Straż Graniczna (Polska)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Straż Graniczna)
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Straż Graniczna
Logo
Ilustracja
Siedziba Komendy Głównej SG w Warszawie
Państwo

 Polska

Data utworzenia

16 maja 1991

Komendant Główny Straży Granicznej

gen. dyw. SG Tomasz Praga

zastępca Komendanta Głównego

gen. bryg. SG Wioleta Gorzkowska
gen. bryg. SG Grzegorz Niemiec
gen. bryg. SG Jacek Bajger

Budżet

1 mld 382,4 mln zł (2016)[1]

Zatrudnienie

17 907 (2016)[2]

Adres
02-514 Warszawa
al. Niepodległości 100
Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Komenda Główna Straży Granicznej”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Komenda Główna Straży Granicznej”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Komenda Główna Straży Granicznej”
Ziemia52°11′58,93″N 21°00′45,27″E/52,199703 21,012575
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Flaga Straży Granicznej
Strażnicy Graniczni w umundurowaniu służbowym
Patrol Straży Granicznej na polsko-rosyjskiej granicy w Piaskach na Mierzei Wiślanej w samochodzie Land Rover Defender
Pojazd Patrolowy SG w Białymstoku
Samochód patrolowy w nowym wzorze malowania
Okręt Morskiego Oddziału Straży Granicznej „SG-111” typu Patrol 240 Baltic w Porcie Gdynia
Okręt Morskiego Oddziału Straży Granicznej „Kaper-2” w Kołobrzegu
Jednostka patrolowa „SG-213” typu IC16M III

Straż Graniczna (SG) – jednolita, umundurowana i uzbrojona formacja wykonująca zadania związane z ochroną granicy państwowej i kontrolą ruchu granicznego w Rzeczypospolitej Polskiej. Jest organem ścigania. Komendant Główny Straży Granicznej jest centralnym organem administracji rządowej w sprawach ochrony granicy państwowej. Nadzór nad formacją sprawuje minister właściwy ds. wewnętrznych.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Została powołana do życia ustawą z dnia 12 października 1990[3], jej funkcjonowanie rozpoczęło się 16 maja 1991 wraz z rozformowaniem Wojsk Ochrony Pogranicza (WOP).

Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 lutego 2002 roku został ustalony znak graficzny Straży Granicznej[a].

Struktura Straży Granicznej[edytuj | edytuj kod]

W skład struktur oddziałów Straży Granicznej wchodzą placówki SG oraz dywizjony SG (te ostatnie występują jedynie w Morskim OSG).

Archiwum Straży Granicznej mieści się w Szczecinie.

Wyposażenie i infrastruktura[edytuj | edytuj kod]

  • pojazdy obserwacyjne przeznaczone do patrolowania terenu, wykrywania i rozpoznawania obiektów, rejestracji na taśmie wideo wyników prowadzonej obserwacji i określania współrzędnych położenia obiektu, wyposażone w termowizor i noktowizor
  • urządzenia do kontroli bagaży promieniami rentgena
  • samochody terenowe typu Land Rover Defender, Mercedes G, Mitsubishi Pajero[b] oraz Jeep Wrangler[6]
  • motocykle KTM LC 4E
  • wszędołazy Honda TRX 300 FWX
  • skutery śnieżne t. Scandic
  • rowery
  • pojazdy patrolowe typu Segway
  • cyfrowe centrale telefoniczne, centra radiowe i radiotelefony

Na terenach, które są trudno dostępne pojazdom mechanicznym, Straż Graniczna może pełnić także służbę na koniach.

W Morskim Oddziale SG (MOSG) od 2005 działa Zautomatyzowany System Radarowego Nadzoru (ZSRN) polskich obszarów morskich. Obejmuje on swoim zasięgiem wschodni odcinek morskiej granicy Rzeczypospolitej Polskiej z Federacją Rosyjską (Obwód kaliningradzki), jest on zintegrowany z istniejącymi systemami radarowymi oraz systemami automatycznej identyfikacji statków (AIS, SWIBŻ). System ten umożliwia objęcie stałym nadzorem radiolokacyjnym morza na wschodnim odcinku granicy Polski oraz morskich wód wewnętrznych w Zatoce Gdańskiej i na Zalewie Wiślanym.

Statki powietrzne[edytuj | edytuj kod]

Typ Liczba Zdjęcie Przeznaczenie Przypisy
Smigłowce
PZL Kania 4 Polish Border Guard, Sanok, Aug. 2010.jpg patrolowo-poszukiwawcze [7][8]
PZL W-3AM Anakonda 1 Straż Graniczna Sokół Gdańsk.jpg patrolowo-poszukiwawcze [9][8]
EC 135 P3H 1 EC135PBG.jpg patrolowo-poszukiwawcze [10][8]
Robinson R44 1 Robinson R44 Straż Graniczna Polish Border Guard.jpg szkoleniowy [11][8]
Samoloty
PZL M-20 Mewa 1 M-20 Mewa straży granicznej.jpg pasażersko-szkoleniowe [12][8]
PZL M28 1 PZL M-28 Skytruck of the Polish Border Guard.JPG patrolowo-rozpoznawcze [12][8]
PZL-104MF Wilga 2000 4 PZL-104 Wilga Straż Graniczna Góraszka.JPG patrolowo-poszukiwawcze [12][8]
ASP S15-1 Stemme 2 ASP S15-1 Stemme Straży Granicznej.jpg patrolowo-poszukiwawcze [12][8]
Let L-410UVP E-20 2 L-410 Turbolet Straży Granicznej.jpg patrolowo-rozpoznawcze [13][8]

Jednostki pływające[edytuj | edytuj kod]

W siłach Morskiego Oddziału Straży Granicznej znajdują się jednostki pływające takie jak m.in.:

  • Patrolowce projektu SKS-40:
  • Patrolowce typu Patrol 240 Baltic:
    • „Patrol 1” (SG-111)
    • „Patrol 2” (SG-112)
  • Łodzie interwencyjno-pościgowe typu SAR-1500:
    • „Strażnik-1” (SG-211)
    • „Strażnik-2” (SG-212)
  • Łodzie interwencyjno-pościgowe typu IC 16 M III:
    • „Strażnik-3” (SG-213)
    • „Strażnik-4” (SG-214)
    • „Strażnik-5” (SG-215)
    • „Strażnik-6” (SG-216)
  • Poduszkowce typu Griffon 2000TD:
    • „SG-411”
    • „SG-412”
  • jachty p. Conrad 45/46:
    • „Karawela II”
    • „Galeon”

Do wykonania zadań na polskich obszarach morskich m.in. dysponuje w sumie 56 jednostkami pływającymi różnych projektów[14].

Uzbrojenie[edytuj | edytuj kod]

Uzbrojenie Straży Granicznej określono w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 9 maja 2014. Zgodnie z nim na uzbrojenie SG składa się[15]:

SG dysponuje bronią osobistą, np. pistolet typu Walther P99, USP, Glock 17, jak i również pistolet maszynowy PM-98, czy też strzelba gładkolufowa Mossberg 500, karabin wyborowy SWD. Wycofuje się z użytku pistolety P-83, P-64. Od czasu wybuchu konfliktu na Ukrainie funkcjonariusze Straży Granicznej są sukcesywnie uzbrajani w wojskowe karabinki beryl i odbywają szkolenia z zakresu używania broni wojskowej.

Umundurowanie[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Umundurowanie funkcjonariuszy Straży Granicznej III RP.

Funkcjonariusze Straży Granicznej noszą umundurowanie typu wojskowego, według wzorów używanych w Siłach Zbrojnych RP. Zależnie od jednostki organizacyjnej funkcjonariusze noszą ubiory wz. Wojsk Lądowych, wz. Sił Powietrznych i wz. Marynarki Wojennej[16].

Umundurowanie funkcjonariuszy Straży Granicznej składa się z czterech typów ubiorów[16]:

  • służbowego – noszony podczas wykonywania obowiązków służbowych, chyba że występuje konieczność występowania w innym typie ubioru
  • wyjściowego – noszony podczas wykonywania obowiązków służbowych wymagających wystąpień w ubiorze wyjściowym, podczas oficjalnych spotkań i uroczystych wystąpień, jeżeli nie zachodzi konieczność występowania w ubiorze galowym oraz podczas meldowania się przełożonemu po przybyciu do nowej jednostki organizacyjnej Straży Granicznej lub przed odejściem na inne stanowisko służbowe.
  • galowego – noszony podczas uroczystości związanych z uczczeniem świąt państwowych oraz święta Straży Granicznej, podczas uroczystości wręczania sztandarów, orderów i odznaczeń, mianowania na stopień oraz promocji funkcjonariuszy, podczas innych ważnych uroczystości o charakterze służbowym oraz w czasie niektórych uroczystości o charakterze prywatnym.
  • polowego – noszony podczas wykonywania obowiązków służbowych wymagających wystąpień w ubiorze polowym oraz podczas szkoleń i ćwiczeń w ośrodkach szkolenia Straży Granicznej lub oddziałach Straży Granicznej, jeżeli charakter wykonywanych czynności nie wymaga noszenia innego rodzaju ubioru. Umundurowanie polowe wykonane jest z tkaniny we wzorze maskującym pantera.

Nakryciem głowy do ubiorów: służbowego, wyjściowego i galowego jest czapka garnizonowa w kolorze zielonym z jasnozielonym otokiem i lamówką (funkcjonariusze noszący ubiór wz. Wojsk Lądowych), w kolorze stalowym z czarnym otokiem (funkcjonariusze noszący ubiór wz. Sił Powietrznych) lub w kolorze białym z czarnym otokiem (funkcjonariusze noszący ubiór wz. Marynarki Wojennej)[16].

Do umundurowania polowego funkcjonariusze noszą czapki typu kepi w kamuflażu pantera (funkcjonariusze noszący ubiór wz. Wojsk Lądowych) lub berety (funkcjonariusze noszący ubiór wz. Sił Powietrznych i wz. Marynarki Wojennej)[16].

Straż Graniczna w liczbach[edytuj | edytuj kod]

Według danych przedstawionych przez Komendę Główną Straży Granicznej (16.05.2017) w formacji służy (pracuje) obecnie łącznie 14 800 funkcjonariuszy (w tym prawie ¼ stanowią kobiety) oraz prawie 3500 pracowników cywilnych.

Ponadto Straż Graniczna ma do dyspozycji: 549 motocykli, 205 quadów, 38 Schengenbusów, 58 skuterów śnieżnych, 260 psów służbowych różnych specjalności oraz 8 koni służbowych.

Powyższymi siłami i środkami Straż Graniczna ochrania 3511 km granicy (lądowej) oraz obsługuje 70 przejść granicznych, w tym 18 przejść lotniczych, 19 drogowych, 14 kolejowych, 1 rzeczne (z Białorusią) oraz 18 morskich przejść granicznych[17][18].

Ćwiczenia taktyczne w terenie[edytuj | edytuj kod]

Na przełomie maja i czerwca 2013 Straż Graniczna w ramach ćwiczenia granicznego „Obława: Straż Graniczna” wzięła udział w programie Discovery Channel „Dorwać komandosa”[19], w którym były komandos Navy SEAL, Joel Lambert, stanął przed zadaniem dotarcia do punktu docelowego swojej misji, nie dając się schwytać ścigającym go oddziałom[20].

Zgodnie z planem ćwiczenia, przyjęto hipotetyczną sytuację polegającą na dokonaniu przekroczenia granicy wbrew przepisom na kierunku do RP, na odcinku granicy państwowej ochranianej przez funkcjonariuszy SG w Stuposianach. Osobą, która rzekomo nielegalnie przekroczyła granicę RP, był właśnie Joel Lambert, bohater programu „Dorwać komandosa”.

Odcinek zakończył się ujęciem komandosa, a tym samym sukcesem SG. W ćwiczeniu wzięli udział funkcjonariusze z placówek SG w Stuposianach, Ustrzykach Dolnych, Czarnej Górnej i Krościenku oraz Wydziału Zabezpieczenia Działań, Wydziału Koordynacji Działań i IV Wydziału Lotniczego ZG KGSG.

Korpusy i stopnie służbowe[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Stopnie służbowe w Straży Granicznej III RP.

SG, mimo że jest formacją typu policyjnego, nosi umundurowanie typu wojskowego oraz używa stopni służbowych określonych w ustawie.

Regulacje prawne[edytuj | edytuj kod]

Od kilku lat realizowany jest proces dostosowania systemu ochrony granicy do standardów wspólnotowych. Ramy prawne dla tego procesu, którego ostatecznym celem było uzyskanie przez Polskę członkostwa w grupie państw Schengen, określone zostały w aktach europejskich, takich jak Partnerstwo dla członkostwa i Stanowiska Negocjacyjne Komisji Europejskiej oraz akty krajowe – Narodowa Strategia Integracji, Narodowy Program Przygotowania do Członkostwa, Stanowiska Negocjacyjne Rządu RP oraz Polska, Strategia Zintegrowanego Zarządzania Granicą.

Podstawowym wymogiem członkostwa w Unii Europejskiej było przyjęcie przez Polskę dorobku prawnego UE wraz z dorobkiem Schengen. W celu wypełnienia tych warunków w Komendzie Głównej Straży Granicznej opracowano Program zagospodarowania granicy państwowej na lata 2003–2005, zgodny ze Strategią Zintegrowanego Zarządzania Granicą.

Efektem działań dostosowawczych jest m.in. nowelizacja Ustawy o Straży Granicznej z 2001 roku, zwiększająca uprawnienia i zasięg działania SG.

Komendanci Główni SG[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Dz.U. z 2002 r. nr 20, poz. 202.
  2. ↑ SG zakupiła 74 pojazdy terenowe.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2016 r. (druk nr 1588). Tom I. sejm.gov.pl, 30 maja 2017. s. 2/62. [dostęp 2017-08-17].
  2. ↑ Informacja o wynikach kontroli wykonania budżetu państwa w 2016 r. w części 42 – Sprawy wewnętrzne oraz wykonania planów finansowych Funduszu Modernizacji Bezpieczeństwa Publicznego, Funduszu Wsparcia Policji, Funduszu Wsparcia Straży Granicznej oraz Funduszu Wsparcia Państwowej Straży Pożarnej. [w:] Najwyższa Izba Kontroli [on-line]. czerwiec 2017. s. 35. [dostęp 2017-08-17].
  3. ↑ Dz.U. z 1990 r. nr 78, poz. 462.
  4. ↑ Nowi Zastępcy Komendanta Głównego Straży Granicznej. 2018-03-14. [dostęp 2018-03-14].
  5. ↑ Nominacje w SG. 2020-05-15. [dostęp 2020-05-16].
  6. ↑ Jeep Wrangler wygrał wielki przetarg Straży Granicznej. Nowe terenówki dopilnują granic Polski, auto.dziennik.pl, 22 listopada 2020 [dostęp 2020-12-22] (pol.).
  7. ↑ Nowy śmigłowiec nareszcie w rękach Straży Granicznej – InfoSecurity24, infosecurity24.pl [dostęp 2020-11-07].
  8. ↑ a b c d e f g h i Komenda Główna Straży Granicznej, Święto Lotnictwa Polskiego, Komenda Główna Straży Granicznej [dostęp 2020-11-07] (pol.).
  9. ↑ Zmodernizowany W-3AM w SG, milmag.pl [dostęp 2020-11-07] (pol.).
  10. ↑ H135 w Straży Granicznej, milmag.pl [dostęp 2020-11-07] (pol.).
  11. ↑ SG odbiera R44, milmag.pl [dostęp 2020-11-07] (pol.).
  12. ↑ a b c d Nowy śmigłowiec nareszcie w rękach Straży Granicznej – InfoSecurity24, infosecurity24.pl [dostęp 2020-01-05].
  13. ↑ Straż Graniczna odbiera L 410 UVP E-20, milmag.pl [dostęp 2020-11-07] (pol.).
  14. ↑ Goryński 2010 ↓, s. 53.
  15. ↑ Dz.U. z 2014 r. poz. 658.
  16. ↑ a b c d Dz.U. z 2019 r. poz. 500.
  17. ↑ Dane zostały opublikowane w dniu 16 maja 2017 r. na stronie Komendy Głównej Straży Graniczne i w artykule „Straż Graniczna w liczbach” z okazji 27. rocznicy powołania formacji.
  18. ↑ Kancelaria Sejmu RP, Internetowy System Aktów Prawnych, isap.sejm.gov.pl [dostęp 2016-05-17].
  19. ↑ „Dorwać komandosa” z udziałem Straży Granicznej.
  20. ↑ Dorwać komandosa. discoverychannel.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-25)]..

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Zbigniew B. Kumoś: Granice Rzeczpospolitej Polskiej: (na przestrzeni dziejów). Warszawa: Wydawnictwo Comandor, 2005. ISBN 83-7473-002-1.
  • Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
  • Grzegorz Goryński, Nowe patrole Straży Granicznej, [w:] Biuletyn 3/2010, tytuł części Nowe patrole Straży Granicznej; tom Co na granicy, Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2010, s. 47–66, ISSN 1492-2505 (pol.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Straż Graniczna
Oddziały
Obecne
Dawne
Ośrodki szkolenia
Obecne
Dawne
Inne
Obecne
Dawne

Logo Straży Granicznej POL.svg

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Straż_Graniczna_(Polska)&oldid=69187534”