14 Pułk Piechoty (Księstwo Warszawskie)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
14 Pułk Piechoty
Historia
Państwo

 Księstwo Warszawskie

Sformowanie

1809

Rozformowanie

1813

Tradycje
Rodowód

2 pułk piechoty galicyjsko-francuskiej

Dowódcy
Pierwszy

płk Euzebiusz Siemianowski

Ostatni

płk Feliks Grotowski

Organizacja
Dyslokacja

Płock

Rodzaj wojsk

piechota

Podległość

17 Dywizja – 1812
Dywizja Dąbrowskiego 1813

14 Pułk Piechotyoddział piechoty Armii Księstwa Warszawskiego.

Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]

Latem 1809 roku, podczas wojny polsko-austriackiej, sformowano sześć nowych pułków piechoty. By nie zadrażniać stosunków z Rosją, nadano im nazwę „galicyjsko-francuskich”. 14 pułk piechoty sformowany został kosztem departamentów łomżyńskiego i płockiego[1]. Do 28 grudnia 1809 nosił nazwę 2 pułku piechoty galicyjsko-francuskiej. Pod koniec 1809 roku pułk liczył 2852 żołnierzy[2]. Po wojnie polsko austriackiej stacjonował w Płocku[3][4]. Według etatu z 1810 roku, pułk składał się ze 27 osobowego sztabu i trzech batalionów piechoty po 6 kompanii. Sztaby batalionów liczyć miały 4 osoby, a kompanie 136 żołnierzy. W sumie w pułku powinno służyć 2487 żołnierzy. Faktycznie stan osobowy oddziału był nieco mniejszy[4].

Zgodnie z zarządzeniem Napoleona z 17 maja 1811 roku, na terenie Księstwa Warszawskiego utworzono trzy dywizje. Pułk wszedł w skład 2 Dywizji[4].

W czasie przygotowań do inwazji na Rosje 1812 roku pułk włączony został w strukturę 17 Dywizji Jana Henryka Dąbrowskiego z V Korpusu Wielkiej Armii ks. Józefa Poniatowskiego[5].

Odtworzony, po przegranej kampanii rosyjskiej, w Kaliszu wszedł w skład Dywizji Jana Henryka Dąbrowskiego[6]. 14 lutego 1813 roku, pod komendą płk. Cypriana Zdzitowieckiego przekroczył granice kraju i udał się do Niemiec[7].

Pod Lipskiem bataliony 14 pp zostały niemal doszczętnie rozbite[8].

Po abdykacji Napoleona, car Aleksander I wyraził zgodę na odesłanie oddziałów polskich do kraju. Miały one stanowić bazę do tworzenia Wojska Polskiego pod dowództwem wielkiego księcia Konstantego. 13 czerwca 1814 roku pułkowi wyznaczono miejsce koncentracji w Kaliszu[9]. Pułk nie został jednak odtworzony, bowiem etat armii Królestwa Polskiego przewidywał tylko 12 pułków piechoty. Nowe pułki piechoty sformowano dopiero po wybuchu powstania listopadowego. Rozkaz dyktatora gen. Józefa Chłopickiego z 10 stycznia 1831 roku nakładał obowiązek ich organizowania na władze wojewódzkie. W województwie kaliskim tworzony był 2 Pułk Województwa Kaliskiego przemianowany później na 14 pułk piechoty liniowej[10].

Dowódcy pułku[edytuj | edytuj kod]

Pułkiem dowodzili[11]:

  • płk Euzebiusz Siemianowski (25 kwietnia 1809),
  • płk Cyprian Zdzitowiecki (18 stycznia 1813),
  • płk Feliks Grotowski.

Walki pułku[edytuj | edytuj kod]

Pułk brał udział w walkach w okresie wojny polsko austriackiej, inwazji na Rosję 1812 roku i kampanii 1813 roku.

W 1812 pułk walczył na trasie od Grodna aż pod Borodino[6]. Brał także w walkach toczonych podczas odwrotu armii francuskiej ku Berezynie[6]. Straty poniesione w czasie kampanii 1812 roku były tak duże, ze pułk musiał być praktycznie na nowo odtworzony[6].

We wrześniu 1813 roku pułk walczył w ramach Korpusu Obserwacyjnego pod Jüterbog i Dennewitz[8]. Pod Lipskiem bataliony 14 pp, dowodzone przez ks. Józefa Poniatowskiego, walczyły w straży tylnej armii napoleońskiej i zostały niemal doszczętnie rozbite[8].

Bitwy i potyczki[11]:

  • Kępy: Ośnicka (1809), Tokarska i Zawadzka,
  • Góra (30 i 31 maja 1809),
  • Jankowice (11 czerwca 1809),
  • Borysów i Usza (21 listopada 1812),
  • nad Berezyną (28 listopada 1812),
  • Düben (16 października 1813) i pod
  • Lipsk (18 i 19 października 1813).

Mundur[edytuj | edytuj kod]

Przepis ubiorczy z 3 września 1810 roku nie doprowadził jednak do całkowitego ujednolicenia munduru piechoty. Niektóre pułki dość znacznie różniły się od ustaleń regulaminowych[a]. W 14 pułku piechoty tamburmajor posiadał kapelusz ze złotymi galonami i trójkolorowym piórem, frak pąsowy, kołnierz granatowy; wyłogi białą obszyte złotym galonem; bandolier z taśmy złotej[12].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Różnice przedstawione przez Gembarzewskiego na podstawie ówczesnych rysunków, rachunków i innych dokumentów pułkowych.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]