Trials X
.jpg) od lewej: J. Tiger, DJ Platoon B. | |
| Rok założenia | |
|---|---|
| Rok rozwiązania | |
| Pochodzenie | |
| Gatunek | |
| Aktywność |
1991-1996 |
| Wydawnictwo |
Boom Media, Fonografika, Life Is Music Entertainment |
| Powiązania | |
| Skład | |
| Marcin „J. Tiger” Chmarzyński Piotr „Platoon” Boruc | |
| Strona internetowa | |
Trials X – polski zespół hip-hopowy, założony w 1991 przez Marcina „Tigermaana” Chmarzyńskiego (ur. 15 marca 1974)[1] i Piotra „Platoona” Boruca[2][3]. W 1996 zespół został rozwiązany.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Duet w 1991 swoje pierwsze utwory nagrywał w mieszkaniu na sprzęcie muzycznym z systemem Karaoke. Wtedy to powstał na kasecie magnetofonowej pierwszy nielegal pt. Fekalia[3]. W 1992 kaseta w limitowanej ilości 100 szt. była dystrybuowana w sklepie odzieżowym UZI na warszawskiej Ochocie, gdzie w ciągu roku wyprzedał się jej cały nakład[1].
Od 1993 kolejne utwory powstawały półprofesjonalnie w studiu OKO na warszawskiej Ochocie. Wtedy miejscem spotkań, w którym poznali się twórcy, tj. Numer Raz, V.O.L.T., Jan Marian, QZA, Mandaryn, J.Tiger, Bartek, był korytarz radiowy podczas nagrania pierwszej w Warszawie audycji hip-hopowej Kolorszok[4] prowadzonej przez Bognę Świątkowską w radiu Kolor.
W tej właśnie stacji Trials X prezentował swoją twórczość i najnowsze dokonania. Jako debiutanci byli zapraszani również do Radia "S" czy Programu Trzeciego Polskiego Radia.
Koncerty[edytuj | edytuj kod]
Największym i spektakularnym na tamten czas wydarzeniem dla zespołu było zaproszenie go do koncertowania w największych miastach Polski, tj. Krakowie, Poznaniu, Katowicach, Łodzi, Gdyni i Wrocławiu. Trasa koncertowa odbyła się dzięki akcji Adidas Streetball Challange[5] w roku 1995 i promowała uliczną koszykówkę. Podczas całej trasy w najważniejszych rozgłośniach radiowych trwała kampania reklamowa Adidas, do której zaproszono zespół Trials X. Rapowane reklamy stały się faktem[6]. Firma jeszcze wielkorotnie zapraszała zespół do współpracy przy reklamach radiowych. Platoon i Tiger wystąpili także w spotach radiowych dla takich firm jak Sony czy ABB. W tym samym roku w styczniu artyści wzięli udział w III finale Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy Jurka Owsiaka, gdzie wystąpili m.in. w zakładzie karnym w Siedlcach. Trials X w 1994 nagrał kasetę Prawda, cel, przesłanie, która ujrzała światło dzienne wiosną 1995 nakładem niezależnej firmy Boom Media. Wydanie się przedłużyło z powodu włamania do studia graficznego na ul. Mazowieckiej w Warszawie, gdzie przechowywane były wszystkie materiały graficzne związane z okładką płyty. Zespół przeszedł do historii jako pierwszy polski duet, który rozpoczął boom na kulturę hip-hop w Polsce[7].
Trials X jako pierwszy zaprezentował publicznie swój występ podczas International Music Festival Sopot 1993 w bloku rockowym na molo, zorganizowanym przez warszawską agencję SCS. Platoon i Tiger wystąpili wtedy na scenie obok takich zespołów jak: Oddział Zamknięty czy Closterkeller. Występ ten zapowiadała Gazeta Wyborcza w wydaniu warszawskim („Gazety Stołecznej”) z dn. 25 sierpnia 1993 w artykule pt. „Jestem z miasta” napisanym przez Macieja Chmiela. Trials X także jako pierwszy przedstawił publicznie teledysk z gatunku hip-hop do utworu „Czujee się lepiey”[8] w telewizji publicznej w kanale TVP1 oraz TVP Polonia w 1995 w programie Muzycznej Jedynki, który prowadził Artur Orzech. Drugi teledysk zespołu pt. „Jarają, jarają”[8] wyreżyserował Kuba Wojewódzki do programu Halogramy[9] dla telewizji Polsat. Album Prawda, cel, przesłanie duet nagrał już w profesjonalnym studiu S-4 mieszczącym się w gmachu Telewizji Polskiej na ul. Woronicza 17. W 2020 roku duet pojawił się w Teatrze Capitol w Warszawie na II gali rozdania corocznych nagród dla artystów hip hop gdzie wręczył statuetkę dla zespołu Chillwagon jako grupy roku 2020[10].
Reedycja[edytuj | edytuj kod]
12 kwietnia 2014, dzięki wydawnictwu Fonografika[11], ukazała się reedycja płyty w postaci CD. Wcześniej dostępna ona była tylko na kasetach magnetofonowych. Remasteringu utworów dokonał Dj Eprom[12]. Wznowione wydanie promowały takie osoby jak: Bogna Świątkowska[13], Maciej Chmiel[14], Fu i Olsen[15], Kosi z JWP[16], Juchas[17], Dj Spike[18], Numer Raz[19], DJ Kebs[20] czy Piotr Turek[21]. Duet też udzielił pierwszego wywiadu po latach dla Raputacji[22]. Jako bonus na płycie znalazły się nigdy niewydane nagrania z 1993, takie jak: „Laski” czy „Robię co chcę”. Wymienione utwory były publikowane jedynie na antenie Programu III Polskiego Radia oraz wykonane zostały na żywo podczas bloku rockowego na XXX Międzynarodowym Festiwalu w Sopocie[23] w 1993.
Album demo[edytuj | edytuj kod]
W 2019 roku ukazał się w postaci cyfrowej demo album o nazwie Experyment[24][25]. Materiał powstał w 1998 roku i ujrzał światło po 21 latach, kiedy to został odnaleziony w archiwum muzyków. Płyta zawiera 11 utworów nagranych w warunkach domowych na 4 -śladowym magnetofonie kasetowym prawdopodobnie typu TASCAM. Cały materiał został nagrany w mieszkaniu Tigera na warszawskiej Ochocie[26]. Tak jak przy nagraniach do albumu Prawda Cel Przesłanie i tutaj został zaproszony Numer Raz, który wziął udział w nagraniach w formie luźnego freestylowego jamu. Utwory zostały ponownie oczyszczone i zmasterowane.
Dyskografia[edytuj | edytuj kod]
- Albumy
| Rok | Dane dot. albumu |
|---|---|
| 1991 | Fekalia |
| 1995 | Prawda, cel, przesłanie
|
| 2014 | Prawda, cel, przesłanie – reedycja 1994–2014
|
| 2019 | Prawda, cel, przesłanie - wersja cyfrowa z 1995
|
| 2019 | Experyment - wersja cyfrowa niewydanego albumu z 1998
|
- Kompilacje różnych wykonawców
| Rok | Album | Utwór | Źródło |
|---|---|---|---|
| 1996 | S.P. | „Czujee się lepiey” – Trials X | [32] |
| Rok | Album | Utwór | Źródło |
| 2001 | Strefa Wirtualnej Polski | „Czujee się lepiey” – Trials X | [33] |
- Wydanie charytatywne - Pocztówka grająca (12x18cm)
W 2022 roku duet wytoczył jedną kopię pocztówki grającej stworzonej w technologii lathe cut na której to umieścił utwór Czujee się lepiey. Pocztówka ze zdjęciem z roku 1994 została wykorzystana w aukcji charytatywnej na portalu Allegro gdzie ostatecznie została wylicytowana kwota 569 zł. Suma ta została przekazana dla organizacji UNICEF gdzie trwała zbiórka dla dzieci cierpiących z powodu wojny, która wybuchła na Ukrainie[34].
Teledyski[edytuj | edytuj kod]
| Tytuł | Rok | Reżyseria / Postprodukcja | Album | Źródło |
|---|---|---|---|---|
| „Czujee się lepiey” | 1995 | Wojciech Wieteska | Prawda - Cel - Przesłanie | [35] |
| "Jarają, jarają"... | 1995 | Kuba Wojewódzki | [36] |
Filmografia[edytuj | edytuj kod]
| Rok | Tytuł | Uwagi | Źródło |
|---|---|---|---|
| 1995 | „Kielce – Czyli Polski Bronx”[a] | film dokumentalny, reżyseria: Bogna Świątkowska, Marek Lamprecht | [37] |
Wystawy[edytuj | edytuj kod]
| Rok | Tytuł | Kurator | Miejsce | Miasto | Źródło |
|---|---|---|---|---|---|
| 2019 | „Zajawka. Śląski Hip-Hop 1993-2003” | Szymon Kobylarz | Muzeum Śląskie | Katowice | [38][39] |
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
| Rok | Tytuł | Uwagi | Źródło |
|---|---|---|---|
| 2014 | „Antologia polskiego rapu” | Pierwsze wydawnictwo obejmujące całościowo dwudziestoletnią historię polskiego rapu. | [40] |
| 2018 | „Polski hip hop posiada wiele twarzy” | Wydanie drugie rozszerzone dotyczące historii kultury hip-hop i graffiti. | [41] |
| 2019 | „Zajawka. Śląski hip-hop 1993-2003” | Publikacja towarzysząca wystawie, którą można oglądać w Muzeum Śląskim do 1 września 2019. | [42] |
| 2023 | „Niechciani, nielubiani” | warszawski rap lat 90. | [43] |
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Podany rok 1995 odnosi się do okresu produkcji filmu. Oficjalna premiera obrazu powstałego na rzecz Telewizji Polskiej nigdy się nie odbyła. Projekt został odrzucony ze względu na liczne wulgaryzmy. W 2011 produkcja po wcześniejszym dopracowaniu technicznym przez Marka Lamprechta została upubliczniona w Internecie. Odbyło się to jednak bez wiedzy jego autorów.
Źródła[edytuj | edytuj kod]
- Jakub Wątor, Kielecki Bronx po latach. Byliśmy stolicą hip-hopu [online], kielce.gazeta.pl [dostęp 2012-10-03] (pol.).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Andrzej Buda: Historia kultury Hip-hop w Polsce 1977-2013. Niezależne, 2012, s. 43. ISBN 978-83-63089-07-8.
- ↑ Andrzej Cała, Radek Miszczak: Beaty, rymy, życie. Leksykon muzyki hip-hop. Poznań: Kurpisz S.A., 2005, s. 485. ISBN 83-89738-75-9.
- ↑ a b Trials X [online], hiphopedia.info [dostęp 2012-07-02] [zarchiwizowane z adresu 2017-07-15] (pol.).
- ↑ KolorSzok – narodziny polskiej sceny Hip-Hop'owej [online], wykop.pl [dostęp 2011-03-01] (pol.).
- ↑ Trials X – Historia [online], trials-x.art.pl [dostęp 2011-01-01] [zarchiwizowane z adresu 2011-05-04] (pol.).
- ↑ l, Wywiad: Trials X [online], dustyroom.pl, 5 maja 2014 [dostęp 2021-11-04] (pol.).
- ↑ Hirek Wrona wspomina "ojców chrzestnych" polskiego rapu | Popkiller [online], www.popkiller.pl [dostęp 2019-08-13].
- ↑ a b Trials X – Videoklipy [online], trials-x.art.pl [dostęp 2011-01-01] [zarchiwizowane z adresu 2011-05-04] (pol.).
- ↑ Kuba Wojewódzki – Biografia [online], muzyka.onet.pl [dostęp 2011-03-01] [zarchiwizowane z adresu 2011-08-23] (pol.).
- ↑ blenderrap | Raperzy z hip hopu wyzuci [online], www.blenderrap.pl [dostęp 2020-09-13].
- ↑ Trials X – „Prawda, cel, przesłanie” [online], fonografika.pl [dostęp 2014-04-12] (pol.).
- ↑ Andrzej Cała, Marcin Flint, BEZ DOGRYWKI: DJ Eprom: Zawsze chodzi o progre [online], t-mobile music [dostęp 2014-10-01] [zarchiwizowane z adresu 2014-10-05] (pol.).
- ↑ Bogna Świątkowska opowiada o audycji Kolorszok i reedycji albumu Trials X – „Prawda, cel, przesłanie”. TRIALS-X Oficjalny Kanał 2014-04-08. [dostęp 2019-02-20].
- ↑ Maciej Chmiel opowiada o teledyskach TRIALS X i reedycji albumu „Prawda, cel, przesłanie”. TRIALS-X Oficjalny Kanał 2014-04-11. [dostęp 2019-02-20].
- ↑ FU i OLSEN polecają płytę TRIALS X „Prawda, cel, przesłanie”. TRIALS-X Oficjalny Kanał 2014-04-16. [dostęp 2019-02-20].
- ↑ Kosi (JWP) poleca płytę Trials X „Prawda, cel, przesłanie”. TRIALS-X Oficjalny Kanał 2014-04-10. [dostęp 2019-02-20].
- ↑ Juchas opowiada o prekursorach rapu w Polsce i o reedycji płyty Trials X „Prawda, cel, przesłanie”. TRIALS-X Oficjalny Kanał 2014-04-09. [dostęp 2019-02-20].
- ↑ DJ Spike poleca płytę TRIALS X „Prawda, cel, przesłanie”. TRIALS-X Oficjalny Kanał 2014-04-15. [dostęp 2019-02-20].
- ↑ Numer Raz poleca album Trials-X „Prawda, cel, przesłanie”. TRIALS-X Oficjalny Kanał 2014-04-06. [dostęp 2019-02-20].
- ↑ DJ Kebs poleca płytę TRIALS X „Prawda, cel, przesłanie”. TRIALS-X Oficjalny Kanał 2014-04-16. [dostęp 2019-02-20].
- ↑ Piotr Turek (Tu1) opowiada o historii albumu Trials X „Prawda, cel, przesłanie”. TRIALS-X Oficjalny Kanał 2014-04-12. [dostęp 2019-02-20].
- ↑ TRIALS-X Korzenie/Początki polskiego rapu WYWIAD (1 Część) dla Raputacji. JSDK – Rap Archiwa / Wywiady / Koncerty 2014-03-30. [dostęp 2019-02-20].
- ↑ Trials X, TRIALS X – XXX International Sopot Festival 1993 [online], youtube.com [dostęp 2014-01-19] (pol.).
- ↑ Jedni z pionierów warszawskiego hip-hopu wracają z albumem... nagranym 20 lat temu [online], Skrr.pl | Dla kultury., 3 sierpnia 2019 [dostęp 2019-09-12] (pol.).
- ↑ Trials X - Experyment (sampler albumu z 1998) | Popkiller [online], www.popkiller.pl [dostęp 2019-09-12].
- ↑ Trials X - wywiad w audycji Rap Gra | Radio Aktywne (2019). [dostęp 2019-09-12].
- ↑ Trials-X – „Fekalia” [online], hiphopedia.info [dostęp 2012-07-02] [zarchiwizowane z adresu 2017-07-15] (pol.).
- ↑ Trials-X – „Prawda, cel, przesłanie” [online], hiphopedia.info [dostęp 2012-07-02] [zarchiwizowane z adresu 2017-07-16] (pol.).
- ↑ Trials X – reedycja pierwszego polskiego albumu hiphopowego [online], cgm.pl [dostęp 2014-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2014-04-03] (pol.).
- ↑ Prawda - Cel - Przesłanie (1995 Edition) [online], bandcamp.com [dostęp 2019-07-24] (ang.).
- ↑ Experyment [online], discogs.com [dostęp 2019-08-31] (ang.).
- ↑ V/A – „S.P.” [online], hiphopedia.info [dostęp 2012-07-02] [zarchiwizowane z adresu 2017-07-16] (pol.).
- ↑ Strefa WP w Internecie [online], wiadomosci.wp.pl [dostęp 2001-07-31] (pol.).
- ↑ UNICEF [online], trialsx.pl [dostęp 2022-03-14] (pol.).
- ↑ "Czujee Się Lepiey" - teledysk. www.youtube.com. [dostęp 2009-02-22]. (ang.).
- ↑ "Jarają, Jarają"... - teledysk. www.youtube.com. [dostęp 2014-01-19]. (ang.).
- ↑ Kielce – Czyli Polski Bronx [online], filmweb.pl [dostęp 2012-07-02] (pol.).
- ↑ Zajawka - informacja - prasowa [online], aws.amazon.com [dostęp 2019-06-07] (pol.).
- ↑ Zajawka. Śląski Hip-Hop 1993-2003. [online], muzeumslaskie.pl [dostęp 2019-06-07] (pol.).
- ↑ Dominika Węcławek i inni, Antologia polskiego rapu, Warszawa: Narodowe Centrum Kultury, 2014.
- ↑ Piotr Sadowski, Andrzej Graff, Polski hip hop posiada wiele twarzy, Świdnica: Dziurawe Sample, 2018, ISBN 978-83-947849-0-4.
- ↑ Szymon Kobylarz, Zajawka. Śląski hip-hop 1993-2003, Arkadiusza Gola i inni, Katowice: Muzeum Śląskie, 2014, ISBN 978-83-943991-8-4.
- ↑ Filip Kalinowski, Recenzja książki Filipa Kalinowskiego Niechciani, nielubiani, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2023.