Brytyjska odmiana języka angielskiego

Brytyjska odmiana języka angielskiego (ang. British English, BE) – odmiana języka angielskiego używana w Wielkiej Brytanii. W precyzyjniejszym rozumieniu:

jedna ze standardowych form języka angielskiego (obok amerykańskiej), stosowana w nauczaniu tego języka, wykorzystująca brytyjskie konwencje ortograficzne, zaś w zakresie wymowy opierająca się na tzw. Received Pronunciation. Standard ten określany jest również jako „BBC English”. Poza Wielką Brytanią cieszy się popularnością również w Irlandii, Australii i Nowej Zelandii.
zbiorcze określenie wszystkich wariantów języka angielskiego używanych na terenie Wielkiej Brytanii, w odróżnieniu od pozostałych odmian tego języka. Taką definicję podaje m.in. Oxford English Dictionary. Angielszczyzna brytyjska w formie mówionej jest wewnętrznie bardziej zróżnicowana niż inne jej odmiany używane na świecie^[1]. Nie istnieje żadna instytucja regulująca język, tak że pod względem formalnym żadna odmiana dialektalna nie jest bardziej uprzywilejowana od innych, lecz pewnym prestiżem cieszy się Received Pronunciation jako socjolekt ponadregionalny, związany jednak w ogólnym odczuciu z wyższymi klasami społecznymi. Trzeba jednak zaznaczyć, że zaledwie 2% Brytyjczyków posługuje się na co dzień tą odmianą^[2]. W ostatnim czasie na znaczeniu zyskuje odmiana zwana Estuary English^[3].

Dialekty

Dialekty brytyjskie zasadniczo dzieli się na odmiany w samej Anglii oraz te używane w Walii i Szkocji. Dialekty z terenu Anglii dzielą się z kolei na kilka grup^[4]:

dialekty południowej Anglii obejmujące cockney i Estuary English;
dialekty Midlands: scouse (Liverpool), mancunian (Manchester), yorkshire, broomy (Birmingham), west broomy (West Bromwich), Black Country (Dudley);
dialekty północnej Anglii: geordie (Newcastle).

Słownictwo brytyjskie a amerykańskie

Język polski	Angielszczyzna brytyjska	Angielszczyzna amerykańska
winda	lift	elevator
bagażnik (w samochodzie)	boot	trunk
maska (w samochodzie)	bonnet	hood
kaszanka	black pudding	blood sausage
błotnik	mudguard	fender
majtki	pants	underwear
ciężarówka	lorry	truck
cysterna	tanker	tank truck
piłka nożna	football	soccer
komisariat policji	police station	police department
remiza strażacka	fire station	fire department
tłumik (w pistolecie)	silencer	muffler
toaleta	lavatory, toilet	rest room
wyjście	way out	exit
kolejka ludzi	queue	line
wózek na zakupy	shopping trolley	shopping cart
metro	underground, tube	subway
wiadukt	flyover	overpass
parking	car park	parking lot
autostrada	motorway	highway, freeway
benzyna	petrol	gas, gasoline
stacja paliwowa	filling/petrol station	gas station
bankomat	cash machine/point, dispenser	ATM (Automated Teller Machine)
pobocze, chodnik	pavement	sidewalk
jesień	autumn	fall
puszka	tin	can
emeryt	pensioner	senior citizen
kolej	railway	railroad
przejście podziemne	subway	underground passage
mieszkanie	flat	apartment
smycz	lead	leash
zły (na kogoś)	angry	mad
plaster	patch	band-aid
Ostatki	Pancake Day	Shrove Tuesday
torebka (damska)	handbag	purse
portmonetka	purse	billfold
piętro	floor, storey	story
mikser	food mixer, liquidizer	blender
sokowirówka	juice extractor	juicer
kogut	cock	rooster
gniazdko elektryczne	socket, mains	electrical outlet
gabinet kosmetyczny	beauty salon	parlor
kubeł na śmieci	dustbin, bin	garbage can
kran	tap	faucet
film	film	movie
kino	cinema	(movie) theater
gabinet	surgery	office
sklep	shop	store
skrzynka pocztowa	letter-box	mailbox
apteka	pharmacy, chemist’s	drugstore
budka telefoniczna	phone booth	call box, (tele)phone box
brat (rel.)	neighbour	fellowman
pionek	draughtman	checker
cukierek	sweet	candy
ciasteczko	biscuit	cookie
frytki	(potato) chips	French fries
zamek błyskawiczny	zip fastener	zipper
spodnie	trousers	pants
podkoszulek	vest	undershirt
kamizelka	waistcoat	vest
sąsiad	neighbour	neighbor
organizować	organise	organize
analizować	analyse	analyze
katalog	catalogue	catalog
aneks	annexe	annex
anemia	anaemia	anemia
opona	tyre	tire
środek	centre	center
teatr	theatre	theater
pług	plough	plow
pączek	doughnut	donut
czek	cheque	check
krawężnik	kerb	curb
przeciąg	draught	draft
piżama	pyjamas	pajamas
kolor	colour	color
port	harbour	harbor
zachowanie	behaviour	behavior
honor	honour	honor
szary	grey	gray
czipsy	crisps	chips
aluminium	aluminium	aluminum
pasmanteria	haberdashery	dry goods
chodnik	footpath	sidewalk
dżem	jam	jelly
pielucha	nappy	diaper
smoking	smoking	tux, tuxedo

Zobacz też

Przypisy

↑ The G2 guide to regional English | UK news | The Guardian [online], www.guardian.co.uk [dostęp 2017-11-22] (ang.).
↑ Received Pronunciation [online], www.bl.uk [dostęp 2017-11-22] .
↑ Paweł Rogaliński: British Accents: Cockney, RP, Estuary English. Łódź: 2011, s. 10-11. ISBN 978-83-272-3282-3.
↑ Crystal 1995 ↓, s. 318-328.

Bibliografia

British Phrasebook, ElizabethE. Bartsch-Parker, wyd. 1st ed, Hawthorn, Vic.: Lonely Planet, 1999, ISBN 0-86442-484-1, OCLC 41018385 .
McArthur T. (2002). Oxford Guide to World English. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-866248-3 hardback, ISBN 0-19-860771-7 paperback.
MelvynM. Bragg MelvynM., The Adventure of English, London: Sceptre, 2004, ISBN 0-340-82993-1, OCLC 55800504 .
PamP. Peters PamP., The Cambridge Guide to English Usage, Cambridge: Cambridge University Press, 2004, ISBN 0-521-62181-X, OCLC 55971476 .
Simpson J. (red.) (1989). Oxford English Dictionary, 2nd edition. Oxford: Oxford University Press.
DavidD. Crystal DavidD., The Cambridge Encyclopaedia of the English Language, Cambridge: Cambridge University Press, 1995, ISBN 0-521-40179-8 .

Linki zewnętrzne

[1] The G2 guide to regional English | UK news | The Guardian [online], www.guardian.co.uk [dostęp 2017-11-22] (ang.).

[2] Received Pronunciation [online], www.bl.uk [dostęp 2017-11-22] .

[3] Paweł Rogaliński: British Accents: Cockney, RP, Estuary English. Łódź: 2011, s. 10-11. ISBN 978-83-272-3282-3.

[CITEREFCrystal1995318-328-4] Crystal 1995 ↓, s. 318-328.

[1]

[2]

[3]

[4]