49°48′N 18°57′E/49,793056 18,950278Jaworze (gmina)
| gmina wiejska | |||||
 Urząd gminy w Jaworzu | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| TERYT |
2402062 | ||||
| Wójt |
Radosław Ostałkiewicz (od 2014 roku) | ||||
| Powierzchnia |
21,13 km² | ||||
| Populacja (2018) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość |
342,4 os./km² | ||||
| Nr kierunkowy |
33 | ||||
| Kod pocztowy |
43-384 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
SBI | ||||
Adres urzędu: ul. Zdrojowa 8243-384 Jaworze | |||||
Położenie na mapie powiatu_-_Jaworze.png)
| |||||
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
| 49°48′N 18°57′E/49,793056 18,950278
| |||||
| Strona internetowa | |||||
| Biuletyn Informacji Publicznej | |||||
Portal  Polska
| |||||
Jaworze – gmina wiejska w południowej części województwa śląskiego, w południowo-zachodniej części powiatu bielskiego, na granicy z powiatem cieszyńskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie bielskim.
Gmina położona jest w krainie historycznej Śląska Cieszyńskiego i przynależy do euroregionu Śląsk Cieszyński.
Jaworze znajduje się w strefie obejmującej zurbanizowany obszar Aglomeracja bielska i graniczy z jej śródmiejską częścią tj. miastem Bielsko-Biała.
Siedzibą i jedyną wsią gminy jest licząca sobie ponad 700 lat podgórska osada rolniczo–turystyczna Jaworze, które obejmuje swym zasięgiem cztery przysiółki:
- Jaworze Średnie,
- Jaworze Górne,
- Jaworze Nałęże,
- Jaworze Dolne.
Według rejestru TERYT do gminy należy także osada Błatnia.
Według danych z 2018 roku[2] gminę zamieszkiwały 7299 osoby.
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Gmina Jaworze położona jest w obrębie Pogórza Cieszyńskiego u północnego progu Beskidu Śląskiego w rozgałęzieniu ułożonych południkowo ramion górskich łączących się w masywie Błotnego (917 m n.p.m.) znanego jako Błatnia. Głęboko wcięte doliny oraz stromo opadające zalesione stoki Bucznika (679 m), Ostrego (659 m), Borowiny (718 m) i Wysokiego (756 m) tworzą urocze tło dla położonej na pagórkach gminy. Przez miejscowość Jaworze przepływają potoki Szeroki i Wysoki natomiast przez Jaworze Nałęże przepływa potok Jasienica zwana również potocznie Jesionka.
Gmina znana jest z walorów uzdrowiskowych, na tym terenie w XIX wieku odkryto źródła wody bogate w sole jodo-bromowe. Corocznie przybywa tutaj wiele osób ze schorzeniami dróg oddechowych. Na terenie Jaworza funkcjonują obiekty wczasowo-rekreacyjne, liczne ścieżki rowerowe i narciarskie.
Według podziału na jednostki fizycznogeograficzne (Jerzy Kondracki, 1978) klasyfikacja obszaru gminy przedstawia się następująco:
- prowincja: Karpaty i Podkarpacie
- podprowincja: Zewnętrzne Karpaty Zachodnie
- makroregion: Beskidy Zachodnie
- mezoregion: Beskid Śląski
- makroregion: Pogórze Zachodniobeskidzkie
- mezoregion: Pogórze Śląskie
Pod względem podziału geobotanicznego (Szafer, Zarzycki, 1977) gmina Jaworze należy do:
- prowincja: Górska Środkowoeuropejska
- podprowincja: Karpacka
- dział: Karpaty Zachodnie
- okręg: Beskidy
- podokręg: Śląsko-Babiogórski
- podokręg: Pogórze Wapienne
Struktura powierzchni[edytuj | edytuj kod]
Według danych z roku 2002[3] gmina Jaworze ma obszar 21,32 km², w tym:
- użytki rolne: 39%
- użytki leśne: 51%
Gmina stanowi 4,66% powierzchni powiatu.
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Dane z 31 grudnia 2012[2]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| populacja | 6883 | 100 | 3502 | 50,9 | 3381 | 49,1 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
325,7 | 165,7 | 160,0 | |||
- Piramida wieku mieszkańców gminy Jaworze w 2014 roku[4].
Sąsiednie gminy[edytuj | edytuj kod]
Gmina graniczy od południa z gminą Brenna w powiecie cieszyńskim i od północy z Gminą Jasienica w powiecie bielskim, a od wschodu z miastem Bielsko-Biała.
Przebieg granic gminy Jaworze jest następujący: od północy granica gminy w zasadzie pokrywa się z linią kolejową Bielsko-Biała - Cieszyn. Po przekroczeniu potoku Rudawka granica zbiega w kierunku południowo-wschodnim przecinając ul. Bielską. Następnie wzdłuż ul. Średniej dochodzi do skrzyżowania z ul. Kolonia Dolna, od którego odbija w kierunku kompleksu leśnego otaczającego stadion w Wapienicy. Skrajem kompleksu leśnego przebiega na południe wzdłuż ul. Światopełka, a następnie Storczyków i Rumiankową, dochodząc w pobliże ul. Zapora, od której odbija w kierunku grzbietu górskiego Wysokiego i Przykrej, omijając szczyt Palenicy. Grzbietem Wysokiego i Przykrej granica dochodzi do przełęczy pod Przykrą, od której odbija przecinając źródliska potoku Błatnia od polany pod Stołowem. Polana ta biegnie ku szczytowi Błatni omijając go od strony północno-wschodniej i zbiega w dół w kierunku źródła Bartek, w którym bierze początek jeden z potoków będących dopływem Jasionki. Potokiem tym granica dochodzi do Jasionki, którą biegnie otaczając na niewielkim odcinku rozległą polanę na stokach Czupla, aż do ul. Jeżynowej. Następnie wzdłuż ulic: Jeżynowa, Myśliwska i Cisowa biegnie w kierunku północno-wschodnim do potoku Szerokiego, od którego odbija przecinając ul. Zaciszną w kierunku linii kolejowej Bielsko-Biała–Cieszyn.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ [1], w oparciu o dane GUS.
- ↑ a b Growlit: Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym;. GUS. [dostęp 2018].zły zapis daty dostępu
- ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset (pol.). regioset.pl. [dostęp 2010-09-14].
- ↑ Gmina Jaworze w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
_COA.svg)