Pomnik ofiar mordu katyńskiego w Osowcu-Twierdzy

Pomnik ofiar mordu katyńskiego
w Osowcu-Twierdzy
	; Monument – pomnik ofiar mordu katyńskiego
Państwo	Polska
Miejscowość	Osowiec-Twierdza
Typ obiektu	monument oraz; pomnik przyrody
Fundator	kadra i pracownicy wojska garnizonu
Całkowita wysokość	ok. 1,7 m
Data budowy	2010
Data odsłonięcia	16 kwietnia 2010
	Położenie na mapie Polski Pomnik ofiar mordu katyńskiego; w Osowcu-Twierdzy
	53°28′22,00″N 22°39′47,75″E/53,472778 22,663264
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pomnik ofiar mordu katyńskiego w Osowcu-Twierdzy – kompozycja tworząca jedną całość architektoniczną w formie pomnika, powstała z połączenia monumentu oraz z zielonego pomnika przyrody upamiętniającego 70 rocznicę zbrodni katyńskiej na obywatelach polskich – jeńcach wojennych osadzonych w specjalnych obozach jenieckich NKWD w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie. W skład tej grupy wchodzili m.in. zarówno oficerowie Wojska Polskiego – w tym pochodzący z rezerwy^[1], jak również oficerowie i podoficerowie Korpusu Ochrony Pogranicza (zgrupowani w obozie w Ostaszkowie).

Uroczystości odsłonięcia pomnika[edytuj | edytuj kod]

W dniu 16 kwietnia 2010 r., w ramach obchodów 70. rocznicy zbrodni katyńskiej, na terenie Fortu I (Centralnego) Twierdzy Osowiec należącym do Jednostki Wojskowej dokonano odsłonięcia „Pomnika ofiar mordu katyńskiego”. Uroczystą polową mszę św. koncelebrował ks. abp senior archidiecezji białostockiej Stanisław Szymecki w asyście ks. prał. ppłk Jana Wołyńca z Olsztyna oraz ks. kan. ppłk Jana Szklanko kapelana, proboszcza parafii Matki Boskiej Anielskiej w Downarach, do której należy miejscowość Osowiec-Twierdza.

Wojskowa msza polowa[edytuj | edytuj kod]

Liturgia sprawowana była w intencji tych, którzy oddali swoje życie 70 lat temu oraz tych, którzy zginęli pod Smoleńskiem w dniu 10 kwietnia 2010 r. Uroczystości upamiętniające te wydarzenia odbyły się zgodnie z ceremoniałem wojskowym. Wartę honorową przy pomniku pełnili żołnierze zawodowi w asyście Grupy Rekonstrukcyjnej CSPodof. KOP-u.
Udział w uroczystościach wzięli przedstawiciele: MON-u – Inspektoratu Wsparcia SZ, 9 i 11 RBM, Straży Granicznej, organizacji kombatanckich, władz województwa podlaskiego, powiatu monieckiego i gminy Goniądz, Biebrzańskiego Parku Narodowego, mieszkańcy Osowca, harcerze i młodzież szkolna. Podczas uroczystości okolicznościowe przemówienie w imieniu władz państwowych wygłosił wicewojewoda podlaski Wojciech Dzierzgowski, który powiedział^[2];

Kiedy w marcu otrzymałem zaproszenie na tę uroczystość wróciły wspomnienia historyczne, które budzą żal i trwogę w umyśle każdego Polaka. Ja i nikt inny wówczas nie przypuszczał, że tego kielicha żalu dopełni tragedia pod Smoleńskiem. Jestem z Państwem dziś po to, aby oddać należny hołd i szacunek tym, którzy oddali swoje życie 70 lat temu, ale również tym, którzy zginęli tragicznie 10 kwietnia 2010 roku.

Nieobecni[edytuj | edytuj kod]

W uroczystościach mieli wziąć udział zaproszeni goście: biskup polowy WP gen. dywizji Tadeusz Płoski, prawosławny ordynariusz WP gen. brygady Miron Chodakowski i szef sztabu generalnego WP gen. Franciszek Gągor – nie przybyli, zginęli w katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem^[3]^[4]. Nie przybył ks abp metropolita białostocki Edward Ozorowski – przewodniczył mszy żałobnej za zmarłego tragicznie ostatniego Prezydenta RP na Uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego.

Pomnik – Monument[edytuj | edytuj kod]

Idea budowy pomnika[edytuj | edytuj kod]

Z inicjatywy dowódcy garnizonu mjr Bogdana Oźlańskiego oraz żołnierzy i pracowników wojska Składu Osowiec wchodzącego w skład 11 RBM^[5], przy współudziale burmistrza Goniądza oraz Osowieckiego Towarzystwa Fortyfikacyjnego podjęto decyzję o upamiętnieniu 70 rocznicy zbrodni stalinowskiej dokonanej na polskich żołnierzach, którzy zostali pogrzebani w zbiorowych mogiłach – w Katyniu pod Smoleńskiem, Miednoje koło Tweru lub w Piatichatkach na przedmieściu Charkowa.

Symbolika pomnika[edytuj | edytuj kod]

Pomnik poświęcony ofiarom mordu katyńskiego to fragment szyn zamontowanych na drewnianych podkładach ułożonych na podsypanym tłuczniem podtorzu. Bieg torów kolejowych kończący się na elemencie żelbetonowego sklepienia pochodzącego z polskiego schronu bojowego zniszczonego w czasie II wojny światowej, który jest ogrodzony drutami kolczastymi rozciągniętymi pomiędzy słupami. Tory kolejowe od fundamentów pomnika odzdziela łańcuch rozciągnięty pomiędzy metalowymi słupkami. W cokole monumentu została wmurowana lista kolatorów pomnika.
Poszczególne elementy pomnika nawiązują do symboliki męczeńskiej śmierci 21.473 oficerów Wojska Polskiego, oficerów i podoficerów Policji Państwowej oraz KOP-u, a także pracowników innych instytucji państwowych (inteligencji), którzy znaleźli się na terenach zajętych w wyniku agresji ZSRR na Polskę, a następnie zostali pomordowani w sowieckich kaźniach na tej „nieludzkiej ziemi” przez NKWD.
Konotacja symboliki pomnika;

tory kolejowe – symbolizują ostatni konwój odbywany przez ofiary do stacji kolejowej Gniezdowo lub innych miejsc straceń,
podkłady kolejowe – liczba podkładów kolejowych (10 szt.) nawiązuje do ilości upamiętnionych „Dębami Pamięci” pomordowanych oficerów,
zapięty łańcuch – wejść żywym – można, wyjść żywym – nigdy, koniec „podróży życia”,
druty kolczaste – symbolizują cierpienie, zniewolenie, męczeńską śmierć,

Pomnik – Dęby Pamięci[edytuj | edytuj kod]

Posadzenie „Dębów Pamięci” w Osowcu było odzewem na apel o. Józefa Jońca SChP, prezesa Stowarzyszenia Parafiada im. św. Józefa Kalasancjusza realizującego program „Katyń… ocalić od zapomnienia” – pod Honorowym Patronatem Prezydenta RP Pana Lecha Kaczyńskiego^[6]. Według zasady każdy posadzony Dąb Pamięci upamiętnia jedno nazwisko, czyli konkretną osobę, która została zamordowana przez NKWD na rozkaz Stalina w Katyniu, Twerze lub Charkowie. W ramach tego programu posadzonych zostało 10 szt. dębów upamiętniających męczeńską śmierć oficerów, którzy byli związani z Centralną Szkołą Podoficerską Korpusu Ochrony Pogranicza (CSPodof. KOP) istniejącą w okresie międzywojennym w Osowcu lub stacjonującymi wojskami (m.in. 135 pp. rez., Batalionu KOP-u „Osowiec”) w Twierdzy Osowiec w momencie wybuchu II wojny światowej.

Upamiętnieni Dębami Pamięci[edytuj | edytuj kod]

W lutym 2010 r. Stowarzyszenie Parafiada zweryfikowało pozytywnie listę zamordowanych oficerów, którzy byli związani z Osowiecką twierdzą poprzez służbę wojskową lub byli słuchaczami CSPodof. KOP. Wystawionych zostało 10 ceryfikatów oraz wykonano 10 tabliczek do Dębów Pamięci na żołnierzy-oficerów, którzy dotychczas nie mieli jeszcze posadzonych dębów upamiętniających ich męczeńską śmierć.

mjr Henryk Szurlej s. Jana ur. 07-07-1899 r. w Lutczy, zamordowany w Katyniu (Certyfikat nr 2048/1985/WE/2010),
kpt. Antoni Jarosiński s. Dionizego, ur. 18-07-1906 r. w Jeziorkach, zamordowany w Katyniu (Certyfikat nr 2055/2949/WE/2010),
kpt. Szymon Kacperek s. Piotra, ur. 28-10-1898 r. w Kozienicach, zamordowany w Charkowie (Certyfikat nr 2052/2982/WE/2010)
por. Stanisław Dąbrowski s. Józefa, ur. 03-12-1903 w Stoczku, zamordowany w Charkowie (Certyfikat nr 2051/4815/WE/2010”),
por. Edmund Diem s. Augusta ur. 28-11-1902 r. w Hermanowie, zamordowany w Katyniu (Certyfikat nr 2046/4832/WE/2010)
por. Stanisław Krzyżanowski s. Wincentego, ur. 10.09.1905 r. w Rudzie Guzowskiej, zamordowany w Katyniu (Certyfikat nr 2050/5856/WE/2010),
por. Wacław Machniak s. Jana, ur. 12-12-1912 r. w Jagninie, zamordowany w Katyniu (Certyfikat nr 2053/6128/WE/2010).
por. Franciszek Majchrzak s. Walentego ur. 24-07-1909 r. w Woli Szkuckiej zamordowany w Charkowie (Certyfikat nr 2047/6144/WE/2010),
por. Jan Sidorczuk s. Jana ur. 23-11-1911 r. zamordowany w Katyniu (Certyfikat nr 2049/7100/WE/2010),
por. Jan Witkiewicz s. Jana, ur. 01-06-1909 r. w Warszawie, zamordowany w Katyniu (Certyfikat nr 2054/7785/WE/2010),

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Wypowiedź dra Andrzeja Kunerta na konferencji prasowej w dniu 6 września 2007 r. poświęconej premierze filmu „Katyń” Andrzeja Wajdy według komunikatu PAP:” ..., że zbrodnia katyńska miała gigantyczne znaczenie dla historii Polski. W Katyniu zginęła elita narodu, połowa ówczesnego korpusu oficerskiego Wojska Polskiego i kwiat kultury polskiej”, dostępne w Internecie, [dostęp 2010-05-10].
↑ Strona Podlaskiego UW w Białymstoku. Obchody 70. rocznicy Zbrodni Katynskiej w Osowcu-Twierdzy [dostęp 2010-05-24].
↑ Rocznica zbrodni katyńskiej w Twierdzy Osowiec [dostęp 2010-05-24].
↑ Komunikat Nr 152/VI kad. Biura Prasowego z dn. 10.04.2010 r.
↑ Strona WP. 11 RBM Olsztyn – uroczystości upamiętniające 70-lecie Zbrodni Katyńskiej [dostęp 2010-05-10].
↑ Program „Katyń… ocalić od zapomnienia” [dostęp 2010-05-10].

Galeria zdjęć[edytuj | edytuj kod]

Decyzja katyńska z 5 marca 1940 wniosek Ławrentija Berii z akceptacją członków Politbiura WKP(b)
Wojskowy ołtarz polowy zbudowany na uroczystość odsłonięcia pomnika w dniu 16 kwietnia 2010 r.
Abp – senior metropolii białostockiej Stanisław Szymecki i D-ca garnizonu Osowiec mjr Bogdan Oźlański
Warta honorowa przy Pomniku pełniona przez żołnierzy w asyście GR CSPodof. KOP-u.
Tablica upamiętniająca 70-lecie mordu NKWD na polskich żołnierzach
Ściana pamięci – certyfikaty Stowarzyszenia Parafiada upamiętniające pomordowanych oficerów
Tabliczka do Dębu Pamięci. Upamiętniony mjr Henryk Szurlej