Puchar Narodów Afryki

Mistrzostwa Afryki w piłce nożnej
Organizator rozgrywek	CAF
Data założenia	1957
Rozgrywki
Liczba drużyn	16
Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca	Egipt (1957)
Obecny zwycięzca	Kamerun (2017)
Najwięcej zwycięstw	Egipt (7 zwycięstw)

Puchar Narodów Afryki (fr. Coupe d'Afrique des Nations, CAN) – turniej piłkarski dla reprezentacji narodowych rozgrywany o mistrzostwo Afryki.

Historia

Organizowany przez Federację Piłkarską Afryki odbywa się od 1957, przy czym rozgrywki mają charakter regularny od 1968, odkąd turnieje finałowe mają miejsce co 2 lata.

W pierwszym Pucharze Narodów Afryki w 1957 startowały tylko trzy reprezentacje: Egipt, Sudan i Etiopia. Od tego czasu rozgrywki znacznie się rozrosły i obecnie biorą w nich udział niemalże wszystkie afrykańskie państwa. Konieczne stało się rozgrywanie eliminacji do turnieju finałowego, w którym od 1998 uczestniczy 16 zespołów.

W maju 2010 roku zmieniono lata rozgrywania Pucharu Narodów Afryki. Od 2013 roku turniej rozgrywany jest w latach nieparzystych.

Wyniki

Rok	Gospodarz		Finał				Mecz o 3 miejsce
			Mistrz	Wynik	Wicemistrz		Trzecie miejsce	Wynik	Czwarte miejsce
1957 Więcej	Sudan		Egipt	4 – 0	Etiopia		Sudan	(startowały tylko trzy drużyny)
1959 Więcej	Egipt		Egipt	2 – 1(1)	Sudan		Etiopia	(startowały tylko trzy drużyny)
1962 Więcej	Etiopia		Etiopia	4 – 2 po dogr.	Egipt		Tunezja	3 – 0	Uganda
1963 Więcej	Ghana		Ghana	3 – 0	Sudan		Egipt	3 – 0	Etiopia
1965 Więcej	Tunezja		Ghana	3 – 2 po dogr.	Tunezja		Wybrzeże Kości Słoniowej	1 – 0	Senegal
1968 Więcej	Etiopia		Demokratyczna Republika Konga	1 – 0	Ghana		Wybrzeże Kości Słoniowej	1 – 0	Etiopia
1970 Więcej	Sudan		Sudan	1 – 0	Ghana		Egipt	3 – 1	Wybrzeże Kości Słoniowej
1972 Więcej	Kamerun		Kongo	3 – 2	Mali		Kamerun	5 – 2	Zair
1974 Więcej	Egipt		Zair	2 – 2 po dogr.	Zambia		Egipt	4 – 0	Kongo
			Powtórzony finał: 2 – 0
1976 Więcej	Etiopia		Maroko	n/a(2)	Gwinea		Nigeria	n/a(2)	Egipt
1978 Więcej	Ghana		Ghana	2 – 0	Uganda		Nigeria	2 – 0(3)	Tunezja
1980 Więcej	Nigeria		Nigeria	3 – 0	Algieria		Maroko	2 – 0	Egipt
1982 Więcej	Libia		Ghana	1 – 1 po dogr.	Libia		Zambia	2 – 0	Algieria
			7 – 6 w rzutach karnych
1984 Więcej	Wybrzeże Kości Słoniowej		Kamerun	3 – 1	Nigeria		Algieria	3 – 1	Egipt
1986 Więcej	Egipt		Egipt	0 – 0 po dogr.	Kamerun		Wybrzeże Kości Słoniowej	3 – 2	Maroko
			5 – 4 w rzutach karnych
1988 Więcej	Maroko		Kamerun	1 – 0	Nigeria		Algieria	1 – 1 po dogr.	Maroko
							4 – 3 w rzutach karnych
1990 Więcej	Algieria		Algieria	1 – 0	Nigeria		Zambia	1 – 0	Senegal
1992 Więcej	Senegal		Wybrzeże Kości Słoniowej	0 – 0 po dogr.	Ghana		Nigeria	2 – 1	Kamerun
			11 – 10 w rzutach karnych
1994 Więcej	Tunezja		Nigeria	2 – 1	Zambia		Wybrzeże Kości Słoniowej	3 – 1	Mali
1996 Więcej	Południowa Afryka		Południowa Afryka	2 – 0	Tunezja		Zambia	1 – 0	Ghana
1998 Więcej	Burkina Faso		Egipt	2 – 0	Południowa Afryka		Demokratyczna Republika Konga	4 – 4(4)	Burkina Faso
							4 – 1 w rzutach karnych
2000 Więcej	Ghana Nigeria		Kamerun	2 – 2 po dogr.	Nigeria		Południowa Afryka	2 – 2 po dogr.	Tunezja
			4 – 3 w rzutach karnych				4 – 3 w rzutach karnych
2002 Więcej	Mali		Kamerun	0 – 0 po dogr.	Senegal		Nigeria	1 – 0	Mali
			3 – 2 w rzutach karnych
2004 Więcej	Tunezja		Tunezja	2 – 1	Maroko		Nigeria	2 – 1	Mali
2006 Więcej	Egipt		Egipt	0 – 0 po dogr.	Wybrzeże Kości Słoniowej		Nigeria	1 – 0	Senegal
			4 – 2 w rzutach karnych
2008 Więcej	Ghana		Egipt	1 – 0	Kamerun		Ghana	4 – 2	Wybrzeże Kości Słoniowej
2010 Więcej	Angola		Egipt	1 – 0	Ghana		Nigeria	1 – 0	Algieria
2012 Więcej	Gabon Gwinea Równikowa		Zambia	0 – 0 po dogr.	Wybrzeże Kości Słoniowej		Mali	2 – 0	Ghana
			8 – 7 w rzutach karnych
2013 Więcej	Południowa Afryka		Nigeria	1 – 0	Burkina Faso		Mali	3 – 1	Ghana
2015 Więcej	Gwinea Równikowa		Wybrzeże Kości Słoniowej	0 – 0 po dogr.	Ghana		Demokratyczna Republika Konga	0 – 0(4)	Gwinea Równikowa
			9 – 8 w rzutach karnych				4 – 2 w rzutach karnych
2017 Więcej	Gabon		Kamerun	2 – 1	Egipt		Burkina Faso	1 – 0	Ghana
2019 Więcej	Kamerun
2021 Więcej	Wybrzeże Kości Słoniowej
2023 Więcej	Gwinea

¹ W 1959 trzy drużyny grały systemem każdy z każdym. Wygrany 2:1 mecz Egiptu z Sudanem, który zadecydował o mistrzostwie, był także ostatnim spotkaniem turnieju.

² Miejsca ustalone w rozgrywkach grupowych.

³ W 1978 trzecie miejsce (wraz z walkowerem 2:0) zostało przyznane Nigerii po tym, jak Tunezja wycofała się przy stanie wyniku 1:1 w 42. minucie meczu o 3. miejsce.

⁴ Nie było dogrywki, tylko od razu po upływie regulaminowego czasu gry odbyła się seria rzutów karnych.

Klasyfikacja medalowa

Drużyna	1 miejsce	2 miejsce	3 miejsce	4 miejsce
Egipt	7 (1957, 1959, 1986, 1998, 2006, 2008, 2010)	2 (1962, 2017)	3 (1963, 1970, 1974)	3 (1976, 1980, 1984)
Kamerun	5 (1984, 1988, 2000, 2002, 2017)	2 (1986, 2008)	1 (1972)	1 (1992)
Ghana	4 (1963, 1965, 1978, 1982)	5 (1968, 1970, 1992, 2010, 2015)	1 (2008)	4 (1996, 2012, 2013, 2017)
Nigeria	3 (1980, 1994, 2013)	4 (1984, 1988, 1990, 2000)	7 (1976, 1978, 1992, 2002, 2004, 2006, 2010)	–
Wybrzeże Kości Słoniowej	2 (1992, 2015)	2 (2006, 2012)	4 (1965, 1968, 1986, 1994)	2 (1970, 2008)
Demokratyczna Republika Konga	2 (1968, 1974)	–	2 (1998, 2015)	1 (1972)
Zambia	1 (2012)	2 (1974, 1994)	3 (1982, 1990, 1996)	–
Tunezja	1 (2004)	2 (1965, 1996)	1 (1962)	2 (1978, 2000)
Sudan	1 (1970)	2 (1959, 1963)	1 (1957)	–
Algieria	1 (1990)	1 (1980)	2 (1984, 1988)	2 (1982, 2010)
Maroko	1 (1976)	1 (2004)	1 (1980)	2 (1986, 1988)
Etiopia	1 (1962)	1 (1957)	1 (1959)	2 (1963, 1968)
Południowa Afryka	1 (1996)	1 (1998)	1 (2000)	–
Kongo	1 (1972)	–	–	1 (1974)
Mali	–	1 (1972)	2 (2012, 2013)	3 (1994, 2002, 2004)
Burkina Faso	–	1 (2013)	1 (2017)	1 (1998)
Senegal	–	1 (2002)	–	3 (1965,1990, 2006)
Uganda	–	1 (1978)	–	1 (1962)
Gwinea	–	1 (1976)	–	–
Libia	–	1 (1982)	–	–
Gwinea Równikowa	–	-	–	1 (2015)

Klasyfikacja startów (1957-2017)

23 występy Egipt 22 występów Wybrzeże Kości Słoniowej 21 występów Ghana 18 występów Demokratyczna Republika Konga Kamerun Tunezja 17 występów Algieria Nigeria Zambia 16 występów Maroko 14 występów Senegal

11 występów Burkina Faso Gwinea 10 występów Etiopia Mali 9 występów Południowa Afryka 8 występów Sudan Togo 7 występów Angola Gabon Kongo 6 występów Uganda 5 występów Kenia

4 występy Mozambik 3 występy Benin Libia Zimbabwe 2 występy Gwinea Równikowa Liberia Malawi Namibia Niger Republika Zielonego Przylądka Sierra Leone 1 występ Botswana Gwinea Bissau Mauritius Rwanda Tanzania

Tabela wszech czasów

W trzydziestu jeden finałach piłkarskich mistrzostw Afryki lat 1957-2017 wystąpiło 39 reprezentacji narodowych. Rozegrały 636 meczów (166 zakończyło się remisem), strzelając 1561 bramek (średnio 2,45 na spotkanie).

Lp.	Reprezentacja	Starty	Mecze	Zwycięstwa	Remisy	Porażki	Stosunek bramek	Punkty
1	Egipt	23	96	54	17	25	158:87	155
2	Ghana	21	94	52	17	25	120:79	147
3	Nigeria	17	86	47	19	20	123:82	137
4	Kamerun	18	80	40	25	15	119:73	128
5	Wybrzeże Kości Słoniowej	22	90	40	23	27	131:97	125
6	Tunezja	18	69	22	24	23	87:87	87
7	Zambia	17	67	26	20	21	83:67	84
8	Maroko	16	61	20	22	19	68:59	74
9	Algieria	17	67	22	20	25	80:83	72
10	Demokratyczna Republika Konga	18	69	19	23	27	81:95	70
11	Mali	10	46	15	16	15	55:61	61
12	Senegal	14	53	18	14	21	60:52	61
13	Południowa Afryka	9	39	14	13	11	45:41	55
14	Gwinea	11	39	11	15	14	55:57	44
15	Burkina Faso	11	41	7	14	20	38:62	35
16	Gabon	7	21	6	7	8	19:26	25
17	Kongo	7	26	7	7	12	27:40	23
18	Angola	7	23	4	10	8	29:37	22
19	Sudan	8	24	7	6	11	28:38	21
20	Togo	8	25	3	8	14	20:43	17
21	Etiopia	10	26	7	3	16	29:58	17
22	Gwinea Równikowa	2	10	4	3	3	8:10	15
23	Libia	3	11	3	5	3	12:13	12
24	Republika Zielonego Przylądka	2	7	1	5	1	4:5	8
25	Uganda	6	19	3	2	14	18:34	8
26	Zimbabwe	3	9	2	1	6	12:21	7
27	Kenia	5	14	1	4	9	8:24	7
28	Liberia	2	5	1	2	2	5:7	5
29	Rwanda	1	3	1	1	1	3:3	4
30	Malawi	2	6	1	1	4	6:11	4
31	Sierra Leone	2	5	1	1	3	2:11	4
32	Namibia	2	6	0	2	4	9:18	2
33	Mozambik	4	12	0	2	10	4:26	2
34	Gwinea Bissau	1	3	0	1	2	2:5	1
35	Tanzania	1	3	0	1	2	3:6	1
36	Niger	2	6	0	1	5	1:9	1
37	Benin	3	9	0	1	8	4:20	1
38	Mauritius	1	3	0	0	3	2:8	0
39	Botswana	1	3	0	0	3	2:9	0

Uwagi:

• Aktualizacja na 5 lutego 2017
• W latach 1957–1994 za zwycięstwo przyznawano 2 pkt., od 1996 – 3.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Confédération Africaine de Football
• Archiwum RSSSF