Tiosiarczan sodu

Tiosiarczan sodu
Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) Tiosiarczan sodu Inne nazwy i oznaczenia antychlor
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	Na2S2O3
Masa molowa	158,1 g/mol
Wygląd	białe, bezwonne, krystaliczne ciało stałe (pentahydrat)
Identyfikacja
Numer CAS	7772-98-7 (bezwodny) 10102-17-7 (pentahydrat)
PubChem	61475
Właściwości Gęstość 1,67 g/cm³; ciało stałe Temperatura topnienia 48,5 °C (pentahydrat)
Budowa Układ krystalograficzny regularny (pentahydrat)
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne Europejskie oznakowanie substancji oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne Na podstawie podanego źródła Brak piktogramu NFPA 704 Na podstawie podanego źródła 0 1 0   Temperatura zapłonu niepalny Numer RTECS XN6476000 (bezwodny) WE6660000 (pentahydrat)
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Tiosiarczan sodu (Na₂S₂O₃) – nieorganiczny związek chemiczny, sól nietrwałego kwasu tiosiarkowego i sodu. Zwykle występuje jako pentahydrat, Na₂S₂O₃•5H₂O

Kryształki tiosiarczanu sodu

Związek ten w temperaturze pokojowej jest bezbarwnym, krystalicznym ciałem stałym o gęstości 1,67 g/cm³.

Rozpuszcza się w wodzie: w temperaturze 20 °C jest to 68,4 g w 100 cm³, a w temperaturze 100 °C – 255 g w 100 cm³.

Po zakwaszeniu roztwór tiosiarczanu sodu natychmiast mętnieje wskutek rozkładu powstającego kwasu tiosiarkowego do siarki, dwutlenku siarki i wody:

S₂O₃²⁻ + 2H⁺ → [H₂S₂O₃] → S↓ + SO₂ + H₂O

Wydzielająca się siarka tworzy zawiesinę koloidalną.

Zastosowanie

Pentahydrat w temperaturze 48 °C rozpuszcza się w swojej wodzie krystalizacyjnej, a po schłodzeniu jest w stanie roztworu przesyconego. Po wrzuceniu do cieczy jednego kryształka tiosiarczanu sodu lub innego zarodka krystalizacji natychmiast odrastają od niego następne kryształy, przy czym wydziela się ciepło i roztwór ogrzewa się do temperatury około 45 °C. Zjawisko to wykorzystywane jest w turystycznych ogrzewaczach dłoni.

W tradycyjnej fotografii związek ten jest stosowany jako utrwalacz, ponieważ tworzy trwałe kompleksy z jonami srebra, dzięki czemu usuwa po wywołaniu nienaświetlony bromek srebra z kliszy.

2 S₂O₃²⁻ + AgBr → [Ag(S₂O₃)₂]³⁻ + Br^-

Występuje pod nazwą „antychlor” jako środek usuwający chlor, na przykład po bieleniu. Stosowany jest również do zmniejszania zbyt dużej ilości chloru w basenie.

S₂O₃^2- + 4Cl₂ + 5H₂O → 2SO₄^2- + 8Cl^- + 10H⁺

Często jest używany w analizie chemicznej (jodometrii). Jest jedną z odtrutek stosowanych w zatruciach cyjankami.

Przypisy

Zapoznaj się z zastrzeżeniami dotyczącymi pojęć medycznych i pokrewnych w Wikipedii.