Lista prezydentów Polski
![]() Gabriel Narutowicz – pierwszy prezydent Polski | |
Obecny prezydent | |
![]() Obecny prezydent – Andrzej Duda | |
Stanowisko | |
Państwo | |
---|---|
Data utworzenia |
9 grudnia 1922[1] |
Pierwszy prezydent | |
Obecny prezydent | |
Obecny od |
6 sierpnia 2015 |
Siedziba | |
Strona internetowa |

Prezydenci Polski – chronologiczna lista prezydentów Polski i innych osób sprawujących urząd głowy państwa polskiego od 1918 roku.
Królestwo Polskie i II Rzeczpospolita (1918–1939)
Lp. | Zdjęcie | Imię i nazwisko | Okres sprawowania | Przynależność partyjna lub partia popierająca | |
---|---|---|---|---|---|
od | do | ||||
– | ![]() |
Rada Regencyjna: | 12 września 1917[3][4] | 14 listopada 1918 |
|
– | ![]() |
Józef Piłsudski – sprawował urząd głowy państwa jako:
|
14 listopada 1918 | 14 grudnia 1922[1][5] | bezpartyjny, popierany i związany z obozem PPS[6] |
1. | ![]() |
Gabriel Narutowicz | 14 grudnia 1922[1] | 16 grudnia 1922[7] | bezpartyjny, zgłoszony przez Polskie Stronnictwo Ludowe „Wyzwolenie” |
– | ![]() |
Maciej Rataj | 16 grudnia 1922[8] | 20 grudnia 1922 | Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast” |
2. | ![]() |
Stanisław Wojciechowski | 20 grudnia 1922 | 14 maja 1926[9] | Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast” |
– | ![]() |
Maciej Rataj | 15 maja 1926[8] | 4 czerwca 1926[10] | Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast” |
3. | ![]() |
Ignacy Mościcki | 4 czerwca 1926[11] | 30 września 1939[12] | bezpartyjny, związany z sanacją |
Władze Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie (1939–1990)[13]
Lp. | Zdjęcie | Imię i nazwisko | Okres sprawowania | Przynależność partyjna lub partia popierająca | |
---|---|---|---|---|---|
od | do | ||||
– | ![]() |
Edward Śmigły-Rydz | 1 września 1939[14][15] | 25 września 1939[16][17] | Obóz Zjednoczenia Narodowego |
– | ![]() |
Bolesław Wieniawa-Długoszowski | 25 września 1939[18][17] | 29 września 1939[19][20] | związany z Obozem Zjednoczenia Narodowego |
1. (4.) | ![]() |
Władysław Raczkiewicz | 30 września 1939 | 6 czerwca 1947[21] | związany z Obozem Zjednoczenia Narodowego |
2. | ![]() |
August Zaleski | 9 czerwca 1947 | 7 kwietnia 1972[22] | bezpartyjny, związany z sanacją |
– | Rada Trzech[23]
W skład Rady wchodzili:
|
3 sierpnia 1954 | 7 kwietnia 1972 | Polska Partia Socjalistyczna (Arciszewski i Urbański), Stronnictwo Narodowe (Mglej), bezpartyjni, związani z sanacją (Anders, Raczyński, Bór-Komorowski, Odzierzyński, Kopański) | |
3. | ![]() |
Stanisław Ostrowski | 9 kwietnia 1972 | 8 kwietnia 1979 | bezpartyjni, związani z sanacją |
4. | ![]() |
Edward Bernard Raczyński | 8 kwietnia 1979 | 8 kwietnia 1986 | |
5. | ![]() |
Kazimierz Sabbat | 8 kwietnia 1986 | 19 lipca 1989 | |
6. | Ryszard Kaczorowski | 19 lipca 1989 | 22 grudnia 1990[29] |
Rzeczpospolita Polska (1944–1952)
- Osobny artykuł:
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej (1944–1952)[30]
Lp. | Zdjęcie | Imię i nazwisko | Okres sprawowania | Przynależność partyjna lub partia popierająca | |
---|---|---|---|---|---|
od | do | ||||
- | Franciszek Trąbalski[31] | 4 lutego 1947 | 4 lutego 1947[32] | Polska Partia Socjalistyczna | |
- | ![]() |
Władysław Kowalski[33] | 4 lutego 1947 | 5 lutego 1947 | Stronnictwo Ludowe (lubelskie) |
1. (5.) | ![]() |
Bolesław Bierut – sprawował urząd głowy państwa jako: | 5 lutego 1947[37] | 20 listopada 1952 | bezpartyjny, popierany przez Polską Partię Robotniczą (do sierpnia 1948)[38] Polska Partia Robotnicza (od sierpnia do 15 grudnia 1948) Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (od 15 grudnia 1948) |
Polska Rzeczpospolita Ludowa (1952–1989)
Przewodniczący Rady Państwa[39]
- Osobny artykuł:
Lp. | Zdjęcie | Przewodniczący Rady Państwa | Od | Do | Przynależność partyjna lub partia popierająca |
---|---|---|---|---|---|
1. | ![]() |
Bolesław Bierut (1892–1956) |
20 lutego 1947[40] | 20 listopada 1952 | bezpartyjny (do sierpnia 1948), popierany przez Polską Partię Robotniczą[38] Polska Partia Robotnicza (od sierpnia do 15 grudnia 1948) Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (od 15 grudnia 1948) |
2. | ![]() |
Aleksander Zawadzki (1899–1964) |
20 listopada 1952 | 7 sierpnia 1964 | Polska Zjednoczona Partia Robotnicza |
– | Urząd nieobsadzony – zastępcy przewodniczącego:
|
7 sierpnia 1964 | 12 sierpnia 1964 | Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (Ochab i Lange) i jej partie satelickie: Stronnictwo Demokratyczne (Kulczyński), Zjednoczone Stronnictwo Ludowe (Podedworny) | |
3. | ![]() |
Edward Ochab (1906–1989) |
12 sierpnia 1964 | 11 kwietnia 1968 | Polska Zjednoczona Partia Robotnicza |
4. | ![]() |
Marian Spychalski (1906–1980) |
11 kwietnia 1968 | 23 grudnia 1970 | |
5. | ![]() |
Józef Cyrankiewicz (1911–1989) |
23 grudnia 1970 | 28 marca 1972 | |
6. | ![]() |
Henryk Jabłoński (1909–2003) |
28 marca 1972 | 6 listopada 1985 | |
7. | Wojciech Jaruzelski (1923–2014) |
6 listopada 1985 | 19 lipca 1989[41] |
III Rzeczpospolita (od 1989 roku)[42]
Lp. | Zdjęcie | Imię i nazwisko | Okres sprawowania | Przynależność partyjna lub partia popierająca | |
---|---|---|---|---|---|
od | do | ||||
1. | Wojciech Jaruzelski | 19 lipca 1989[43] | 22 grudnia 1990[44] | Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (do 29 stycznia 1990), bezpartyjny, popierany przez SdRP (od 29 stycznia 1990) | |
2. | Lech Wałęsa | 22 grudnia 1990[45][46][29] | 22 grudnia 1995 | „Solidarność” (od 1980 do 2005), Porozumienie Centrum (od 1990 do 1993) | |
3. | ![]() |
Aleksander Kwaśniewski | 23 grudnia 1995 | 23 grudnia 2005[47] | Sojusz Lewicy Demokratycznej |
4. | ![]() |
Lech Kaczyński | 23 grudnia 2005 | 10 kwietnia 2010[48] | Prawo i Sprawiedliwość |
– | Bronisław Komorowski | 10 kwietnia 2010[8][49] | 8 lipca 2010 | Platforma Obywatelska | |
– | Bogdan Borusewicz | 8 lipca 2010[50] | 8 lipca 2010[51][52] | bezpartyjny, popierany przez Platformę Obywatelską | |
– | Grzegorz Schetyna | 8 lipca 2010[53] | 6 sierpnia 2010[52] | Platforma Obywatelska | |
5. | Bronisław Komorowski | 6 sierpnia 2010 | 6 sierpnia 2015 | Platforma Obywatelska | |
6. | Andrzej Duda | 6 sierpnia 2015 | obecnie[54] | Prawo i Sprawiedliwość |
Długość urzędowania prezydentów
Najdłużej urzędującym prezydentem Polski był August Zaleski, pełniący tę funkcję przez 9069[potrzebny przypis] dni. W okresie międzywojennym najdłużej urzędującym prezydentem był Ignacy Mościcki (4866[potrzebny przypis] dni), wśród głów państwa PRL Henryk Jabłoński (4971[potrzebny przypis] dni), a w III RP Aleksander Kwaśniewski (3653[potrzebny przypis] dni).
Najkrócej urzędującym prezydentem Polski był Gabriel Narutowicz, sprawujący urząd przez 2 dni. Wśród prezydentów na uchodźstwie najkrócej urzędującym prezydentem był Ryszard Kaczorowski (521[potrzebny przypis] dni), wśród głów państwa PRL Józef Cyrankiewicz (461[potrzebny przypis] dni), a w III RP Wojciech Jaruzelski (356[potrzebny przypis] dni).
Wiek prezydentów
Najmłodszym prezydentem Polski był Aleksander Kwaśniewski. Kiedy zaczynał pełnić tę funkcję miał 41 lat. W okresie międzywojennym najmłodszy był Stanisław Wojciechowski (53 l.), wśród prezydentów na uchodźstwie Władysław Raczkiewicz (54 l.), a wśród głów państwa PRL Aleksander Zawadzki (52 l.).
Najstarszym prezydentem Polski był prezydent na uchodźstwie Edward Bernard Raczyński. Kiedy kończył pełnić tę funkcję miał 95 lat. W okresie międzywojennym najstarszy był Ignacy Mościcki (71 l.), wśród głów państwa PRL Henryk Jabłoński (75 l.), a w III RP Bronisław Komorowski (63 l.)
Najmłodszym prezydentem Polski w ostatnim dniu urzędowania był Aleksander Kwaśniewski. Kiedy kończył pełnić tę funkcję miał 51 lat. W okresie międzywojennym najmłodszy był Gabriel Narutowicz (57 l.), wśród prezydentów na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski (71 l.), a wśród głów państwa PRL Bolesław Bierut (60 l.).
Najstarszym prezydentem Polski w pierwszym dniu urzędowania był prezydent na uchodźstwie Edward Bernard Raczyński. Kiedy zaczynał pełnić tę funkcję miał 87 lat. W okresie międzywojennym najstarszy był Ignacy Mościcki (58 l.), wśród głów państwa PRL Wojciech Jaruzelski (62 l.), a w III RP Bronisław Komorowski (58 l.)
Żyjący byli prezydenci
Żyjący byli prezydenci Rzeczypospolitej Polskiej:
Lech Wałęsa
(ur. 1943)
przew. ChDRP
bierne prawo wyborczeAleksander Kwaśniewski
(ur. 1954)
przew. ECTR, prezes JSEBronisław Komorowski
(ur. 1952)
bierne prawo wyborcze
Niedokończone kadencje
Prezydenci zmarli w trakcie pełnienia funkcji:
- II RP
- Gabriel Narutowicz (zabójstwo)
- Rząd RP na uchodźstwie
- Władysław Raczkiewicz
- August Zaleski (w trakcie sprawowania urzędu pomimo upływu kadencji)
- Kazimierz Sabbat
- III RP
- Lech Kaczyński (katastrofa lotnicza)
Prezydenci, którzy ustąpili z funkcji przed upływem kadencji:
- II RP
- Stanisław Wojciechowski (zamach majowy)
- Ignacy Mościcki (opuszczenie kraju w czasie II wojny światowej, w czasie drugiej kadencji)
- Rząd RP na uchodźstwie
- Ryszard Kaczorowski (po zaprzysiężeniu Lecha Wałęsy przekazał mu insygnia prezydenckie)
Prezydenci, których kadencja została skrócona na mocy ustawy konstytucyjnej:
- RP
- PRL / III RP
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c 9 grudnia 1922 Gabriel Narutowicz wygrał wybory, 11 grudnia 1922 r. Gabriel Narutowicz zaprzysiężony został na Urząd Prezydenta RP, ale dopiero 14 grudnia J. Piłsudski przekazał mu władzę jako Naczelnik Państwa, co zostało ujęte w oficjalnym protokole
- ↑ Od 11 listopada 1918 wraz z Józefem Piłsudskim, jako zwierzchnikiem sił zbrojnych
- ↑ Data powołania. Rada objęła urząd 27 października 1917
- ↑ Niepodległość Polski została zadeklarowana 7 października 1918 roku przez Radę Regencyjną
- ↑ J. Piłsudski: Pisma zbiorowe, t. V. Warszawa: Instytut Józefa Piłsudskiego, 1937 s. 296
- ↑ Podczas manifestanci z PPS dnia 10 listopada 1918 działacze próbowali wręczyć Piłsudskiemu sztandar Pogotowia Bojowego PPS. Piłsudski sztandaru nie przyjął, co skomentował "nie mogę przyjąć znaku jednej partii, mam obowiązek działać w imieniu całego narodu" Bohdan Urbankowski: Józef Piłsudski. Marzyciel i strateg. T. I. Warszawa: 1997. ISBN 83-7001-914-5
- ↑ Zamordowany przez Eligiusza Niewiadomskiego
- ↑ a b c Tymczasowo wykonywał obowiązki Prezydenta RP po opróżnieniu urzędu, jako marszałek Sejmu
- ↑ Zrezygnował po zamachu majowym
- ↑ 31 maja 1926 r. Zgromadzenie Narodowe wybrało na urząd prezydenta Józefa Piłsudskiego, nie przyjął on jednak urzędu
- ↑ Od przewrotu majowego w 1926 do śmierci w maju 1935 faktycznie najwyższą władzę w państwie sprawował Józef Piłsudski, który piastował urzędy Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych, Ministra Spraw Wojskowych i – przez krótki czas – Prezesa Rady Ministrów
- ↑ Wybrany na drugą kadencję 8 maja 1933 roku, zaprzysiężenie prezydenta odbyło się 9 maja
- ↑ Urząd ten stanowił kontynuację prezydentury II RP
- ↑ Wyznaczony 1 września 1939 r. przez prezydenta Mościckiego „na swego następcę na wypadek opróżnienia się urzędu przed zawarciem pokoju – zgodnie z art. 24 Konstytucji kwietniowej”
- ↑ Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 września 1939 r. o wyznaczeniu następcy Prezydenta Rzeczypospolitej (M.P. z 1939 r. nr 202, poz. 489)
- ↑ Decyzja odwołana 25 września 1939
- ↑ a b Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 17 września 1939 r. o wyznaczeniu następcy Prezydenta Rzeczypospolitej M.P. 1939 nr 213, poz. 2
- ↑ Wyznaczony 25 września 1939 r. przez prezydenta Mościckiego „na swego następcę na wypadek opróżnienia się urzędu przed zawarciem pokoju – zgodnie z art. 24 Konstytucji kwietniowej”
- ↑ Zrzekł się urzędu następcy prezydenta RP, decyzja o wyznaczeniu następcy odwołana 29 września 1939
- ↑ M.P. 1939 nr 214, poz. 3
- ↑ a b Do 5 lipca 1945 r. Rząd RP na uchodźstwie miał pełne uznanie międzynarodowe (z wyjątkiem ZSRR, III Rzeszy i jej sojuszników), w tym samym dniu poparcie na świecie zyskał Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej
- ↑ Sprawował swój urząd, nie licząc się z upływem kadencji, której koniec, zgodnie z art. 20 ust. 1 w zw. z art. 24 ust. 1 Konstytucji kwietniowej, przypadał na dzień 9 czerwca 1954 roku.
- ↑ Organ powstały po odmowie przez Zaleskiego ustąpienia z urzędu Prezydenta RP na uchodźstwie po zakończeniu kadencji. Działając w sprzeczności z zapisami konstytucyjnymi ogłosiła się ona za kolegialną głowę państwa polskiego. Uznawana za legalną przez większą część emigracji polskiej
- ↑ Po śmierci Arciszewskiego
- ↑ Po śmierci Bór-Komorowskiego
- ↑ Po rezygnacji Odzierzyńskiego
- ↑ Po odejściu Mgleja
- ↑ Po śmierci Andersa
- ↑ a b Ryszard Kaczorowski po zaprzysiężeniu Lecha Wałęsy przekazał mu insygnia prezydenckie, a rząd emigracyjny utworzył komisję likwidacyjną, która do 31 grudnia 1991 zakończyła działalność wszelkich emigracyjnych struktur władzy
- ↑ Mołdawa T.: Ludzie władzy 1944–1991. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1991, s. 89
- ↑ Tymczasowo pełniący obowiązki przewodniczącego Krajowej Rady Nardodowej
- ↑ kilka godzin
- ↑ Można doszukiwać się jego sprawowania zastępczo urzędu Prezydenta RP od momentu wyboru na funkcję Marszałka Sejmu Ustawodawczego, do zaprzysiężenia Bieruta na urząd Prezydenta RP. Art. 2 ustawy z dnia 11 września 1944 r. o kompetencji Przewodniczącego KRN (Dz.U. z 1944 r. nr 5, poz. 23) stanowił, że wobec opróżnienia urzędu Prezydenta RP, zastępuje go Przewodniczący KRN. Jednak zgodnie z art. 5 tej ustawy, wygasała ona automatycznie z chwilą ukonstytuowania się ciał parlamentarnych wybranych na zasadzie powszechnych wyborów. W mocy pozostawał więc art. 40 ustawy z dnia 17 marca 1921 r. – Konstytucja RP (obowiązującej zgodnie z Manifestem PKWN), w myśl którego jeżeli Prezydent RP nie może sprawować urzędu, oraz w razie opróżnienia urzędu Prezydenta RP wskutek śmierci, zrzeczenia się lub innej przyczyny – zastępuje go Marszałek Sejmu (Ustawa z dnia 17 marca 1921 r. – Konstytucja RP (Dz.U. z 1921 r. nr 44, poz. 267))
- ↑ Pełnił tę funkcję od 1 stycznia 1944, ale przed 19 września nie miała ona uprawnień głowy państwa
- ↑ W oparciu o przepisy Ustawy z dnia 11 września 1944 r. o kompetencji Prezydenta Krajowej Rady Narodowej w związku z uznaniem opróżnienia urzędu Prezydenta RP jego obowiązki sprawuje tymczasowo od chwili ogłoszenia ustawy 20 września 1944 Przewodniczący Krajowej Rady Narodowej, a od 31 grudnia 1944 Prezydent Krajowej Rady Narodowej
- ↑ Od 20 lutego 1947 do końca prezydentury był też przewodniczącym Rady Państwa
- ↑ Od 20 września do 4 lutego 1947 tymczasowo wykonywał obowiązki
- ↑ a b Faktycznie tajny członek Biura Politycznego PPR na polecenie Józefa Stalina. Ryszard Terlecki, Miecz i tarcza komunizmu. Historia aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944–1990, Kraków 2007, ISBN 978-83-08-04105-5, s. 34
- ↑ Konstytucja PRL z 22 lipca 1952 r. znosiła urząd prezydenta. Jego rolę przejęła Rada Państwa (urząd istniejący już pod rządami Małej Konstytucji z 1947 r.) – konstytucyjna kolegialna głowa państwa, na czele z Przewodniczącym Rady Państwa. Najważniejszą osobą w PRL był jednak de facto I Sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Kolejnymi I sekretarzami byli: Bolesław Bierut (1948-1956), Edward Ochab (1956), Władysław Gomułka (1956-1970), Edward Gierek (1970-1980), Stanisław Kania (1980-1981), Wojciech Jaruzelski (1981-1989) i Mieczysław Rakowski (1989-1990)
- ↑ Przez całą kadencję Przewodniczącego Rady Państwa był również prezydentem
- ↑ W 1989 r. Radę Państwa zastąpiono urzędem prezydenta PRL. Rada Państwa działała do 19 lipca 1989 – dnia wyboru pierwszego Prezydenta PRL
- ↑ 31 grudnia 1989 roku weszła w życie ustawa konstytucyjna o zmianie nazwy państwa na Rzeczpospolita Polska. Do czasu zaprzysiężenia na urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Lecha Wałęsy, urząd ten sprawował Wojciech Jaruzelski (wcześniej Prezydent PRL)
- ↑ Do 30 grudnia 1989 Prezydent Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
- ↑ Ustawa z dnia 27 września 1990 r. o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej: Art. 2. 1. Kadencja Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wybranego przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 19 lipca 1989 r. ulega skróceniu i wygasa z chwilą objęcia urzędu przez Prezydenta wybranego w wyborach powszechnych
- ↑ Pierwszy prezydent RP wybrany w demokratycznych wyborach po II wojnie światowej
- ↑ Pierwsze powszechne wybory prezydenckie. infor.pl. [dostęp 2020-01-20].
- ↑ 23 grudnia 2000 rozpoczął drugą kadencję
- ↑ Zginął w katastrofie polskiego Tu-154 w Smoleńsku
- ↑ Bronisław Komorowski: Oświadczenie Marszałka Sejmu. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, 2010-04-11. [dostęp 2015-08-07].
- ↑ Tymczasowo wykonywał obowiązki Prezydenta RP jako marszałek Senatu
- ↑ Przez kilka godzin
- ↑ a b Marszałek Borusewicz głową państwa. Do osiemnastej?
- ↑ Tymczasowo wykonywał obowiązki Prezydenta RP jako marszałek Sejmu
- ↑ 6 sierpnia 2020 rozpoczął drugą kadencję
- ↑ Ustawa Konstytucyjna z dnia 22 lipca 1952 r. – Przepisy wprowadzające Konstytucję Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz.U. z 1952 r. nr 33, poz. 233)
Art. 2.
1. Prezydent Rzeczypospolitej sprawuje urząd w granicach dotychczasowych uprawnień aż do wyboru Rady Państwa przez nowoobrany Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.
2. Z dniem dokonania tego wyboru funkcje Prezydenta Rzeczypospolitej, przewidziane w dotychczasowych ustawach – o ile w myśl Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej albo przepisów niniejszej ustawy nie należą do zakresu działania Rady Państwa – przechodzą na Radę Ministrów. - ↑ Ustawa z dnia 27 września 1990 r. o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 1990 r. nr 67, poz. 397)
Art. 2.
1. Kadencja Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wybranego przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 19 lipca 1989 r. ulega skróceniu i wygasa z chwilą objęcia urzędu przez Prezydenta wybranego w wyborach powszechnych.