Lista pierwszych kosmonautów według obywatelstwa

Poniższa lista zawiera nazwiska pierwszych astronautów z danego kraju, którzy odbyli lot kosmiczny (pod uwagę brane jest obywatelstwo posiadane w czasie trwania misji), a także datę startu; lista uszeregowana jest chronologicznie. Do października 2023 r. w kosmos polecieli przedstawiciele 46 państw.

Lista chronologiczna

Wszystkie daty podane są według czasu uniwersalnego (UTC).

Inne fakty

W niektórych przypadkach można mówić o podwójnym obywatelstwie astronautów odbywających swój pierwszy lot kosmiczny. Zatem, w zależności od przyjętego kryterium, powyższa lista może ulegać zmianie:

Paul Scully-Power(inne języki) urodził się w Australii, lecz poleciał w kosmos już jako obywatel Stanów Zjednoczonych (5 października 1984).
Taylor Gun-Jin Wang urodził się w Chińskiej Republice Ludowej w chińskiej rodzinie, lecz poleciał w kosmos już jako obywatel Stanów Zjednoczonych (29 kwietnia 1985).
Patrick Baudry urodził się we francuskiej części Kamerunu (obecnie Kamerun), lecz w kosmos poleciał już jako obywatel Francji (17 czerwca 1985).
Shannon Lucid urodziła się w Chińskiej Republice Ludowej w amerykańskiej rodzinie (rodzice pochodzenia europejskiego), lecz poleciała w kosmos jako obywatelka Stanów Zjednoczonych (17 czerwca 1985).
Franklin Chang-Díaz urodził się w Kostaryce, ale w kosmos poleciał już jako obywatel Stanów Zjednoczonych (12 stycznia 1986).
Andy Thomas urodził się w Australii, lecz poleciał w kosmos już jako obywatel Stanów Zjednoczonych (19 maja 1996).
John Herrington został pierwszym rdzennym Amerykaninem (plemię Czikasawów – ang. Chickasaw), który poleciał w kosmos (24 listopada 2002)^[g]^[g].

Uwagi

↑ ^a ^b ^c ^d W roku 1991 Związek Radziecki rozpadł się na: Armenię, Azerbejdżan, Białoruś, Estonię, Gruzję, Kazachstan, Kirgistan, Litwę, Łotwę, Mołdawię, Rosję, Tadżykistan, Turkmenistan, Ukrainę i Uzbekistan. W czasie gdy ZSRR się rozpadało, kosmonauci Siergiej Krikalow i Aleksandr Wołkow przebywali na pokładzie stacji kosmicznej Mir. Zatem polecieli w kosmos jako obywatele Związku Radzieckiego, a powrócili na Ziemię jako obywatele Rosji. Pierwszymi Rosjanami, którzy polecieli w kosmos po rozpadzie ZSRR, byli Aleksandr Kaleri i Aleksandr Wiktorienko.
↑ Alan Shepard wykonał lot suborbitalny. Pierwszym Amerykaninem, który odbył lot orbitalny był John Glenn (20 lutego 1962).
↑ ^a ^b W roku 1993 Czechosłowacja podzieliła się na: Czechy i Słowację.
↑ ^a ^b W roku 1990 Niemcy Wschodnie i Zachodnie połączyły się. 22 stycznia 1992 Ulf Merbold został pierwszym obywatelem zjednoczonych Niemiec, który poleciał w kosmos.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Ta osoba leciała jako pozarządowy komercyjny turysta kosmiczny.
↑ Ilan Ramon był pierwszym Izraelczykiem, który poleciał w kosmos, lecz zginął w czasie powrotu na Ziemię – wahadłowiec Columbia, którym leciał, rozpadł się podczas wchodzenia w atmosferę.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Ten lot był suborbitalny.
↑ ^a ^b Był to lot suborbitalny na pokładzie statku SpaceShipTwo. Loty statku SpaceShipTwo przekraczają amerykańską definicję lotu kosmicznego (80,47 km), ale nie przekraczają linii Kármána (100 km), która jest używana przy definicji FAI stosowaną w większości dokumentacji lotów kosmicznych.

Zobacz też

[uw1-1] W roku 1991 Związek Radziecki rozpadł się na: Armenię, Azerbejdżan, Białoruś, Estonię, Gruzję, Kazachstan, Kirgistan, Litwę, Łotwę, Mołdawię, Rosję, Tadżykistan, Turkmenistan, Ukrainę i Uzbekistan. W czasie gdy ZSRR się rozpadało, kosmonauci Siergiej Krikalow i Aleksandr Wołkow przebywali na pokładzie stacji kosmicznej Mir. Zatem polecieli w kosmos jako obywatele Związku Radzieckiego, a powrócili na Ziemię jako obywatele Rosji. Pierwszymi Rosjanami, którzy polecieli w kosmos po rozpadzie ZSRR, byli Aleksandr Kaleri i Aleksandr Wiktorienko.

[uw2-2] Alan Shepard wykonał lot suborbitalny. Pierwszym Amerykaninem, który odbył lot orbitalny był John Glenn (20 lutego 1962).

[uw3-3] W roku 1993 Czechosłowacja podzieliła się na: Czechy i Słowację.

[uw4-4] W roku 1990 Niemcy Wschodnie i Zachodnie połączyły się. 22 stycznia 1992 Ulf Merbold został pierwszym obywatelem zjednoczonych Niemiec, który poleciał w kosmos.

[uw6-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Ta osoba leciała jako pozarządowy komercyjny turysta kosmiczny.

[uw5-6] Ilan Ramon był pierwszym Izraelczykiem, który poleciał w kosmos, lecz zginął w czasie powrotu na Ziemię – wahadłowiec Columbia, którym leciał, rozpadł się podczas wchodzenia w atmosferę.

[uw7-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Ten lot był suborbitalny.

[uw8-8] Był to lot suborbitalny na pokładzie statku SpaceShipTwo. Loty statku SpaceShipTwo przekraczają amerykańską definicję lotu kosmicznego (80,47 km), ale nie przekraczają linii Kármána (100 km), która jest używana przy definicji FAI stosowaną w większości dokumentacji lotów kosmicznych.

[a]

[b]

[c]

[d]

[e]

[f]

[g]

[h]

Nr	Państwo	Astronauta	Lot	Data
Lata 60. XX wieku
1	ZSRR^[a]	Jurij Gagarin	Wostok 1	12 kwietnia 1961
2	Stany Zjednoczone^[b]	Alan Shepard	MR-3	5 maja 1961
Lata 70. XX wieku
3	Czechosłowacja^[c]	Vladimír Remek	Sojuz 28	2 marca 1978
4	Polska	Mirosław Hermaszewski	Sojuz 30	27 czerwca 1978
5	NRD^[d]	Sigmund Jähn	Sojuz 31	26 sierpnia 1978
6	Bułgaria	Georgi Iwanow	Sojuz 33	10 kwietnia 1979
Lata 80. XX wieku
7	Węgry	Bertalan Farkas	Sojuz 36	26 maja 1980
8	Wietnam	Phạm Tuân	Sojuz 37	23 lipca 1980
9	Kuba	Arnaldo Tamayo Méndez	Sojuz 38	18 września 1980
10	Mongolia	Dżügderdemidijn Gürragczaa	Sojuz 39	22 marca 1981
11	Rumunia	Dumitru Prunariu	Sojuz 40	14 maja 1981
12	Francja	Jean-Loup Chrétien	Sojuz T-6	24 czerwca 1982
13	Niemcy Zachodnie^[d]	Ulf Merbold	STS-9	28 listopada 1983
14	Indie	Rakesh Sharma	Sojuz T-11	3 kwietnia 1984
15	Kanada	Marc Garneau	STS-41-G	5 października 1984
16	Arabia Saudyjska	Sultan al-Saud	STS-51-G	17 czerwca 1985
17	Holandia	Wubbo Ockels	STS-61-A	30 października 1985
18	Meksyk	Rodolfo Neri Vela	STS-61-B	26 listopada 1985
19	Syria	Muhammed Faris	Sojuz TM-3	22 lipca 1987
20	Afganistan	Abdulahad Momand	Sojuz TM-6	29 sierpnia 1988
Lata 90. XX wieku
21	Japonia^[e]	Toyohiro Akiyama	Sojuz TM-11	2 grudnia 1990
22	Wielka Brytania^[e]	Helen Sharman	Sojuz TM-12	18 maja 1991
23	Austria	Franz Viehböck	Sojuz TM-13	2 października 1991
24	Rosja^[a]	Aleksandr Kaleri Aleksandr Wiktorienko	Sojuz TM-14	17 marca 1992
25	Belgia	Dirk Frimout	STS-45	24 marca 1992
26	Włochy	Franco Malerba	STS-46	31 lipca 1992
27	Szwajcaria	Claude Nicollier	STS-46	31 lipca 1992
28	Ukraina^[a]	Łeonid Kadeniuk	STS-87	19 listopada 1997
29	Hiszpania	Pedro Duque	STS-95	29 października 1998
30	Słowacja^[c]	Ivan Bella	Sojuz TM-29	20 lutego 1999
I dekada XXI wieku
31	Południowa Afryka^[e]	Mark Shuttleworth	Sojuz TM-34	25 kwietnia 2002
32	Izrael^[f]	Ilan Ramon	STS-107	16 stycznia 2003
33	Chiny	Yang Liwei	Shenzhou 5	15 października 2003
34	Brazylia	Marcos Pontes	Sojuz TMA-8	30 marca 2006
35	Iran^[e]	Anousheh Ansari	Sojuz TMA-9	18 września 2006
36	Szwecja	Christer Fuglesang	STS-116	10 grudnia 2006
37	Malezja	Sheikh Muszaphar Shukor	Sojuz TMA-11	10 października 2007
38	Korea Południowa	Yi So-yeon	Sojuz TMA-12	8 kwietnia 2008
39	Dania	Andreas Mogensen	Sojuz TMA-18M	2 września 2015
40	Kazachstan^[a]	Ajdyn Aimbetow	Sojuz TMA-18M	2 września 2015
41	Zjednoczone Emiraty Arabskie	Hazza Al Mansouri(inne języki)	Sojuz MS-15	25 września 2019
II dekada XXI wieku
42	Australia	Chris Boshuizen^[g]	Blue Origin NS-18(inne języki)	13 października 2021
43	Portugalia	Mário Ferreira(inne języki)^[g]	Blue Origin NS-22(inne języki)	4 sierpnia 2022
44	Egipt	Sara Sabry(inne języki)^[g]	Blue Origin NS-22(inne języki)	4 sierpnia 2022
45	Antigua i Barbuda	Anastatia Mayers(inne języki)^[e]^[g] Keisha Schahaff(inne języki)^[e]^[g]	Galactic 02(inne języki)^[h]	10 sierpnia 2023
46	Pakistan	Namira Salim(inne języki)^[e]^[g]	Galactic 04(inne języki)^[h]	6 października 2023
47	Turcja	Alper Gezeravcı(inne języki)	Axiom Mission 3	18 stycznia 2024
48	Białoruś	Maryna Wasileuskaja(inne języki)	Sojuz MS-25	23 marca 2024
49	Singapur	Nicolina Elrick^[e]^[g]	Blue Origin NS-26(inne języki)	29 sierpnia 2024