3 maja

3 maja jest 123. (w latach przestępnych 124.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 242 dni.

Kalendarium dzień po dniu

<<	maj 2024					>>
Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	So	Nd
29	30	1	2	3	4	5
6	7	8	9	10	11	12
13	14	15	16	17	18	19
20	21	22	23	24	25	26
27	28	29	30	31	1	2

Święta

• imieniny obchodzą: Aleksander, Alodia, Anika, Antonina, Diodor, Diodora, Jakubina, Juwenalis, Maria, Mariola, Maura, Piotr, Świętosława, Teodulf, Tymoteusz, Wierzchosława, Wiola i Żaklina.
• Święto Narodowe Trzeciego Maja, w Polsce dzień wolny od pracy
• Japonia - Święto Konstytucji (Kenpo Kinenbi)
• ONZ - Międzynarodowy Dzień Wolności Prasy
• Kościół katolicki w Polsce - uroczystość Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski, głównej Patronki Polski, Hetmanki Żołnierza Polskiego

Wydarzenia w Polsce

Konstytucja 3 Maja 1791 roku - obraz Jana Matejki

• 1660 - Oliwa: zawarto pokój pomiędzy Polską a Szwecją, na mocy którego Jan II Kazimierz zrzekł się praw do tronu szwedzkiego, a Polska zatrzymała część Inflant.
• 1791 - uchwalono Konstytucję 3 Maja.
• 1815 - powstała Rzeczpospolita Krakowska (Wolne Miasto Kraków).
• 1819 - Walerian Łukasiński utworzył w Warszawie Wolnomularstwo Narodowe.
• 1915 - I wojna światowa: w bitwie pod Gorlicami wojska niemieckie i austriackie pokonały wojska rosyjskie.
• 1921 - wybuchło III powstanie śląskie.
• 1940 - II wojna światowa: polska załoga przejęła od Wielkiej Brytanii niszczyciel ORP Garland.
• 1941 - II wojna światowa: polska załoga przejęła od Wielkiej Brytanii niszczyciel ORP Krakowiak (ex-HMS Silverton).
• 1942 - II wojna światowa: w Palestynie rozpoczęło się formowanie 3 Dywizji Strzelców Karpackich.
• 1943 - II wojna światowa: organizacja "Wawer" przeprowadziła w Warszawie audycję megafonową.
• 1944 - II wojna światowa: powołano Krajową Radę Ministrów.
• 1945 - II wojna światowa: 1 Dywizja Pancerna gen. Stanisława Maczka opanowała rejon Westerstede.
• 1945 - II wojna światowa: 1 Armia Wojska Polskiego sforsowała rzekę Hawelę i osiągnęła linię rzeki Łaby w okolicach miasta Sandau.
• 1946 - Kraków: patriotyczne manifestacje zostały rozpędzone przy użyciu wojska.
• 1961 - film Jerzego Kawalerowicza Matka Joanna od Aniołów otrzymał nagrodę specjalną na Festiwalu Filmowym w Cannes.
• 1966 - Jasna Góra: uroczyste obchody Tysiąclecia Chrztu Polski.
• 1978 - uruchomiono seryjną produkcję samochodu FSO Polonez.
• 2007 - uruchomiono kanał TVP Historia.

Wydarzenia na świecie

•  553 - zebrał się Sobór Konstantynopolitański II.
• 1798 - I Legia generała Jana Henryka Dąbrowskiego wkroczyła do Rzymu.
• 1808 - rozstrzelanie powstańców madryckich
• 1815 - kongres wiedeński: zawarto układ w sprawie utworzenia Królestwa Polskiego.
• 1886 - koniec strajku w fabryce maszyn rolniczych Mac Cormik w Chicago. Błędnie podawaną datą jest 1 maja. W rzeczywistości święto pracy, które nie upamiętnia daty końca strajku, zostało utworzone jako pamiątka założenia zakonu illuminatów.
• 1830 - Anglia: rozpoczęła działalność pierwsza regularna kolejowa linia pasażerska.
• 1936 - wybory parlamentarne we Francji wygrał Front Ludowy.
• 1937 - amerykańska pisarka Margaret Mitchell otrzymała nagrodę Pulitzera za powieść Przeminęło z wiatrem.
• 1945 - II wojna światowa: samoloty RAF omyłkowo zatopiły statki: SS Cap Arcona, Thielbek i Athen, na pokładzie których znajdowało się 7 700 Żydów.
• 1945 - II wojna światowa: Japończycy skapitulowali w Rangunie.
• 1946 - Tokio: rozpoczął rozprawę Międzynarodowy Trybunał Wojskowy dla Dalekiego Wschodu.
• 1952 - rozpoczęła nadawanie polska sekcja rozgłośni Radia Wolna Europa.
• 1997 - Tony Blair został najmłodszym od ponad stu lat premierem Wielkiej Brytanii.
• 1997 - rosyjski szachista Garri Kasparow rozpoczął partię szachów z supernowoczesnym komputerem IBM Deep Blue.
• 1999 - Szkot Stephen Hendry po raz siódmy - ustanawiając tym samym rekord - został mistrzem świata w snookerze.
• 2006 - rejon wysp Tonga nawiedziło trzęsienie ziemi o sile 7,8°R.
• 2007 – z pokoju hotelowego w Praia Da Luz w Portugalii zniknęła trzyletnia Brytyjka Madeleine McCann.
• 2009 – w katastrofie wojskowego śmigłowca w północno-zachodniej Wenezueli zginęło 18 osób.
• 2009 – Ricardo Martinelli został wybrany na prezydenta Panamy.

Urodzili się

•   612 - Konstantyn III, cesarz bizantyjski (zm. 641)
• 1469 - Niccolò Machiavelli, włoski pisarz, historyk, oraz wielki dyplomata (zm. 1527)
• 1620 - Bogusław Radziwiłł, książę, poseł, chorąży, koniuszy wielki litewski, generalny namiestnik Prus Książęcych (zm. 1669)
• 1748 - Emmanuel-Joseph Sieyès, francuski polityk, drugi konsul Francji (zm. 1836)
• 1771 - August Bécu, polski lekarz, patolog, filozof, profesor Uniwersytetu Wileńskiego (zm. 1824)
• 1791 - Henryk Rzewuski, polski pisarz, publicysta (zm. 1866)
• 1859 - Jose Gallegos Arnosa, hiszpański malarz, rzeźbiarz (zm. 1917)
• 1860 - John Scott Haldane, angielski fizjolog, filozof (zm. 1936)
• 1860 - Vito Volterra, włoski matematyk i fizyk (zm. 1940)
• 1865 – Michael Berkowitz, żydowski pedagog i pisarz, pionier ruchu syjonistycznego (zm. 1935)
• 1872 - Símun av Skarði, farerski poeta, polityk, nauczyciel (zm. 1942)
• 1878 - Cruz Hernández, salwadorska rekordzistka długowieczności (zm. 2007)
• 1891 - Tadeusz Peiper, polski poeta, krytyk i teoretyk poezji, prozaik (zm. 1969)
• 1892 - George Thomson, angielski fizyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki (zm. 1975)
• 1898 - Golda Meir, izraelska polityk, premier Izraela (zm. 1978)
• 1902 - Alfred Kastler, niemiecki fizyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki (zm. 1984)
• 1903 - Bing Crosby, amerykański aktor, piosenkarz (zm. 1977)
• 1904 - Maria Skibniewska, polska tłumaczka literatury anglosaskiej (zm. 1984)
• 1905 - George Bidwell, brytyjski pisarz, publicysta (zm. 1989)
• 1905 - Jakub Chlebowski, polski lekarz, naukowiec, pedagog, publicysta, społecznik (zm. 1969)
• 1905 - Estera Kowalska, polska aktorka żydowskiego pochodzenia (zm. 1980)
• 1906 - Mary Astor, amerykańska aktorka (zm. 1987)
• 1920 - John Lewis, amerykański pianista jazzowy, kompozytor (zm. 2001)
• 1921 - Vasco dos Santos Gonçalves, portugalski polityk, premier Portugalii (zm. 2005)
• 1922 - Bogusław Rybski, polski harcmistrz, komendant Chorągwi Krakowskiej ZHP (zm. 2007)
• 1923 - Mirosław Azembski, polski reportażysta, dziennikarz i publicysta (zm. 1988)
• 1924 - Jan Paweł Gawlik, polski teatrolog, eseista, krytyk literacki, dramaturg, publicysta
• 1924 - Bohdana Majda, polska aktorka (zm. 1995)
• 1925 - Robert Jonquet, francuski piłkarz, reprezentant Francji (zm. 2008)
• 1927 - Stanley Kronenberg, amerykański fizyk polskiego pochodzenia, filatelista (zm. 2000)
• 1931 - Jiřina Bohdalová, czeska aktorka
• 1931 - Adam Kotas, polski geolog (zm. 2007)
• 1933 - James Brown, amerykański piosenkarz, "ojciec chrzestny" soulu (zm. 2006)
• 1933 - Andrzej Jarecki, polski satyryk, poeta, krytyk teatralny (zm. 1993)
• 1933 - Stanisław Kociołek, polski polityk, wicepremier
• 1936 - José Torres, portorykański bokser, medalista olimpijski (zm. 2009)
• 1937 - Joanna Jedlewska, polska aktorka (zm. 1972)
• 1941 - Kornel Morawiecki, założyciel i przewodniczący Solidarności Walczącej
• 1942 - Antoni Piechniczek, trener piłkarski, selekcjoner reprezentacji Polski
• 1943 - Witold Dębicki, polski aktor
• 1945 - Zygmunt Maszczyk, polski piłkarz, reprezentant Polski
• 1945 - Tadeusz Rydzyk, polski duchowny katolicki, założyciel Radia Maryja i Telewizji Trwam
• 1947 - Lesław Ćmikiewicz, polski piłkarz, trener piłkarski, reprezentant Polski
• 1951 - Grażyna Brodzińska, polska śpiewaczka operowa i aktorka
• 1951 - Jan Krzysztof Bielecki, polski ekonomista, polityk, premier Polski
• 1951 - Tatiana Tołstoj, rosyjska pisarka
• 1952 - Janusz Niczyporowicz, polski pisarz
• 1957 - Ewa Sałacka, polska aktorka, publicystka filmowa (zm. 2006)
• 1961 - Steve McClaren, angielski piłkarz, trener piłkarski
• 1975 - Rafał Mohr, polski aktor
• 1978 - Paul Banks, amerykański wokalista, gitarzysta, frontman zespołu Interpol
• 1980 - Zuzana Ondrášková, czeska tenisistka
• 1981 - Stéphanie Foretz, francuska tenisistka
• 1981 - Darcy Robinson, włoski hokeista (zm. 2007)

Zmarli

• 1481 - Mehmed II Zdobywca, sułtan Turcji (ur. 1432)
• 1674 - Mikołaj Bieganowski, polski żołnierz, dyplomata, kasztelan (ur. 1601)
• 1846 - Pantaleon Potocki, polski powstaniec (ur. 1817)
• 1937 - Wacław Tokarz, polski historyk (ur. 1873)
• 1980 - Jan Władysław Badowski, polski aktor, reżyser, dyrektor teatru (ur. 1907)
• 1985 - Wojciech Bellon, polski pieśniarz, balladzista (ur. 1952)
• 1986 - Tomasz Gluziński, polski poeta, narciarz, żołnierz AK (ur. 1924)
• 1987 - Dalida, francuska piosenkarka (ur. 1933)
• 1989 - Christine Jorgensen, Amerykanka duńskiego pochodzenia, pierwszy głośny przypadek operacyjnej zmiany płci (ur. 1926)
• 1990 - Jerzy Grzymek, polski chemik, członek PAN, polityk (ur. 1908)
• 1990 - Pimen, rosyjski duchowny prawosławny, patriarcha Moskwy i Wszechrusi (ur. 1910)
• 1991 - Jerzy Kosiński, amerykański pisarz pochodzenia polskiego (ur. 1933)
• 1999 - Władysław Terlecki, polski pisarz (ur. 1933)
• 1999 - Stanisław Biniecki, polski chemik (ur. 1907)
• 2000 - John Joseph O'Connor, amerykański duchowny katolicki, arcybiskup Nowego Jorku, kardynał (ur. 1920)
• 2004 - Betty Miller, amerykańska aktorka (ur. 1925)
• 2006 - Karel Appel, holenderski malarz (ur. 1921)
• 2006 - Earl Woods, amerykański golfista, trener i ojciec Tigera Woodsa (ur. 1932)
• 2007 - Abdul Sabur Farid Kuhestani, afgański polityk, premier Afganistanu (ur. 1952)
• 2007 - Walter Schirra, amerykański astronauta (ur. 1923)
• 2008 - Leopoldo Calvo-Sotelo, hiszpański polityk, premier Hiszpanii (ur. 1926)
• 2008 - Tadeusz Pelc, polski filmowiec, realizator dźwięku i światła (ur. 1924)