Przejdź do zawartości

Centralizm demokratyczny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Centralizm demokratyczny – zasada struktury organizacyjnej, działalności, kierownictwa partii marksistowsko-leninowskich, państwa socjalistycznego, zarządzania gospodarką socjalistyczną[1][2].

Centralizm demokratyczny w systemie rządzenia

[edytuj | edytuj kod]

Według ideologów radzieckich państwowy aparat władzy ludowej zbudowany był na zasadzie centralizmu demokratycznego[3]. Centralizm demokratyczny oznacza kierowanie ogólnopaństwowymi sprawami z jednego ośrodka i podporządkowanie terenu władzy centralnej; towarzyszą temu wybieralność i obowiązek składania sprawozdań narodowi przez wszystkie organy władzy, szerokie przyciąganie mas ludowych do udziału w rządzeniu oraz pozostawianie samodzielności terenowi[3].

Artykuł 3
Organizacja i działalność państwa radzieckiego jest zgodna z zasadą centralizmu demokratycznego: wybieralność wszystkich organów władzy państwowej od najniższych do najwyższych, ich odpowiedzialność przed narodem, mocy wiążącej decyzji organów nadrzędnych dla organów niższego szczebla. Centralizm demokratyczny łączy jednolite kierownictwo z inicjatywą twórczą, z odpowiedzialnością każdego organu państwowego i każdej osoby urzędowej za powierzoną sprawę.

Konstytucja ZSRR, Moskwa, Kreml, 7 października 1977 r.

Propaganda w ZSRR oświadczała, że centralizm demokratyczny zapewnia zharmonizowanie w interesie całego społeczeństwa centralnego kierowania państwem z rozwojem inicjatywy lokalnej, ze stałym wciąganiem ludzi pracy do rozwiązywania zagadnień ogólnych i lokalnych[4]. Dlatego centralizm demokratyczny jest nie do pogodzenia z anarchizmem, negującym konieczność scentralizowanego kierowania państwem ani z centralnym biurokratyzmem(inne języki), odsuwającym masy ludowe od kierowania państwem, dławiącym inicjatywę lokalną[4].

Centralizm demokratyczny w strukturze partii

[edytuj | edytuj kod]

Interesy, które wyraża partia komunistyczna, nie są zwykłą sumą prywatnych interesów poszczególnych robotników lub ich grup[5]. Zjednoczyć wszystkie siły, kierować je do jednego celu, łączyć rozproszone działania jednostek i grup robotników może tylko scentralizowane kierownictwo[6].

Bezwzględna centralizacja i najsurowsza karność w szeregach proletariatu - to jeden z podstawowych warunków zwycięstwa nad burżuazją.

Centralizm demokratyczny oznaczał[6]:

  • wybieralność wszystkich kierowniczych organów partii od dołu do góry;
  • okresową sprawozdawczość partyjnych władz wobec organizacji partyjnych oraz wobec nadrzędnych instancji;
  • ścisłą dyscyplinę partyjną i podporządkowanie się mniejszości większości;
  • bezwzględnie obowiązujący charakter uchwał wyższych władz partyjnych dla władz niższych.

obowiązujące w KPZR zasady:

  • decyzje władz wyższych są bezwzględnie obowiązujące dla wszystkich władz niższych i dla członków,
  • wszystkie uchwały zapadają wprawdzie kolektywnie w gremiach wybieralnych, jednakże pomiędzy zebraniami owych gremiów małe grupy przywódcze (wybrane ścisłe władze) rządzą absolutnie.

Oznacza to, że raz wybrane władze partyjne mogą w praktyce mieć całkowitą kontrolę nad wyborami - przygotowania do nich trwają właśnie w czasie, w którym nie odbywają się żadne obrady plenarne. W partii obowiązuje absolutny zakaz frakcyjności; oznacza to, że wykluczone jest powstanie jakiejkolwiek grupy (frakcji), reprezentującej zdanie odrębne od zdania kierownictwa. Centralizm demokratyczny to całkowity prymat władzy wykonawczej, w szczególności zaś stojących na jej czele jednostek.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]