Stanisław Wyganowski
| ||
| Data i miejsce urodzenia | 7 grudnia 1919 Ligota | |
| Data i miejsce śmierci | 13 października 2017 Warszawa | |
| Prezydent m.st. Warszawy | ||
| Okres | od 30 stycznia 1990 do 5 października 1994 | |
| Poprzednik | Jerzy Bolesławski | |
| Następca | Mieczysław Bareja | |
| Odznaczenia | ||
     
| ||
Stanisław Wyganowski (ur. 7 grudnia 1919 w Ligocie, zm. 13 października 2017 w Warszawie) – polski ekonomista i urbanista, w 1990 wojewoda warszawski, w latach 1990–1994 prezydent miasta stołecznego Warszawy.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Był synem Stefana Wyganowskiego. W 1937 zdał maturę w Gimnazjum im. ks. Jana Długosza we Włocławku[1]. Studiował na SGH, podczas studiów został członkiem Korporacji Akademickiej „Jagiellonia”[2]. Brał udział w kampanii wrześniowej 1939, później działał w konspiracji w oddziałach Armii Krajowej na Kielecczyźnie.
Uzyskał doktorat z zakresu nauk ekonomicznych. Po wojnie pracował jako urbanista w kraju i za granicą. Od 1950 był zatrudniony w warszawskich instytucjach związanych z gospodarką miejską: Instytucie Budownictwa Mieszkaniowego, Biurze Projektów Warszawa Północny-Wschód, Pracowni Urbanistycznej Województwa Warszawskiego, Instytucie Urbanistyki i Architektury, którego na początku lat 70. był dyrektorem. W latach 1968–1972 był członkiem Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju oraz Komitetu Architektury i Urbanistyki Polskiej Akademii Nauk. W latach 1968–1973 zasiadał we władzach Towarzystwa Urbanistów Polskich, a w 1997 został wybrany na prezesa TUP. Od 1974 do 1980 przebywał w Algierii, gdzie pracował na kontrakcie nad planem miasta Algier. Od 1980 był zatrudniony na stanowisku docenta w Instytucie Kształtowania Środowiska[3].
W latach 80. działał w „Solidarności”[3]. W 1990 krótko był wojewodą warszawskim. 30 stycznia 1990 premier Tadeusz Mazowiecki mianował go prezydentem Warszawy, a 25 czerwca 1990 (po wyborach samorządowych z 27 maja) ponownie na prezydenta wybrało go Zgromadzenie Wyborcze Warszawy[4].
Jako prezydent Warszawy pełnił funkcje przewodniczącego Światowego Związku Miast Pokoju. Był delegatem Polski do Stałej Konferencji Władz Lokalnych i Regionalnych Rady Europy w Strasburgu, wiceprzewodniczącym Komisji Rządowo-Samorządowej przy Urzędzie Rady Ministrów oraz współzałożycielem Unii Metropolii Polskich. W latach 1990–1994 był przewodniczącym rady Fundacji Unii Metropolii Polskich. W 1993 opublikował książkę pt. Jutro wielka Warszawa[3]. Kadencję prezydencką zakończył 5 października 1994.
W 1993 bezskutecznie startował w wyborach do Senatu z ramienia BBWR[5].
W 2014 wsparł kandydaturę Hanny Gronkiewicz-Waltz na kolejną kadencję na stanowisku prezydenta Warszawy[3]. Wchodził w skład Komitetu Wspierania Muzeum Historii Żydów Polskich Polin w Warszawie[6].
Jego żoną była Elżbieta z Targowskich Wyganowska (1918–2001)[7]. Stanisław Wyganowski zmarł w 2017 w wieku 97 lat[8]; został pochowany na cmentarzu w Józefowie.
Odznaczenia i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2015[9])[10]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1994)[11]
- Złoty Krzyż Zasługi[4]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (1955)[12]
- Medal za Długoletnie Pożycie Małżeńskie (1995)[13]
- Krzyż Armii Krajowej[4]
- Tytuł honorowego obywatela m.st. Warszawy (2012)[4]
- Członek honorowy TUP[4]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Odszedł Wybitny Absolwent „Długosza”. zskdlugosz.pl, 16 października 2017. [dostęp 2018-06-06].
- ↑ K! Jagiellonia. archiwumkorporacyjne.pl. [dostęp 2017-02-23].
- ↑ a b c d Michał Wojtczuk: Zmarł Stanisław Wyganowski, pierwszy prezydent Warszawy w III RP. wyborcza.pl, 13 października 2017. [dostęp 2017-10-14].
- ↑ a b c d e Stanisław Wyganowski. um.warszawa.pl. [dostęp 2015-05-03].
- ↑ M.P. z 1993 r. nr 50, poz. 471
- ↑ Komitet Wspierania Muzeum Historii Żydów Polskich Polin. Muzeum Historii Żydów Polskich Polin. [dostęp 2021-06-01].
- ↑ Elżbieta Irena Targowska. sejm-wielki.pl. [dostęp 2020-02-17].
- ↑ Zmarł Stanisław Wyganowski. onet.pl, 13 października 2017. [dostęp 2017-10-13].
- ↑ M.P. z 2015 r. poz. 488
- ↑ Wolność trzeba zawsze umacniać. prezydent.pl, 3 maja 2015. [dostęp 2015-05-03].
- ↑ M.P. z 1994 r. nr 54, poz. 454
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 50, poz. 491
- ↑ M.P. z 1995 r. nr 39, poz. 461
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Encyklopedia Warszawy, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 1994.
- Absolwenci Szkoły Głównej Handlowej
- Członkowie komitetów naukowych PAN
- Członkowie Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” (1980–1989)
- Honorowi obywatele miasta stołecznego Warszawy
- Odznaczeni Medalem za Długoletnie Pożycie Małżeńskie
- Odznaczeni Krzyżem Armii Krajowej
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (1944–1989)
- Odznaczeni Medalem 10-lecia Polski Ludowej
- Politycy Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform
- Polscy ekonomiści
- Polscy korporanci
- Polscy urbaniści
- Prezydenci Warszawy
- Uczestnicy kampanii wrześniowej
- Wojewodowie warszawscy (III Rzeczpospolita)
- Urodzeni w 1919
- Zmarli w 2017