Aleksandrów Kujawski: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
→‎Historia: drobne redakcyjne
Linia 74: Linia 74:


== Historia ==
== Historia ==
Miejscowość założona na bazie wsi i majątku [[Białe Błota (powiat aleksandrowski)|Białe Błota]] (pierwsza wzmianka w dokumentach z [[1489]]). Początkowo jednak miejscowość ta nosiła nazwę Sieła, od znajdującej się tam cerkwi. Po zmianie właściciela majątku i wsi w roku [[1850]], nazwa Białe Błota pozostała a sam majątek nazwano "Trojanowo". W [[1859]] roku Towarzystwo Kolei Żelaznych postanowiło usytuować tutaj stację graniczną, między dwoma zaborami rosyjskim i pruskim. W [[1862]] roku uruchomiono połączenie kolejowe Prus z Rosją z Bydgoszczy przez Toruń do Łowicza. Dzięki temu miejscowość zaczęła się systematycznie rozwijać. W tym czasie w mieście zaczęli osiedlać się [[Żydzi]]<ref name="historia_żyd">; zobacz stronę [[Żydowski Instytut Historyczny|Żydowskiego Instytutu Historycznego]] poświęconą Aleksandrowi Kujawskiemu http://www.jewishinstitute.org.pl/pl/gminy/miasto/99.html</ref>. Mieli swoją [[Synagoga w Aleksandrowie Kujawskim|synagogę]] i korzystali z [[Cmentarz żydowski w Służewie|cmentarza]] w pobliskim [[Służewo (województwo kujawsko-pomorskie)|Służewie]]. W [[1875]] roku uruchomiona została Międzynarodowa Stacja Kolejowa i Telegraficzna. Od nazwiska [[Aleksander II Romanow|cara Aleksandra II Romanowa]], który przyczynił się do dalszej rozbudowy stacji, miasteczko zmieniło nazwę na '''Aleksandrów Pograniczny''' ([[Prawa miejskie]] w [[1879]] roku). W 1877 powstała [[Cerkiew św. Aleksandra Newskiego w Aleksandrowie Kujawskim|cerkiew prawosławna św. Aleksandra Newskiego]]. Car dobudował wówczas dwupiętrowe skrzydło do gmachu dworca i luksusowo je wyposażył, gdyż [[4 września]] [[1879]] roku spotkał się tutaj z cesarzem niemieckim [[Wilhelm I Hohenzollern|Wilhelmem I]]. Aleksandrów był od tego czasu bardzo ważnym miastem dla królestwa Polskiego i Rosji, dzięki czemu bardzo intensywnie się rozwijał aż do I wojny światowej. Naczelnik Państwa Józef Piłsudski dekretem z dnia 4 lutego 1919 r. nadał prawa miejskie o zmienionej nazwie miasta na '''Aleksandrów Kujawski'''. W latach [[1921]]-[[1923]] w mieście istniał [[Obóz Internowania nr 6 w Aleksandrowie Kujawskim|obóz internowania przeznaczony dla byłych żołnierzy URL]]. Po jego likwidacji część byłych internowanych [[historia Ukraińców w Aleksandrowie Kujawskim|stworzyła ukraińską społeczność w mieście]]<ref>E. Wiszka, ''Emigracja ukraińska w Polsce 1920-1939'', MADO, Toruń 2005, s. 392.</ref>. W [[1921]] r. w mieście żyło 977 Żydów, co stanowiło 11,9% ogółu mieszkańców. Rozwój przemysłu i budownictwa publicznego sprawił, że siedzibę [[powiat nieszawski|powiatu nieszawskiego]] przeniesiono właśnie do Aleksandrowa. [[III Rzesza|Niemieccy okupanci]] wysiedlili aleksandrowskich Żydów do [[Getto|getta]] w [[Służewo (województwo kujawsko-pomorskie)|Służewie]], a następnie zgładzili w obozie [[Kulmhof]]. W latach 1943-45 podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] miasto nosiło przejściową nazwę '''Weichselstädt'''.
Miejscowość założona na bazie wsi i majątku [[Białe Błota (powiat aleksandrowski)|Białe Błota]] (pierwsza wzmianka w dokumentach z [[1489]]). Początkowo jednak miejscowość ta nosiła nazwę Sieła, od znajdującej się tam cerkwi. Po zmianie właściciela majątku i wsi w roku [[1850]], nazwa Białe Błota pozostała a sam majątek nazwano "Trojanowo". W [[1859]] roku Towarzystwo Kolei Żelaznych postanowiło usytuować tutaj stację graniczną, między dwoma zaborami rosyjskim i pruskim. W [[1862]] roku uruchomiono połączenie kolejowe Prus z Rosją z Bydgoszczy przez Toruń do Łowicza. Dzięki temu miejscowość zaczęła się systematycznie rozwijać. W tym czasie w mieście zaczęli osiedlać się [[Żydzi]]<ref name="historia_żyd">; zobacz stronę [[Żydowski Instytut Historyczny|Żydowskiego Instytutu Historycznego]] poświęconą Aleksandrowi Kujawskiemu http://www.jewishinstitute.org.pl/pl/gminy/miasto/99.html</ref>. Mieli swoją [[Synagoga w Aleksandrowie Kujawskim|synagogę]] i korzystali z [[Cmentarz żydowski w Służewie|cmentarza]] w pobliskim [[Służewo (województwo kujawsko-pomorskie)|Służewie]]. W [[1875]] roku uruchomiona została Międzynarodowa Stacja Kolejowa i Telegraficzna. Od nazwiska [[Aleksander II Romanow|cara Aleksandra II Romanowa]], który przyczynił się do dalszej rozbudowy stacji, miasteczko zmieniło nazwę na '''Aleksandrów Pograniczny''' ([[Prawa miejskie]] w [[1879]] roku). W 1877 powstała [[Cerkiew św. Aleksandra Newskiego w Aleksandrowie Kujawskim|cerkiew prawosławna św. Aleksandra Newskiego]]. Car polecił wówczas dobudować dwupiętrowe skrzydło do gmachu dworca i luksusowo je wyposażył, w związku ze spotkaniem w tym miejscu [[4 września]] [[1879]] z cesarzem niemieckim [[Wilhelm I Hohenzollern|Wilhelmem I]]. Aleksandrów jako stacja graniczna był od tego czasu ważnym miastem dla Królestwa Polskiego i Rosji, dzięki czemu intensywnie się rozwijał aż do I wojny światowej. Naczelnik Państwa Józef Piłsudski dekretem z dnia 4 lutego 1919 r. nadał prawa miejskie o zmienionej nazwie miasta na '''Aleksandrów Kujawski'''. W latach [[1921]]-[[1923]] w mieście istniał [[Obóz Internowania nr 6 w Aleksandrowie Kujawskim|obóz internowania przeznaczony dla byłych żołnierzy URL]]. Po jego likwidacji część byłych internowanych [[historia Ukraińców w Aleksandrowie Kujawskim|stworzyła ukraińską społeczność w mieście]]<ref>E. Wiszka, ''Emigracja ukraińska w Polsce 1920-1939'', MADO, Toruń 2005, s. 392.</ref>. W [[1921]] r. w mieście żyło 977 Żydów, co stanowiło 11,9% ogółu mieszkańców. Rozwój przemysłu i budownictwa publicznego sprawił, że siedzibę [[powiat nieszawski|powiatu nieszawskiego]] przeniesiono właśnie do Aleksandrowa. [[III Rzesza|Niemieccy okupanci]] wysiedlili aleksandrowskich Żydów do [[Getto|getta]] w [[Służewo (województwo kujawsko-pomorskie)|Służewie]], a następnie zgładzili w obozie [[Kulmhof]]. W latach 1943-45 podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] miasto nosiło przejściową nazwę '''Weichselstädt'''.


Wiosną 1945 na terenie żwirowni "Halinowo" oraz w okolicy "Młyna Parowego" zabito prawdopodobnie ok. 100 Niemców.
Wiosną 1945 na terenie żwirowni "Halinowo" oraz w okolicy "Młyna Parowego" zabito prawdopodobnie ok. 100 Niemców.

Wersja z 22:32, 19 kwi 2011

{{{nazwa}}}
{{{nazwa oryginalna}}}
[[Plik:{{{zdjęcie}}}|240x240px|alt=Ilustracja|{{{opis zdjęcia}}}]]
{{{opis zdjęcia}}}
Herb [[Plik:{{{flaga}}}| 100x130px| alt=Flaga]]
[[Herb {{{dopełniacz nazwy}}}|Herb]] [[Flaga {{{dopełniacz nazwy}}}|Flaga]]
Państwo {{{państwo}}}
Zarządzający

Burmistrz

Powierzchnia

7,23 km²

Populacja (2008)
• liczba ludności
• gęstość


{{{liczba ludności}}}
{{{gęstość zaludnienia}}} os./km²

Nr kierunkowy

{{{numer kierunkowy}}}

Kod pocztowy

{{{kod pocztowy}}}

Tablice rejestracyjne

{{{tablice rejestracyjne}}}

Położenie na mapie brak
Mapa konturowa brak
Brak mapy: {{państwo dane {{{państwo}}} | mapa/core | wariant = {{{państwo}}} }}
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie świata
Mapa konturowa świata
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark}
[[commons:{{{commons}}}|Multimedia w Wikimedia Commons]]
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Aleksandrów Kujawski – miasto, będące siedzibą gminy w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie aleksandrowskim na skraju Równiny Inowrocławskiej. Miasto jest także siedzibą władz powiatu aleksandrowskiego oraz wiejskiej gminy Aleksandrów Kujawski.

W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa włocławskiego.

Według danych z 2008 miasto miało 12 278 mieszkańców[potrzebny przypis].

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002[1] Aleksandrów Kujawski ma obszar 7,17 km², w tym:

  • użytki rolne: 31%
  • użytki leśne: 25%

Miasto stanowi 1,51% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004[2]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 12 437 100 6557 52,7 5880 47,3
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)		 1734,6 914,5 820,1

Według danych z roku 2002[1] średni dochód na mieszkańca wynosił 1312,5 zł.

Historia

Miejscowość założona na bazie wsi i majątku Białe Błota (pierwsza wzmianka w dokumentach z 1489). Początkowo jednak miejscowość ta nosiła nazwę Sieła, od znajdującej się tam cerkwi. Po zmianie właściciela majątku i wsi w roku 1850, nazwa Białe Błota pozostała a sam majątek nazwano "Trojanowo". W 1859 roku Towarzystwo Kolei Żelaznych postanowiło usytuować tutaj stację graniczną, między dwoma zaborami rosyjskim i pruskim. W 1862 roku uruchomiono połączenie kolejowe Prus z Rosją z Bydgoszczy przez Toruń do Łowicza. Dzięki temu miejscowość zaczęła się systematycznie rozwijać. W tym czasie w mieście zaczęli osiedlać się Żydzi[3]. Mieli swoją synagogę i korzystali z cmentarza w pobliskim Służewie. W 1875 roku uruchomiona została Międzynarodowa Stacja Kolejowa i Telegraficzna. Od nazwiska cara Aleksandra II Romanowa, który przyczynił się do dalszej rozbudowy stacji, miasteczko zmieniło nazwę na Aleksandrów Pograniczny (Prawa miejskie w 1879 roku). W 1877 powstała cerkiew prawosławna św. Aleksandra Newskiego. Car polecił wówczas dobudować dwupiętrowe skrzydło do gmachu dworca i luksusowo je wyposażył, w związku ze spotkaniem w tym miejscu 4 września 1879 z cesarzem niemieckim Wilhelmem I. Aleksandrów jako stacja graniczna był od tego czasu ważnym miastem dla Królestwa Polskiego i Rosji, dzięki czemu intensywnie się rozwijał aż do I wojny światowej. Naczelnik Państwa Józef Piłsudski dekretem z dnia 4 lutego 1919 r. nadał prawa miejskie o zmienionej nazwie miasta na Aleksandrów Kujawski. W latach 1921-1923 w mieście istniał obóz internowania przeznaczony dla byłych żołnierzy URL. Po jego likwidacji część byłych internowanych stworzyła ukraińską społeczność w mieście[4]. W 1921 r. w mieście żyło 977 Żydów, co stanowiło 11,9% ogółu mieszkańców. Rozwój przemysłu i budownictwa publicznego sprawił, że siedzibę powiatu nieszawskiego przeniesiono właśnie do Aleksandrowa. Niemieccy okupanci wysiedlili aleksandrowskich Żydów do getta w Służewie, a następnie zgładzili w obozie Kulmhof. W latach 1943-45 podczas II wojny światowej miasto nosiło przejściową nazwę Weichselstädt.

Wiosną 1945 na terenie żwirowni "Halinowo" oraz w okolicy "Młyna Parowego" zabito prawdopodobnie ok. 100 Niemców. Po wojnie do 1975 roku Aleksandrów również był siedzibą powiatu, należącego wówczas do województwa bydgoskiego, a w latach 1975-98 do województwa włocławskiego. Po ponownej reformie w 1999 stał się siedzibą władz powiatu aleksandrowskiego województwa kujawsko-pomorskiego.

Gospodarka

Aleksandrów jest ośrodkiem przemysłu metalowego, poligraficznego oraz spożywczego. Dobrze rozwinięty jest też przemysł tworzyw sztucznych, ceramiczny oraz drzewny. Znany z wyrobów wikliniarskich. W mieście znajduje się również Uzdrowisko. Do największych zakładów należą:

  • Zakłady Odkrywkowe i Mechaniczne Górnictwa Skalnego Budkrusz
  • Wytwórnia silosów Bin.
  • Kujawskie Zakłady Poligraficzne Druk-Pak S.A.
  • Przetwórnia owoców i warzyw Grados
  • WIP Sp. z o.o. Producent perform i butelek PET
  • Oddział PKS Włocławek sp. z o.o.
  • Dalgety Agra Polska sp. z o.o.
  • Aleks-Fruit
  • Styro-Mar
  • Zakłady Odzieżowe EMEX
  • Producent opakowań jednorazowych PolKrys
  • Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej PEC
  • Społem PSS
  • Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Wodociągowej
  • Surowce Mineralne Sp. z o.o.
  • Aleksandrowskie TBS Sp. z o.o.

Komunikacja

Przez teren miasta przebiega droga 266 (Konin – Sompolno – Piotrków Kujawski – Radziejów – Aleksandrów Kujawski – Ciechocinek). 4 km od Aleksandrowa w Służewie przebiega droga 250, która łączy miasto z drogą 15 w kierunku Inowrocławia oraz Poznania. W pobliżu miasta przebiega 1E75 (Gdańsk – Toruń – Włocławek – Łódź – Katowice – Cieszyn) oraz w przyszłości pod miastem będzie się znajdował węzeł (Odolion) na autostradzie A1.

Aleksandrów jest lokalnym węzłem kolejowym. Linia kolejowa nr 18 ma tutaj swoje odgałęzienie do Ciechocinka

Podział administracyjny

Osiedla

  • Centrum
  • Osiedle Parkowa I
  • Osiedle Parkowa II
  • Osiedle Piaski
  • Osiedle Południe
  • Halinowo

Edukacja

Przedszkola

  • Przedszkole Samorządowe Nr 1
  • Przedszkole Samorządowe Nr 3
  • Niepubliczne Przedszkole Zgromadzenia Sióstr Służebniczek

Szkoły podstawowe

  • Szkoła Podstawowa Nr 1 w Aleksandrowie Kuj.
  • Szkoła Podstawowa Nr 3 w Aleksandrowie Kuj.
  • Szkoła Podstawowa przy Zespole Szkół Specjalnych Nr 3

Gimnazja

  • Publiczne Gimnazjum Nr 1 im. Lotników Polskich
  • Publiczne Gimnazjum Towarzystwa Salezjańskiego
  • Gimnazjum przy Zespole Szkół Specjalnych Nr 3

Szkoły Ponadgimnazjalne

  • Zespół Szkół Nr 1 Centrum Kształcenia Praktycznego
  • Zespół Szkół Nr 2 im. mjr Henryka Dobrzańskiego „HUBALA”
  • Liceum Ogólnokształcące Towarzystwa Salezjańskiego im. Kardynała Augusta Hlonda

Publiczne Gimnazjum oraz Liceum Towarzystwa Salezjańskiego tworzą Kolegium Kujawskie Towarzystwa Salezjańskiego.

Życie kulturalne

Od 1920 roku w mieście istnieje Miejski Związkowy Klub Sportowy Orlęta Aleksandrów Kujawski Jest również Miejskie Centrum Kultury, w którym jeszcze parę lat temu działało kino. Jest to najaktywniejsze kulturowo miejsce zrzeszające sekcje artystyczne młodzieży aleksandrowskiej, w tym śpiewu i malarstwa. Organizowane są regularne koncerty muzyczne i festiwale oraz wystawy sztuki lokalnych artystów. Przy MCK od lat działa również miejscowy klub szachowy.

Od kilkunastu lat w Aleksandrowie, Ciechocinku i na Łazieńcu, w domu rodzinnym Edwarda Stachury ma miejsce cykliczna impreza znana pod nazwą "Biała Lokomotywa", która skupia środowisko artystów zajmujących się nie tylko słowem pisanym, ale i muzyką oraz teatrem.

Oprócz tego od kilku lat miasto organizuje "Stachuriadę", również będącą imprezą poświęconą Edwardowi Stachurze.

Religia

Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzi Kościół Rzymskokatolicki oraz dwie protestanckie wspólnoty o charakterze ewangelicznym: Kościół Zielonoświątkowy (Zbór "Betel") oraz Kościół Boży w Chrystusie (Chrześcijańska Wspólnota "Jezus Król"). W mieście znajduje się również prawosławna, filialna wobec parafii św. Mikołaja we Włocławku kaplica św. Aleksandra Newskiego, dawny dom proboszcza cerkwi św. Aleksandra Newskiego, zburzonej w okresie międzywojennym.

Wierni rzymskokatoliccy zrzeszeni są w dwóch parafiach: Przemienienia Pańskiego oraz NMP Wspomożenia Wiernych.

Ludzie związani z Aleksandrowem Kujawskim

Turystyka i zabytki

Miasto stanowi miejsce kuracji solankowych oraz zaplecze mieszkaniowe i usługowe Ciechocinka. Do najważniejszych zabytków należą dworzec kolejowy, w którego apartamentach 4 września 1879 car Aleksander II Romanow przyjął cesarza niemieckiego Wilhelma I Hohenzollerna oraz neogotycki kościół pw. Przemienienia Pańskiego wzniesiony w latach 1896-1905.

  • Dworzec PKP, 2004
    Dworzec PKP, 2004
  • Dworzec PKP, 2004
    Dworzec PKP, 2004
  • Kościół pw. Przemienienia Pańskiego, 2004
    Kościół pw. Przemienienia Pańskiego, 2004
  • Krzyż i pomnik upamiętniający Niemców zamordowanych w mieście w 1945 roku, 2009
    Krzyż i pomnik upamiętniający Niemców zamordowanych w mieście w 1945 roku, 2009
Pałac, 1974
Park, 1974

Inne zabytki:

  • zespół pałacowy Trojanowskich – pałac z początku XX w. i park z 1 połowy XIX w.
  • cmentarz z 2 połowy XIX w.
  • Ukraiński Cmentarz Wojskowy z 1921 r.
  • Budynek szkoły Towarzystwa Salezjańskiego

Zobacz też: Szlaki turystyczne powiatu aleksandrowskiego

Sąsiednie gminy i miejscowości

Zobacz też

  1. ↑ a b Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  2. ↑ Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  3. ↑ ; zobacz stronę Żydowskiego Instytutu Historycznego poświęconą Aleksandrowi Kujawskiemu http://www.jewishinstitute.org.pl/pl/gminy/miasto/99.html
  4. ↑ E. Wiszka, Emigracja ukraińska w Polsce 1920-1939, MADO, Toruń 2005, s. 392.

Linki zewnętrzne

Szablon:Linki do map Polski

Gmina Aleksandrów Kujawski

Siedziba gminy: Aleksandrów Kujawski

Wsie
Kolonie
Kolonie wsi
Części wsi
Osady wsi
Osada leśna wsi
Pozostałe
miejscowości

Herb gminy Aleksandrów Kujawski

Powiat aleksandrowski
Miasta
Gminy miejskie
Gminy wiejskie

Herb powiatu aleksandrowskiego

Powiat nieszawski (1871–1948)
Przynależność wojewódzka
Miasta (← 1871–1948 →)
Gminy wiejskie (← 1871–1948 →)
Powiat aleksandrowski (1948–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie
(1948–54 i 1973–75)
Gromady
(1954–72)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Aleksandrów_Kujawski&oldid=26150144”