Jan Zygmunt Berek

Jan Zygmunt Emil Berek
	pułkownik dyplomowany piechoty
Data i miejsce urodzenia	19 sierpnia 1896 ; Nowy Sącz
Data i miejsce śmierci	18 czerwca 1986 ; Londyn
	Przebieg służby
Lata służby	1918–1986
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier; Wojsko Polskie; Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Polska Organizacja Wojskowa
Jednostki	3 Pułk Piechoty Legionów; Ministerstwo Spraw Wojskowych
Stanowiska	dowódca pułku piechoty; Minister Spraw Wojskowych
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa; wojna polsko-bolszewicka; II wojna światowa
Późniejsza praca	prezes Najwyższej Izby Kontroli
	Odznaczenia
	; ;

Jan Zygmunt Emil Berek (ur. 19 sierpnia 1896 w Nowym Sączu, zm. 18 czerwca 1986 w Londynie) – pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego II RP i Polskich Sił Zbrojnych, w 1983 roku mianowany przez Prezydenta RP na Uchodźstwie generałem brygady.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

W 1915 ukończył gimnazjum w Nowym Sączu. Był członkiem Polskich Drużyn Strzeleckich, w latach 1915–1918 oficerem rezerwy piechoty cesarskiej i królewskiej armii. W maju 1918 podjął studia medyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie oraz rozpoczął służbę w Polskiej Organizacji Wojskowej.

W listopadzie 1918 dowodził kompanią w 5 pułku piechoty Legionów. Walczył w odsieczy Lwowa. Od lutego 1919 do kwietnia 1921 był dowódcą kompanii w 9 pułku piechoty Legionów w wojnie polsko-bolszewickiej, następnie od kwietnia 1921 do września 1926 dowódcą kompanii i batalionu w 9 pp Leg. w Lublinie. 1 czerwca 1919 został awansowany na majora. We wrześniu 1926 roku został przeniesiony do 83 pułku piechoty w Kobryniu na stanowisko dowódcy batalionu. 16 grudnia tego roku powrócił do 9 pp Leg. na stanowisko kwatermistrza^[1]. 23 grudnia 1929 roku został przydzielony do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza Kursu 1929/1931^[2]. Z dniem 1 września 1931 roku, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera dyplomowanego, został przeniesiony do dowództwa 4 Dywizji Piechoty w Toruniu na stanowisko szefa sztabu. W listopadzie 1934 roku objął dowództwo 1 batalionu strzelców w Chojnicach^[3]. 27 czerwca 1935 roku awansował na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1935 roku i 11. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[4]. Od października 1936 do lipca 1939 służył w Sztabie Głównym w Warszawie, następnie dowodził 3 pułkiem piechoty Legionów, aż do kapitulacji Twierdzy Modlin. Po kapitulacji Modlina przebywał w niewoli niemieckiej w oflagu II C Woldenberg^[5]. Po uwolnieniu pozostawał w 2 Korpusie Polskim we Włoszech, z którym został przebazowany do Wielkiej Brytanii.

Po demobilizacji osiadł w Londynie. Udzielał się w życiu społecznym i politycznym uchodźców polskich, m.in. w 1958 zainicjował działalność i stanął na czele Związku Filatelistów Polskich w Wielkiej Brytanii. 26 maja 1978 został w miejsce Władysława Zaleskiego prezesem Najwyższej Izby Kontroli na uchodźstwie; ze stanowiska tego został odwołany 13 maja 1980 (zastąpił go płk Franciszek Szystowski)^[6]. 27 maja 1978 został mianowany członkiem Wojskowej Komisji Orzekającej^[7]. 15 maja 1980 roku Prezydent RP na Uchodźstwie, Edward Raczyński mianował go Ministrem Spraw Wojskowych w gabinecie Kazimierza Sabbata^[8]. W 1983 roku Prezydent RP na Uchodźstwie mianował go generałem brygady^[9]. 17 grudnia 1983 roku Prezydent RP na Uchodźstwie zwolnił go z urzędu Ministra Spraw Wojskowych i powierzył mu pełnienie obowiązków do czasu powołania nowego rządu, co nastąpiło w dniu 17 stycznia 1984 roku^[10]^[11]. Do śmierci był Kanclerzem Kapituły Orderu Odrodzenia Polski na uchodźstwie^[12].

Zmarł 18 czerwca 1986 roku w Londynie^[13]. Został pochowany na cmentarzu Gunnersbury^[14].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 153
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (1921)^[15]
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1974)^[16]
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Krzyż Walecznych (czterokrotnie)
Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)^[17]
Odznaka za Rany i Kontuzje^[18]
Odznaka Sztabu Generalnego^[18]
Państwowa Odznaka Sportowa^[18]
Odznaka 9 Pułku Piechoty Legionów^[18]
Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej (Łotwa, zezwolenie 1929)^[19]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 53 z 16 grudnia 1926 roku, s. 437.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 375.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934 roku, s. 257.
↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 9 z 28 czerwca 1935 roku, s. 66.
↑ Olesik 1988 ↓, s. 86.
↑ Zwolnienie Prezesa Najwyższej Izby Kontroli. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 11, Nr 4 z 27 maja 1980.
↑ Rozporządzenie wykonawcze Ministra Obrony Narodowej do dekretu Prezydenta Rzeczypospolitej z 10 maja 1978 r. o powołaniu Wojskowej Komisji Orzekającej. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 14, Nr 3 z 1 czerwca 1978.
↑ Mianowanie Ministra. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 12, Nr 4 z 27 maja 1980.
↑ Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 74.
↑ Dziennik Ustaw ↓, Nr 3 z 17 grudnia 1983 roku, s. 27.
↑ Dziennik Ustaw ↓, Nr 1 z 19 stycznia 1984 roku, s. 6-7.
↑ Wybór Kanclerza Kapituły Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 59, Nr 4 z 11 listopada 1986.
↑ Według innego źródła zmarł 20 czerwca 1986, zob. Wybór Kanclerza Kapituły Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 59, Nr 4 z 11 listopada 1986.
↑ Opracowanie stanu zachowania grobów rządowych w Wielkiej Brytanii [online], Fundacja "Pomoc Polakom na Wschodzie" im. Jana Olszewskiego [dostęp 2023-04-18] (pol.).
↑ Dekret Wodza Naczelnego L. 2980 z 17 maja 1921 r. Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 21, poz. 820
↑ Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 20, Nr 4 z 31 grudnia 1974.
↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
↑ ^a ^b ^c ^d Na podstawie fotografii [1].
↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 12 z 6 sierpnia 1929 r.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Dziennik Ustaw RP na Uchodźstwie. eprints.hist.pl. [dostęp 2016-12-04].
Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
Jan Olesik: Oflag II C Woldenberg. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1988. ISBN 83-11-07518-2.
Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
Ryszard Szawłowski, Najwyższe państwowe organy kontroli II Rzeczypospolitej, Wydawnictwo "von borowiecky", Warszawa 2004.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_53_z_16_grudnia_1926_roku,_s._437-1] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 53 z 16 grudnia 1926 roku, s. 437.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_20_z_23_grudnia_1929_roku,_s._375-2] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 375.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_14_z_22_grudnia_1934_roku,_s._257-3] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934 roku, s. 257.

[CITEREFDziennik_Personalny_MSWojsk.Nr_9_z_28_czerwca_1935_roku,_s._66-4] Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 9 z 28 czerwca 1935 roku, s. 66.

[CITEREFOlesik198886-5] Olesik 1988 ↓, s. 86.

[6] Zwolnienie Prezesa Najwyższej Izby Kontroli. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 11, Nr 4 z 27 maja 1980.

[7] Rozporządzenie wykonawcze Ministra Obrony Narodowej do dekretu Prezydenta Rzeczypospolitej z 10 maja 1978 r. o powołaniu Wojskowej Komisji Orzekającej. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 14, Nr 3 z 1 czerwca 1978.

[8] Mianowanie Ministra. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 12, Nr 4 z 27 maja 1980.

[CITEREFKryska-KarskiŻurakowski199174-9] Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 74.

[CITEREFDziennik_UstawNr_3_z_17_grudnia_1983_roku,_s._27-10] Dziennik Ustaw ↓, Nr 3 z 17 grudnia 1983 roku, s. 27.

[CITEREFDziennik_UstawNr_1_z_19_stycznia_1984_roku,_s._6-7-11] Dziennik Ustaw ↓, Nr 1 z 19 stycznia 1984 roku, s. 6-7.

[12] Wybór Kanclerza Kapituły Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 59, Nr 4 z 11 listopada 1986.

[13] Według innego źródła zmarł 20 czerwca 1986, zob. Wybór Kanclerza Kapituły Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 59, Nr 4 z 11 listopada 1986.

[14] Opracowanie stanu zachowania grobów rządowych w Wielkiej Brytanii [online], Fundacja "Pomoc Polakom na Wschodzie" im. Jana Olszewskiego [dostęp 2023-04-18] (pol.).

[15] Dekret Wodza Naczelnego L. 2980 z 17 maja 1921 r. Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 21, poz. 820

[16] Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 20, Nr 4 z 31 grudnia 1974.

[17] M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.

[:0-18] Na podstawie fotografii [1].

[19] Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 12 z 6 sierpnia 1929 r.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

W dniu zaprzysiężenia	Kazimierz Sabbat Stefan Brzeszczyński Stanisław Borczyk Bolesław Dziedzic Jerzy Zaleski Mieczysław Skowroński-Sas Zbigniew Scholtz Roman Czerniawski
Późniejsi członkowie rządu	Jan Zygmunt Berek Edward Szczepanik Walery Choroszewski Tadeusz Drzewicki

II Rzeczpospolita	Józef Higersberger Jan Żarnowski Stanisław Wróblewski Jakub Krzemieński Tadeusz Tomaszewski
RP na Uchodźstwie	Tadeusz Tomaszewski Stanisław Okoniewski Tadeusz Antoni Porębski Ludwik Ząbkowski Stanisław Kuniczak Władysław Zaleski Jan Berek Franciszek Szystowski Stanisław Borczyk
Polska Ludowa	Jan Michał Grubecki Henryk Kołodziejski Franciszek Jóźwiak Roman Zambrowski Konstanty Dąbrowski Zenon Nowak Mieczysław Moczar Tadeusz Hupałowski
III Rzeczpospolita	Walerian Pańko Piotr Kownacki Lech Kaczyński Janusz Wojciechowski Mirosław Sekuła Jacek Jezierski Krzysztof Kwiatkowski Marian Banaś