Jaworze (gmina)

Jaworze
— gmina wiejska —
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	bielski (województwo śląskie)
TERYT	2402062
Wójt	Radosław Ostałkiewicz (od 2014 roku)
Powierzchnia	21,13 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności	7145
• gęstość	338,1 os./km²
Nr kierunkowy	33
Tablice rejestracyjne	SBI
Adres urzędu: ul. Zdrojowa 82 43-384 Jaworze
Położenie na mapie powiatu
Położenie na mapie województwa śląskiego Jaworze
Położenie na mapie Polski Jaworze
49°48′N 18°57′E
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej
Portal Polska

Jaworze – gmina wiejska w południowej części województwa śląskiego, w południowo-zachodniej części powiatu bielskiego, na granicy z powiatem cieszyńskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie bielskim.

Gmina położona jest w krainie historycznej Śląska Cieszyńskiego i przynależy do euroregionu Śląsk Cieszyński.

Jaworze znajduje się w strefie obejmującej zurbanizowany obszar Aglomeracja bielska i graniczy z jej śródmiejską częścią tj. miastem Bielsko-Biała.

Siedzibą i jedyną wsią gminy jest licząca sobie ponad 700 lat podgórska osada rolniczo–turystyczna Jaworze, które obejmuje swym zasięgiem cztery przysiółki:

• Jaworze Średnie,
• Jaworze Górne,
• Jaworze Nałęże,
• Jaworze Dolne.

Według rejestru TERYT do gminy należy także osada Błatnia.

Według danych z 31 grudnia 2012 gminę zamieszkiwały 6 883 osoby.

Geografia

Gmina Jaworze położona jest w obrębie Pogórza Cieszyńskiego u północnego progu Beskidu Śląskiego w rozgałęzieniu ułożonych południkowo ramion górskich łączących się w masywie Błotnego (917 m n.p.m.) znanego jako Błatnia. Głęboko wcięte doliny oraz stromo opadające zalesione stoki Bucznika (679 m), Ostrego (659 m), Borowiny (718 m) i Wysokiego (756 m) tworzą urocze tło dla położonej na pagórkach gminy. Przez miejscowość Jaworze przepływają potoki Szeroki i Wysoki natomiast przez Jaworze Nałęże przepływa potok Jasienica zwana również potocznie Jesionka.

Gmina znana jest z walorów uzdrowiskowych, na tym terenie w XIX wieku odkryto źródła wody bogate w sole jodo–bromowe. Corocznie przybywa tutaj wiele osób ze schorzeniami dróg oddechowych. Na terenie Jaworza funkcjonują obiekty wczasowo-rekreacyjne, liczne ścieżki rowerowe i narciarskie.

Według podziału na jednostki fizycznogeograficzne (Jerzy Kondracki, 1978) klasyfikacja obszaru gminy przedstawia się następująco:

• prowincja: Karpaty i Podkarpacie
• podprowincja: Zewnętrzne Karpaty Zachodnie
• makroregion: Beskidy Zachodnie
• mezoregion: Beskid Śląski
• makroregion: Pogórze Zachodniobeskidzkie
• mezoregion: Pogórze Śląskie

Pod względem podziału geobotanicznego (Szafer, Zarzycki, 1977) gmina Jaworze należy do:

• prowincja: Górska Środkowoeuropejska
• podprowincja: Karpacka
• dział: Karpaty Zachodnie
• okręg: Beskidy
• podokręg: Śląsko-Babiogórski
• podokręg: Pogórze Wapienne

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002 gmina Jaworze ma obszar 21,32 km², w tym:

• użytki rolne: 39%
• użytki leśne: 51%

Gmina stanowi 4,66% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 31 grudnia 2012:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	6883	100	3502	50,9	3381	49,1
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	325,7		165,7		160,0

• Piramida wieku mieszkańców gminy Jaworze w 2014 roku.

Sąsiednie gminy

Gmina graniczy od południa z gminą Brenna w powiecie cieszyńskim i od północy z Gminą Jasienica w powiecie bielskim, a od wschodu z miastem Bielsko-Biała.

Przebieg granic gminy Jaworze jest następujący: od północy granica gminy w zasadzie pokrywa się z linią kolejową Bielsko-Biała - Cieszyn. Po przekroczeniu potoku Rudawka granica zbiega w kierunku południowo-wschodnim przecinając ul. Bielską. Następnie wzdłuż ul. Średniej dochodzi do skrzyżowania z ul. Kolonia Dolna, od którego odbija w kierunku kompleksu leśnego otaczającego stadion w Wapienicy. Skrajem kompleksu leśnego przebiega na południe wzdłuż ul. Światopełka, a następnie Storczyków i Rumiankową, dochodząc w pobliże ul. Zapora, od której odbija w kierunku grzbietu górskiego Wysokiego i Przykrej, omijając szczyt Palenicy. Grzbietem Wysokiego i Przykrej granica dochodzi do przełęczy pod Przykrą, od której odbija przecinając źródliska potoku Błatnia od polany pod Stołowem. Polana ta biegnie ku szczytowi Błatni omijając go od strony północno-wschodniej i zbiega w dół w kierunku źródła Bartek, w którym bierze początek jeden z potoków będących dopływem Jasionki. Potokiem tym granica dochodzi do Jasionki, którą biegnie otaczając na niewielkim odcinku rozległą polanę na stokach Czupla, aż do ul. Jeżynowej. Następnie wzdłuż ulic: Jeżynowa, Myśliwska i Cisowa biegnie w kierunku północno-wschodnim do potoku Szerokiego, od którego odbija przecinając ul. Zaciszną w kierunku linii kolejowej Bielsko-Biała–Cieszyn.