Leptacinus batychrus

	Leptacinus batychrus
	(Gyllenhaal, 1827)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Infrarząd	Staphyliniformia
Rodzina	kusakowate
Podrodzina	kusaki
Plemię	wydłużaki
Rodzaj	bruzdniczek
Gatunek	Leptacinus batychrus
Synonimy
	Staphylinus batychrus Gyllenhaal, 1827; Gyrohypnus batychrus (Gyllenhaal, 1827); Staphylinus diaphanus Marsham, 1802; Gyrohypnus apicalis Stephens, 1833; Xantholinus apicalis (Stephens, 1833); Gyrohypnus semistriatus Stephens, 1833; Xantholinus semistriatus (Stephens, 1833); Gyrohypnus quadrisulcus Stephens, 1833; Leptacinus batychrus var. quadrisulcus Stephens, 1833; Xantholinus episcopalis Lacordaire, 1835; Xantholinus tener Waltl, 1835; Leptacinus apicalis Kolenati, 1846; Leptacinus berytensis Saulcy, 1864; Leptacinus jebusaeus Saulcy, 1864; Leptacinus triangulum Saulcy, 1864; Leptacinus seriatus LeConte, 1880; Leptacinodes perexilis Casey, 1906; Xantholinus substrigosus Joy, 1913; Xantholinus varius Bauer, 1914; Leptacinus aristaeus Coiffait, 1956; Leptacinus adonis Coiffait, 1956; Leptacinus pan Coiffait, 1956; Phacophallus corcyranus Bordoni, 2017;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Leptacinus batychrus – gatunek chrząszcza z rodziny kusakowatych i podrodziny kusaków.

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1802 roku przez Thomasa Marshama pod nazwą Staphylinus diaphanus. Jako lokalizację typową wskazano Wielką Brytanię^[1]. W 1827 roku gatunek ten opisany został niezależnie przez Leonarda Gyllenhaala pod nazwą Staphylinus batychrus. Jako lokalizację typową w tym przypadku wskazano Szwecję^[2]. W 1833 roku oba gatunki przeniesione zostały do rodzaju ryżak (Gyrohypnus) przez Jamesa Francisa Stephensa^[3]. W 1839 roku drugi z nich umieszczony został przez Wilhelma Ferdinanda Erichsona w nowym rodzaju bruzdniczek (Leptacinus)^[4]. W 1851 roku James Hardy jako pierwszy podał L. diaphanus jako synonim L. batychrus. Współcześnie za ważny uznaje się późniejszy epitet nadany przez Gyllenhaala (nomen protectum), a ten nadany przez Marshama za starszy synonim (nomen oblitum)^[3].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Chrząszcz o wydłużonym, wąskim ciele długości od 5 do 7 mm. Głowa jest duża, o małych oczach, umieszczonych tuż przy ich krawędziach wewnętrznych, skierowanych ku środkowi czoła, ale go nieosiągających bruzdach czołowych zewnętrznych i smukłym z zaostrzonym szczytem ostatnim członie głaszczków szczękowych, umieszczona na cienkiej szyi. Ubarwienie czułków i głaszczków jest czerwonobrunatne. Na przedpleczu występują grzbietowe szeregi liczące od 10 do 16 gęsto upakowanych punktów. Mikrorzeźba w postaci falistych zarysowań poprzecznych w tylnej części przedplecza jest dobrze widoczna. Barwa pokryw jest brunatna. Odnóża są czerwonobrunatne. Odwłok samca ma szósty sternit o płytko wyciętej i równomiernie porośniętej krótkim owłosieniem krawędzi tylnej^[5].

Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]

Owad rozmieszczony od nizin po niższe tereny górskie. Bytuje wśród gnijących szczątków roślinnych, w odchodach, nawozie, pod napływkami i w pryzmach kompostowych^[6]^[5].

Gatunek o szerokim zasięgu, na północ wykraczającym daleko poza koło podbiegunowe^[6]. W Europie znany jest z Irlandii, Wielkiej Brytanii, Portugalii, Hiszpanii, Francji, Belgii, Luksemburgu, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii, Grecji i europejskiej części Rosji^[7]. W Afryce stwierdzono jego występowanie na Azorach, Wyspach Kanaryjskich, Maderze^[7]^[3], w Maroku, Algierii, Tunezji, Libii, Egipcie i Etiopii. W Azji palearktycznej znany jest z Rosji, Gruzji, Turcji, Libanu, Izraela, Kazachstanu, Uzbekistanu, Iranu, Afganistanu i Chin^[3], w orientalnej zaś z Indii^[6] i Indonezji^[3]. Ponadto podawany jest z Kanady i Stanów Zjednoczonych w Nearktyce oraz z Australii^[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ T. Marsham: Entomologia Britannica: sistens insecta Britanniae indigena, secundum methodum Linnaenam disposita: Tomus I. Coleoptera. Londini: J. White, 1802, s. 514.
↑ L. Gyllenhal: Insecta Suecica. Classis I. Coleoptera sive Eleuterata. Tom. I. Pars IV. Cum appendice ad partes priores. Lipsiae: F. Fleischer, 1827, s. 480.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Lee H. Herman. Catalog of the Stapylinidae (Insecta: Coleoptera). 1758 to the End of Second Millenium. VI Staphylinine Group (Part 3). Staphylininae: Staphylinini (Quediina, Staphylinina, Tanygnathinina, Xanthopygina), Xantholinini. Staphylinidae incertae sedis. Fossils, Protactinae†. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 265, s. 3021–3840, 2001.
↑ W.F. Erichson: Die Käfer der Mark Brandenburg. Vol. 1, Part 2. Berlin: F.H. Morin, 1839, s. 385–740.
↑ ^a ^b Andrzej Szujecki: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera z. 24 d Kusakowate - Staphylinidae: Wydłużaki - Xantholininae. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1976.
↑ ^a ^b ^c B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Staphylinidae część 2. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (7), 1980.
↑ ^a ^b Leptacinus batychrus (Gyllenhal, 1827). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-04-04].

[Marsham-1] T. Marsham: Entomologia Britannica: sistens insecta Britanniae indigena, secundum methodum Linnaenam disposita: Tomus I. Coleoptera. Londini: J. White, 1802, s. 514.

[Gyllenhaal-2] L. Gyllenhal: Insecta Suecica. Classis I. Coleoptera sive Eleuterata. Tom. I. Pars IV. Cum appendice ad partes priores. Lipsiae: F. Fleischer, 1827, s. 480.

[Herman-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Lee H. Herman. Catalog of the Stapylinidae (Insecta: Coleoptera). 1758 to the End of Second Millenium. VI Staphylinine Group (Part 3). Staphylininae: Staphylinini (Quediina, Staphylinina, Tanygnathinina, Xanthopygina), Xantholinini. Staphylinidae incertae sedis. Fossils, Protactinae†. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 265, s. 3021–3840, 2001.

[Erichson-4] W.F. Erichson: Die Käfer der Mark Brandenburg. Vol. 1, Part 2. Berlin: F.H. Morin, 1839, s. 385–740.

[Szujecki-5] Andrzej Szujecki: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera z. 24 d Kusakowate - Staphylinidae: Wydłużaki - Xantholininae. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1976.

[Burakowskietal-6] B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Staphylinidae część 2. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (7), 1980.

[fe-7] Leptacinus batychrus (Gyllenhal, 1827). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-04-04].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]