Kościół św. Józefa Oblubieńca i klasztor Karmelitanek Bosych w Wilnie
 Kościół św. Józefa w 1877 przed wyburzeniem | |||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie Polski w 1939  | |||||||||||||||
| 54°40′33″N 25°17′08″E/54,675833 25,285556 | |||||||||||||||
Kościół św. Józefa Oblubieńca i klasztor Karmelitanek Bosych w Wilnie – nieistniejący kościół Wilna.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Starania o wzniesienie kościoła i klasztoru dla sióstr karmelitanek bosych podjęli podskarbi wielki litewski Stefan Pac i jego małżonka Anna Marcybella (Marcyjanella) z Rudominów-Dusiatskich[1] w roku 1635[2]. Rok później biskup wileński Abraham Woyna udzielił zgody na budowę a w 1637 papież Urban VIII wydał breve fundacyjne. Po kilku miesiącach wykupiono dla potrzeb klasztoru kilka kamienic w mieście. W listopadzie 1638 do Wilna przybyły z Lublina pierwsze zakonnice, m.in. Felicjanna Tyszkiewicz (Katarzyna od Chrystusa Pana)[3]. Budowa kościoła ruszyła w 1638 a wsparli ja finansowo Pacowie, darowując 10000 złotych i Wiesiołowscy, ofiarowując kolejne 20000 złotych.
W latach 1646-1649 wzniesiono również klasztor. Całe założenie powstało na południowych obrzeżach Wilna w pobliżu Baszty Okrągłej. Trwającą budowę kościoła przerwał najazd moskiewski i okupacja Wilna. Siostry karmelitanki opuściły miasto i powróciły dopiero w 1667. Budowa kościoła została wznowiona. W czerwcu 1692 biskup wileński Konstanty Kazimierz Brzostowski poświęcił kościół dedykowany św. Józefowi Oblubieńcowi i św. Teresie z Ávili, patronce i reformatorce karmelitanek.
W 1772, w chwili pierwszego rozbioru Polski, w klasztorze żyło 15 sióstr.
W ramach niszczenia struktur kościoła katolickiego na Litwie po stłumionym powstaniu styczniowym władze rosyjskie zarządziły w lutym 1865 kasatę klasztoru sióstr karmelitanek. Część zakonnic przeniosła się do wileńskich benedyktynek a część wyjechała do Krakowa, na Wesołą. Opuszczone zabudowania zostały wyburzone w latach 1876-1878 a na ich miejscu urządzono plac targowy, nazwany z czasem Bosaczki, na pamiątkę po karmelitankach bosych.
Obecnie w tym miejscu znajduje się skwer.
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Kościół św. Józefa był budowlą jednonawową z transeptem, prawdopodobnie na planie krzyża łacińskiego; na skrzyżowaniu nawy i transeptu została umieszczona niewielka, barokowa pseudokopuła. Elewacja, bogata i dobrze skomponowana, została obwiedziona pilastrami w porządku toskańskim i zwieńczona szczytem z gzymsami i wolutami. Portyk został flankowany półkolumnami połączonymi łukowatym gzymsem.
Wewnątrz kościoła umieszczono pięć ołtarzy, w tym ołtarz główny z obrazem patrona świątyni, św. Józefa Oblubieńca. W niszach nawy umieszczono posągi św. Apostołów Piotra i Pawła.
Na podstawie zachowanych rysunków i nielicznych, XIX-wiecznych fotografii można wysnuć wniosek że kościół był zbudowany w stylu dojrzałego baroku i przypominał pobliskie kościoły św. Teresy (również ufundowany przez Paca w tym samym czasie) i Wszystkich Świętych.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Józef Wolff: Pacowie: materyjały historyczno-genealogiczne. Petersburg: 1885, s. 80-88.
- ↑ Anna Nowicka-Struska. Description of the Journey to Vilnius of Sister Mary Magdalene of the Saviour, Anna Żaboklicka, a Discalced Carmelite Nun from Lublin. The First Polish Woman’s Travel Journal from 1638. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”. 2-2020. s. 35. ISSN 0239-426X. (ang.).
- ↑ Pogląd ogólny, [w:] Rafał Kalinowski (red.), Klasztory karmelitanek bosych w Polsce, na Litwie i Rusi. Ich początek, rozwój i tułactwo w czasie rozruchów wojennych w XVII w., Wilno, Kraków 1900, s. 7-9.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Bartłomiej Kaczorowski: Zabytki starego Wilna. Warszawa: Oficyna Wydawnicza, 1991. ISBN 83-85083-08-1.
- Juliusz Kłos: Wilno, przewodnik krajoznawczy. Wilno: Wydawnictwo Oddziału Wileńskiego Polsk. Tow. Krajoznawczego z zapomogi Ministerstwa W. R. i O. P., 1923.
- Krzysztof Plebankiewicz: Wilno: przewodnik turystyczny. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1997. ISBN 83-213-3934-4.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
