Obwód karski
| obwód | |||
| 1878–1918 | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Siedziba | |||
| Powierzchnia |
18 646,6 | ||
| Populacja (1897) • liczba ludności |
| ||
| • gęstość |
15,6 os./km² | ||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||
| |||
| Liczba okręgów |
4 | ||
Obwód karski (ros. Карсская область) – jednostka administracyjna Imperium Rosyjskiego na Kaukazie Południowym, utworzony w 1878 na części ziem uzyskanych przez Rosję od Imperium Osmańskiego traktatem w San Stefano i traktatem berlińskim po wojnie rosyjsko-tureckiej. Stolicą obwodu był Kars. Istniał do 1918.
Obwód był położony w zachodniej części Kaukazu Południowego. Graniczył od północy z gubernią tyfliską, od północnego zachodu z gubernią kutaiską (1883–1903), do 1883 i od 1903 z obwodem batumskim, na południu i południowym zachodzie z Imperium Osmańskim (wilajet Erzurum), na wschodzie z gubernią erywańską.
Powierzchnia obwodu wynosiła w 1897 – 18 646,6 km² (16 473 wiorst²). Obwód w początkach XX wieku był podzielony na 4 okręgi.
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Ludność, według spisu powszechnego 1897 – 290 654 osób – Ormian (25,3%), Turków (21,9%), Kurdów (14,8%), Greków (11,2%), Azerów- Karapapachów (10,3%), Rosjan (7,7%), Turkmenów (2,9%), Ukraińców (1,8%), Polaków (1,1%).
Ludność w okręgach według deklarowanego języka ojczystego 1897[1][edytuj | edytuj kod]
| Okręg | Ormianie | Turcy | Kurdowie | Grecy | Azerowie (Karapapachowie) |
Rosjanie | Turkmeni | Ukraińcy | Polacy | Azerowie |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Obwód łącznie | 25,3% | 21,9% | 14,8% | 11,2% | 10,3% | 7,7% | 2,9% | 1,8% | 1,1% | … |
| Ardahański | 2,9% | 42,6% | 19,1% | 11,9% | 12,0% | 3,0% | 6,6% | … | … | … |
| Kagizmański | 36,5% | 8,7% | 29,9% | 12,2% | … | 4,4% | 1,1% | 2,4% | 1,5% | 1,5% |
| Karski | 34,8% | 7,9% | 6,8% | 11,0% | 16,4% | 12,6% | 1,8% | 2,5% | 1,6% | 1,1% |
| Oltyński | 9,9% | 62,6% | 11,1% | 8,6% | … | 2,8% | 3,2% | … | … | … |
Losy terytorium obwodu[edytuj | edytuj kod]
Po przewrocie bolszewickim w Rosji i rozpędzeniu Konstytuanty Rosji przez bolszewików, Sejm Zakaukaski proklamował 10 lutego 1918 powstanie Zakaukaskiej Demokratycznej Republiki Federacyjnej w której skład wszedł obwód karski. 3 marca 1918 w traktacie brzeskim RFSRR zrzekła się na rzecz Imperium Osmańskiego okręgów Kars, Ardahan i Batumi (uzyskanych po wojnie rosyjsko-tureckiej 1878). Od 26 maja 1918 w składzie Demokratycznej Republiki Armenii i Demokratycznej Republiki Gruzji (część północno-wschodnia). We wrześniu 1920 terytorium obwodu zostało zajęte przez wojska Turcji kemalistowskiej (wojna armeńsko-turecka). Po okupacji Demokratycznej Republiki Armenii przez Armię Czerwoną (listopad 1920) terytorium obwodu zostało przez RFSRR przekazane Turcji traktatem moskiewskim (16 marca 1921), cesja została potwierdzona 13 października 1921 traktatem w Karsie pomiędzy Turcją a RFSRR, Gruzińską Socjalistyczną Republiką Radziecką, Armeńską Socjalistyczną Republiką Radziecką i Azerbejdżańską Socjalistyczną Republiką Radziecką. Współcześnie część Republiki Tureckiej.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Карсская область Энциклопедия Брокгауза Ф.А. и Ефрона И.А.
