WWS-2 Żaba
.jpg)
| |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Konstruktor | |
| Typ | |
| Konstrukcja |
górnopłat o konstrukcji całkowicie drewnianej |
| Załoga |
1 |
| Historia | |
| Data oblotu |
1937 |
| Lata produkcji |
1937–1939 |
| Liczba egz. |
150 |
| Dane techniczne | |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
9,33 m |
| Wydłużenie |
6,3 |
| Długość |
5,45 m |
| Wysokość |
1,65 m |
| Powierzchnia nośna |
13,8 m² |
| Profil skrzydła |
G-365 |
| Masa | |
| Własna |
85 kg |
| Użyteczna |
79 kg |
| Startowa |
164 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość minimalna |
43 km/h |
| Prędkość ekonomiczna |
45 km/h |
| Prędkość optymalna |
54 km/h |
| Prędkość min. opadania |
1,23 m/s |
| Doskonałość maks. |
11 |
| Dane operacyjne | |
| Użytkownicy | |
| Polska | |
WWS-2 Żaba – polski szybowiec szkolny zbudowany w okresie międzywojennym.
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Wprowadzenie szkolenia szybowcowego jako elementu szkolenia wstępnego kandydatów na pilotów wojskowych spowodowało wzrost zapotrzebowania na tanie i proste szybowce. Wacław Czerwiński w Wojskowych Warsztatach Szybowcowych w Krakowie w 1936 roku zaprojektował szybowiec Żaba, który miał zastąpić eksploatowane szybowce Wrona[1]. Opracowana konstrukcja była rozwinięciem szybowca CWJ bis Skaut[2]. Podczas projektowania konstruktor położył duży nacisk na bezpieczeństwo pilota. Jego siodełko zostało wyprofilowane tak, aby zapobiec urazom kręgosłupa, a specjalnie skonstruowana podłoga chroniła stopy podczas lądowania. Po raz pierwszy w szybowcach polskiej konstrukcji płoza podkadłubowa została wyposażona w amortyzator olejowo-sprężynowy o dużym skoku[3]. Mając na uwadze to, że szybowiec będzie służył do szkolenia początkujących pilotów, konstruktor zmniejszył czułość steru wysokości, co zapobiegało (przy przeciągnięciu) gwałtownemu przepadaniu i zwalaniu się szybowca na dziób lub skrzydło. Aby obniżyć koszty produkcji w konstrukcji znormalizowano wielkość zastosowanych elementów drewnianych[4].
Prototyp został oblatany na wiosnę 1937 roku[a] na lotnisku w Rakowicach[2]. Produkcję pierwszej serii uruchomiono w 1937 roku i szybowce były sukcesywnie dostarczane do Wojskowego Obozu Szybowcowego w Ustjanowej Górnej. Na podstawie doświadczeń z ich eksploatacji opracowano zmodyfikowaną wersję szybowca, którą nazwano Żaba II. Ich licencyjną produkcję rozpoczęły Lwowskie Warsztaty Lotnicze. Na początku 1938 roku Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej zamówiła serię Żab i przekazała je szkołom szybowcowym w Tęgoborzu, Pińczowie i Sokolej Górze celem porównania z szybowcami Wrona-bis[2]. Na podstawie doświadczeń wprowadzono kolejne modyfikacje, nowa konstrukcja została oznaczona jako Żaba II-bis[5].
W 1938 roku szybowiec Żaba eksploatowany w Wojskowym Obozie Szybowcowym został, do celów testowych, wyposażono w radioodbiornik opracowany w Instytucie Techniki Szybownictwa i Motoszybownictwa. Były to pierwsze tego typu loty w Polsce[6][7]. Dzięki temu rozwiązaniu instruktor, będący na ziemi, miał możliwość wydawania poleceń pilotowi-uczniowi bezpośrednio podczas lotu. Wyniki testów oceniono pozytywnie, wybuch II wojny światowej przerwał dalsze prace.
II wojnę światową przetrwał tylko jeden egzemplarz szybowca, noszący przedwojenne znaki rejestracyjne SP-1236[b]. Został wyremontowany w Instytucie Szybownictwa i oblatany w 1946 roku przez Piotra Mynarskiego na lotnisku w Aleksandrowicach[10]. Od 1947 roku był wykorzystywany do lotów porównawczych z szybowcem IS-3 ABC. 23 stycznia 1950 roku został skasowany i 6 lipca 1964 roku przekazany do zbiorów Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie[11]. Szybowiec ten był eksponowany na wystawie z okazji XX-lecia PRL[12].
Wacław Czerwiński w 1942 roku odtworzył dokumentację szybowca w Kanadzie, gdzie zbudowano dwa egzemplarze oznaczone jako CWA Wren[1].
Konstrukcja
[edytuj | edytuj kod]Jednomiejscowy szybowiec szkolny o konstrukcji drewnianej w układzie zastrzałowego górnopłatu[4][5].
Kadłub i skrzynka z miejscem dla pilota o konstrukcji kratownicowej, usztywnionej naciągami linkowymi. Skrzynka była dwudzielna, co ułatwiało dokonywanie bieżących napraw. Znajdowały się w niej przyrządy sterownicze (drążek i orczyk), fotel pilota i zaczep startowy. Kratownica kadłuba wykonana z listew drewnianych o profilu C, usztywniona naciągami z drutu mocowanymi do skrzydeł.
Płat o obrysie prostokątnym, dwudzielny, dwudźwigarowy, podparty dwoma parami drewnianych zastrzałów. Powierzchnia płata kryta do pierwszego dźwigara sklejką, dalej płótnem. Wyposażony w lotki o napędzie linkowym.
Usterzenie klasyczne krzyżowe. Statecznik poziomy jednoczęściowy, podparty zastrzałami z rurek stalowych. Stateczniki kryte sklejką, powierzchnie sterowe płótnem. Napęd sterów linkowy.
Podwozie jednotorowe złożone z jesionowej płozy z amortyzatorem olejowo-sprężynowym i stalowej płozy ogonowej.
Malowanie
[edytuj | edytuj kod]Drewniane elementy kadłuba, skrzydeł i usterzenia malowano lakierem bezbarwnym, powierzchnie płócienne cellonowano, na sterze kierunku znajdował się napis WWS-2 lub logo LWL. Znaki rejestracyjne malowano na dolnej powierzchni skrzydła w kolorze czarnym.
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Jerzy B. Cynk 1971 ↓, s. 727.
- ↑ a b c Andrzej Glass 1976 ↓, s. 394.
- ↑ Jerzy B. Cynk 1971 ↓, s. 728.
- ↑ a b Przegląd ostatnich polskich szybowców 1937 ↓, s. 193.
- ↑ a b Andrzej Glass 1976 ↓, s. 395.
- ↑ Bolesław Łopatniuk 1938 ↓, s. 40-42.
- ↑ Bolesław Łopatniuk 1939 ↓, s. 53-55.
- ↑ Lotnictwo z szachownicą nr 18 ↓, s. 32-39.
- ↑ Lotnictwo z szachownicą nr 25 ↓, s. 4-12.
- ↑ Skrzydlata Polska i 3'1947 ↓, s. 71.
- ↑ Marian Krzyżan 1983 ↓, s. 143.
- ↑ WWS-2 Żaba. muzeumlotnictwa.pl. [dostęp 2019-10-09]. (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jerzy B. Cynk: Polish aircraft 1893-1939. London: Putman & Company, 1971. ISBN 0-370-00085-4. OCLC 831346721.
- Andrzej Glass: Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1976. OCLC 830596725.
- Marian Krzyżan: Samoloty w muzeach polskich. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1983. ISBN 83-206-0432-X. OCLC 751284219. (pol.).
- Przegląd ostatnich polskich szybowców. „Skrzydlata Polska”. 8/1937, sierpień 1937. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- Bolesław Łopatniuk: Radio w szybownictwie. „Skrzydlata Polska”. 02/1938, s. 40-42, luty 1938. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- Bolesław Łopatniuk: Radio w szybownictwie. „Skrzydlata Polska”. 02/1939, s. 53-55, luty 1939. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- „Żaba”, zrekonstruowana w L.S., została oblatana. „Skrzydlata Polska”. 3/1947, marzec 1947. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- Andrzej Morgała: Szybowce z biało-czerwoną. „Lotnictwo z Szachownicą : ilustrowany magazyn miłośników historii lotnictwa polskiego”. 18. Wrocław: Sanko. ISSN 1643-5702. OCLC 69537539.
- Andrzej Morgała: Pierwsze szybowce w Polsce po 1945. „Lotnictwo z Szachownicą : ilustrowany magazyn miłośników historii lotnictwa polskiego”. 25. Wrocław: Sanko. ISSN 1643-5702. OCLC 69537539.
