016.
- ↑ Oficjalna Strona internetowa Torunia, jako Kandydata do tytułu Europejska Stolica Kultury w 2016.
- ↑ Oficjalna Strona internetowa Warszawy, jako Kandydata do tytułu Europejska Stolica Kultury w 2016.
- ↑ Oficjalna strona internetowa Wrocławia, jako Kandydata do tytułu Europejska Stolica Kultury 2016.
- ↑ Burgos, San Sebastián, Las Palmas, Córdoba, Segovia y Zaragoza, candidatas a Capital Europea de la Cultura 2016, [dostęp 2010-10-14].
| ||||||||
