Puchar Narodów Afryki

Mistrzostwa Afryki w piłce nożnej
Organizator rozgrywek	CAF
Data założenia	1957
Rozgrywki
Liczba drużyn	16
Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca	Egipt (1957)
Obecny zwycięzca	Wybrzeże Kości Słoniowej (2015)
Najwięcej zwycięstw	Egipt (7 zwycięstw)

Puchar Narodów Afryki (fr. Coupe d'Afrique des Nations, CAN) – turniej piłkarski dla reprezentacji narodowych rozgrywany o mistrzostwo Afryki.

Historia

Organizowany przez Federację Piłkarską Afryki odbywa się od 1957, przy czym rozgrywki mają charakter regularny od 1968, odkąd turnieje finałowe mają miejsce co 2 lata.

W pierwszym Pucharze Narodów Afryki w 1957 startowały tylko trzy reprezentacje: Egipt, Sudan i Etiopia. Od tego czasu rozgrywki znacznie się rozrosły i obecnie biorą w nich udział niemalże wszystkie afrykańskie państwa. Konieczne stało się rozgrywanie eliminacji do turnieju finałowego, w którym od 1998 uczestniczy 16 zespołów.

W maju 2010 roku zmieniono lata rozgrywania Pucharu Narodów Afryki. Od 2013 roku turniej rozgrywany jest w latach nieparzystych.

Wyniki

Rok	Gospodarz		Finał				Mecz o 3 miejsce
			Mistrz	Wynik	Wicemistrz		Trzecie miejsce	Wynik	Czwarte miejsce
1957 Więcej	Sudan		Egipt	4 – 0	Etiopia		Sudan	(startowały tylko trzy drużyny)
1959 Więcej	Egipt		Egipt	2 – 1(1)	Sudan		Etiopia	(startowały tylko trzy drużyny)
1962 Więcej	Etiopia		Etiopia	4 – 2 po dogr.	Egipt		Tunezja	3 – 0	Uganda
1963 Więcej	Ghana		Ghana	3 – 0	Sudan		Egipt	3 – 0	Etiopia
1965 Więcej	Tunezja		Ghana	3 – 2 po dogr.	Tunezja		Wybrzeże Kości Słoniowej	1 – 0	Senegal
1968 Więcej	Etiopia		DR Kongo	1 – 0	Ghana		Wybrzeże Kości Słoniowej	1 – 0	Etiopia
1970 Więcej	Sudan		Sudan	1 – 0	Ghana		Egipt	3 – 1	Wybrzeże Kości Słoniowej
1972 Więcej	Kamerun		Kongo	3 – 2	Mali		Kamerun	5 – 2	Zair
1974 Więcej	Egipt		Zair	2 – 2 po dogr.	Zambia		Egipt	4 – 0	Kongo
			Powtórzony finał: 2 – 0
1976 Więcej	Etiopia		Maroko	n/a(2)	Gwinea		Nigeria	n/a(2)	Egipt
1978 Więcej	Ghana		Ghana	2 – 0	Uganda		Nigeria	2 – 0(3)	Tunezja
1980 Więcej	Nigeria		Nigeria	3 – 0	Algieria		Maroko	2 – 0	Egipt
1982 Więcej	Libia		Ghana	1 – 1 po dogr.	Libia		Zambia	2 – 0	Algieria
			7 – 6 w rzutach karnych
1984 Więcej	Wybrzeże Kości Słoniowej		Kamerun	3 – 1	Nigeria		Algieria	3 – 1	Egipt
1986 Więcej	Egipt		Egipt	0 – 0 po dogr.	Kamerun		Wybrzeże Kości Słoniowej	3 – 2	Maroko
			5 – 4 w rzutach karnych
1988 Więcej	Maroko		Kamerun	1 – 0	Nigeria		Algieria	1 – 1 po dogr.	Maroko
							4 – 3 w rzutach karnych
1990 Więcej	Algieria		Algieria	1 – 0	Nigeria		Zambia	1 – 0	Senegal
1992 Więcej	Senegal		Wybrzeże Kości Słoniowej	0 – 0 po dogr.	Ghana		Nigeria	2 – 1	Kamerun
			11 – 10 w rzutach karnych
1994 Więcej	Tunezja		Nigeria	2 – 1	Zambia		Wybrzeże Kości Słoniowej	3 – 1	Mali
1996 Więcej	Republika Południowej Afryki		Republika Południowej Afryki	2 – 0	Tunezja		Zambia	1 – 0	Ghana
1998 Więcej	Burkina Faso		Egipt	2 – 0	Republika Południowej Afryki		DR Kongo	4 – 4 po dogr.	Burkina Faso
							4 – 1 w rzutach karnych
2000 Więcej	Ghana Nigeria		Kamerun	2 – 2 po dogr.	Nigeria		Republika Południowej Afryki	2 – 2 po dogr.	Tunezja
			4 – 3 w rzutach karnych				4 – 3 w rzutach karnych
2002 Więcej	Mali		Kamerun	0 – 0 po dogr.	Senegal		Nigeria	1 – 0	Mali
			3 – 2 w rzutach karnych
2004 Więcej	Tunezja		Tunezja	2 – 1	Maroko		Nigeria	2 – 1	Mali
2006 Więcej	Egipt		Egipt	0 – 0 po dogr.	Wybrzeże Kości Słoniowej		Nigeria	1 – 0	Senegal
			4 – 2 w rzutach karnych
2008 Więcej	Ghana		Egipt	1 – 0	Kamerun		Ghana	4 – 2	Wybrzeże Kości Słoniowej
2010 Więcej	Angola		Egipt	1 – 0	Ghana		Nigeria	1 – 0	Algieria
2012 Więcej	Gabon Gwinea Równikowa		Zambia	0 – 0 po dogr.	Wybrzeże Kości Słoniowej		Mali	2 – 0	Ghana
			8 – 7 w rzutach karnych
2013 Więcej	Republika Południowej Afryki		Nigeria	1 – 0	Burkina Faso		Mali	3 – 1	Ghana
2015 Więcej	Gwinea Równikowa		Wybrzeże Kości Słoniowej	0 – 0 po dogr.	Ghana		Demokratyczna Republika Konga	0 – 0 po dogr.	Gwinea Równikowa
			9 – 8 w rzutach karnych				4 – 2 w rzutach karnych
2017 Więcej	Gabon
2019 Więcej	Kamerun
2021 Więcej	Wybrzeże Kości Słoniowej
2023 Więcej	Gwinea

⁽¹⁾ W 1959 trzy drużyny grały systemem każdy z każdym. Wygrany 2:1 mecz Egiptu z Sudanem, który zadecydował o mistrzostwie, był także ostatnim spotkaniem turnieju.
⁽²⁾ W 1976 nie odbył się mecz finałowy. Cztery drużyny, które spotkały się w fazie finałowej, grały systemem każdy z każdym.
⁽³⁾ W 1978 trzecie miejsce (wraz z walkowerem 2:0) zostało przyznane Nigerii, po tym jak Tunezja wycofała się przy stanie wyniku 1:1 w 42. minucie meczu o 3. miejsce.

Klasyfikacja medalowa

Drużyna	1 miejsce	2 miejsce	3 miejsce	4 miejsce
Egipt	7 (1957, 1959, 1986, 1998, 2006, 2008, 2010)	1 (1962)	3 (1963, 1970, 1974)	3 (1976, 1980, 1984)
Ghana	4 (1963, 1965, 1978, 1982)	5 (1968, 1970, 1992, 2010, 2015)	1 (2008)	3 (1996, 2012, 2013)
Kamerun	4 (1984, 1988, 2000, 2002)	2 (1986, 2008)	1 (1972)	1 (1992)
Nigeria	3 (1980, 1994, 2013)	4 (1984, 1988, 1990, 2000)	7 (1976, 1978, 1992, 2002, 2004, 2006, 2010)	–
Wybrzeże Kości Słoniowej	2 (1992, 2015)	2 (2006, 2012)	4 (1965, 1968, 1986, 1994)	2 (1970, 2008)
Demokratyczna Republika Konga	2 (1968, 1974)	–	2 (1998, 2015)	1 (1972)
Zambia	1 (2012)	2 (1974, 1994)	3 (1982, 1990, 1996)	–
Tunezja	1 (2004)	2 (1965, 1996)	1 (1962)	2 (1978, 2000)
Sudan	1 (1970)	2 (1959, 1963)	1 (1957)	–
Algieria	1 (1990)	1 (1980)	2 (1984, 1988)	2 (1982, 2010)
Maroko	1 (1976)	1 (2004)	1 (1980)	2 (1986, 1988)
Etiopia	1 (1962)	1 (1957)	1 (1959)	2 (1963, 1968)
Południowa Afryka	1 (1996)	1 (1998)	1 (2000)	–
Kongo	1 (1972)	–	–	1 (1974)
Mali	–	1 (1972)	2 (2012, 2013)	3 (1994, 2002, 2004)
Senegal	–	1 (2002)	–	3 (1965,1990, 2006)
Uganda	–	1 (1978)	–	1 (1962)
Burkina Faso	–	1 (2013)	–	1 (1998)
Gwinea	–	1 (1976)	–	–
Libia	–	1 (1982)	–	–
Gwinea Równikowa	–	-	–	1 (2015)

Klasyfikacja startów (1957-2015)

22 występy Egipt 21 występów Wybrzeże Kości Słoniowej 20 występów Ghana 17 występów Demokratyczna Republika Konga Kamerun Nigeria Tunezja Zambia 16 występów Algieria 15 występów Maroko 13 występów Senegal

11 występów Gwinea 10 występów Burkina Faso Etiopia 9 występów Mali Południowa Afryka 8 występów Sudan 7 występów Angola Kongo Togo 6 występów Gabon 5 występów Kenia Uganda

4 występy Mozambik 3 występy Benin Libia 2 występy Gwinea Równikowa Liberia Malawi Namibia Niger Republika Zielonego Przylądka Sierra Leone Zimbabwe 1 występ Botswana Mauritius Rwanda Tanzania

Tabela wszech czasów

W trzydziestu finałach piłkarskich mistrzostw Afryki lat 1957-2015 wystąpiło 38 reprezentacji narodowych. Rozegrały 605 meczów (154 zakończyły się remisem), strzelając 1495 bramek (średnio 2,47 na spotkanie).

Lp.	Reprezentacja	Starty	Mecze	Zwycięstwa	Remisy	Porażki	Stosunek bramek	Punkty
1	Egipt	22	90	51	15	24	153:84	144
2	Ghana	20	88	49	17	22	116:74	138
3	Nigeria	17	86	47	19	20	123:82	137
4	Wybrzeże Kości Słoniowej	21	87	40	21	26	129:94	123
5	Kamerun	17	74	37	22	15	112:70	116
6	Zambia	17	67	26	20	21	83:67	84
7	Tunezja	17	65	20	24	21	81:80	81
8	Algieria	16	64	22	18	24	75:77	70
9	Maroko	15	57	18	22	17	64:56	68
10	Demokratyczna Republika Konga	17	65	17	22	26	74:90	63
11	Południowa Afryka	9	39	14	13	11	45:41	55
12	Mali	9	43	15	14	14	52:58	56
13	Senegal	13	49	16	12	21	54:50	53
14	Gwinea	11	39	11	15	14	55:57	44
15	Kongo	7	26	7	7	12	27:40	23
16	Burkina Faso	10	35	4	11	20	30:59	23
17	Gabon	6	18	6	4	8	17:24	22
18	Angola	7	23	4	10	8	29:37	22
19	Sudan	8	24	7	6	11	28:38	21
20	Etiopia	10	26	7	3	16	29:58	17
21	Togo	7	22	3	7	12	18:37	16
22	Gwinea Równikowa	2	10	4	3	3	8:10	15
23	Libia	3	11	3	5	3	12:13	12
24	Republika Zielonego Przylądka	2	7	1	5	1	4:5	8
25	Uganda	5	16	3	1	12	17:31	7
26	Kenia	5	14	1	4	9	8:24	7
27	Zimbabwe	2	6	2	0	4	8:13	6
28	Liberia	2	5	1	2	2	5:7	5
29	Rwanda	1	3	1	1	1	3:3	4
30	Malawi	2	6	1	1	4	6:11	4
31	Sierra Leone	2	5	1	1	3	2:11	4
32	Namibia	2	6	0	2	4	9:18	2
33	Mozambik	4	12	0	2	10	4:26	2
34	Tanzania	1	3	0	1	2	3:6	1
35	Niger	2	6	0	1	5	1:9	1
36	Benin	3	9	0	1	8	4:20	1
37	Mauritius	1	3	0	0	3	2:8	0
38	Botswana	1	3	0	0	3	2:9	0

Uwagi:

• Gwiazdką zaznaczono drużyny uczestniczące w PNA 2015.
• W latach 1957–1994 za zwycięstwo przyznawano 2 pkt., od 1996 – 3.

Linki zewnętrzne

• Confédération Africaine de Football
• Archiwum RSSSF