Zbigniew Nowak (generał)

Zbigniew Nowak

generał broni
Data i miejsce urodzenia	5 października 1926 Wyszków
Data i miejsce śmierci	14 lutego 2020 Warszawa
Przebieg służby
Lata służby	1944–1990
Siły zbrojne	ludowe Wojsko Polskie
Stanowiska	szef Wojsk Chemicznych MON zastępca szefa Sztabu Generalnego WP Główny Inspektor Techniki WP wiceminister obrony narodowej
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
Odznaczenia

Zbigniew Nowak (ur. 5 października 1926 w Wyszkowie, w powiecie dolińskim, zm. 14 lutego 2020 w Warszawie) – generał broni Wojska Polskiego, zastępca szefa Sztabu Generalnego WP (1969–1974), Główny Inspektor Techniki WP (1969–1989), wiceminister obrony narodowej (1976–1989).

Życiorys

Grób gen. Zbigniewa Nowaka na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Syn Józefa i Joanny. 1 maja 1944 wstąpił do WP. Odbył przeszkolenie w Ośrodku Formowania 1 Armii WP w Sumach, następnie skończył szkołę oficerską w Riazaniu. 17 marca 1945 promowany w Krakowie na stopień podporucznika w korpusie oficerów piechoty i wyznaczony na dowódcę plutonu ciężkich karabinów maszynowych w 2 Samodzielnym Batalionie Miotaczy Ognia. Przebył szlak bojowy 1 Armii WP od Pomorza Zachodniego do okolic Berlina (udział w wojnie zakończył 8 maja 1945 40 km na zachód od Berlina). Po wojnie był w stopniu porucznika pomocnikiem szefa sztabu w 2 samodzielnym batalionie miotaczy ognia. Ukończył kurs dowódców pułku Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie i został awansowany do stopnia kapitana (1949). Następnie służył na stanowisku starszego pomocnika w oddziale wyszkolenia i oficera do zleceń Dowództwa Wojsk Lądowych. W latach 1950–1954 studiował w Akademii Obrony Przeciwchemicznej w Moskwie i został inżynierem tej specjalności w stopniu majora. Od 1954 roku służył w Szefostwie Obrony Chemicznej MON. Absolwent wydziałów chemii na Uniwersytecie Warszawskim (inżynier od 1956) i studiów magisterskich na Politechnice Warszawskiej (1966). W 1960 awansowany do stopnia pułkownika. Służył kolejno na stanowiskach szefa sztabu Szefostwa Służby Chemicznej MON (1957–1958), komendanta Ośrodka Badawczego Sprzętu Chemicznego (1958–1964) oraz szefa Wojsk Chemicznych MON (1964–1967).

W październiku 1967 awansowany uchwałą Rady Państwa PRL do stopnia generała brygady. Nominację wręczył w Belwederze przewodniczący Rady Państwa PRL Edward Ochab. W 1969 został zastępcą szefa Sztabu Generalnego i Głównym Inspektorem Planowania i Techniki oraz awansował do stopnia generała dywizji (nominację otrzymał z rąk przewodniczącego Rady Państwa Mariana Spychalskiego). W 1970 roku ukończył Kurs Operacyjno-Strategiczny Wojskowej Akademii Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRR im. Woroszyłowa w Moskwie. W 1974 został Głównym Inspektorem Techniki WP. W październiku 1976 roku powołany na stanowisko wiceministra obrony narodowej, które piastował do lipca 1989 r. Jako wiceminister obrony narodowej był odpowiedzialny za pion planowania i techniki wojskowej. W październiku 1977 awansowany uchwałą Rady Państwa PRL do stopnia generała broni. Akt nominacyjny otrzymał z rąk I sekretarza KC PZPR Edwarda Gierka.

W latach 1970–1989 reprezentował ludowe Wojsko Polskie jako członek Wojskowej Rady Naukowo-Technicznej Dowództwa Zjednoczonych Sił Zbrojnych Państw-Uczestników Układu Warszawskiego oraz członek delegacji Rządu PRL w Wojskowej Komisji Przemysłu Obronnego Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej.

Od 27 września 1947 członek Polskiej Partii Robotniczej, od 15 grudnia 1948 członek PZPR. W latach 1980–1986 zastępca członka KC PZPR. Po odwołaniu w lipcu 1989 ze stanowiska wiceministra obrony narodowej pozostawał w dyspozycji MON. 20 grudnia 1990 w wieku 64 lat został przeniesiony w stan spoczynku.

Zmarł w Warszawie i został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera F IV, rząd 8, grób 8). Pogrzeb odbył się bez asysty wojskowej.

Życie prywatne

Mieszkał w Warszawie. Żonaty, 1 syn, 1 córka.

Ordery i odznaczenia

• Order Sztandaru Pracy I klasy (1978)
• Order Sztandaru Pracy II klasy (1968)
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1987)
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1971)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1965)
• Krzyż Walecznych (1946)
• Złoty Krzyż Zasługi (1957)
• Medal 10-lecia Polski Ludowej
• Medal 30-lecia Polski Ludowej
• Medal 40-lecia Polski Ludowej
• Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
• Złoty Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
• Srebrny Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
• Brązowy Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
• Medal „Za udział w walkach o Berlin”
• Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1973)
• Srebrny Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju”
• Brązowy Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju”
• Medal Komisji Edukacji Narodowej
• Złota Odznaka „Za zasługi w ochronie porządku publicznego”
• Złota Odznaka „Za Zasługi dla Obrony Cywilnej”
• Złoty Medal „Za zasługi dla Ligi Obrony Kraju”
• Odznaka Grunwaldzka
• Złoty Medal „Za Zasługi w Umacnianiu Przyjaźni PRL-ZSRR” (1987, TPPR)
• Złota odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1977)
• Złota odznaka honorowa „Zasłużony dla Warmii i Mazur” (1972)
• Order Przyjaźni Narodów (1973, ZSRR)
• Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR)
• Medal jubileuszowy „Dwudziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR)
• Odznaka „25 lat Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej” (1970, ZSRR)
• Medal jubileuszowy „Trzydziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (1975, ZSRR)
• Medal jubileuszowy „Czterdziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (1985, ZSRR)
• Medal „Za umacnianie braterstwa broni” (ZSRR)
• Medal „Za umacnianie Przyjaźni Sił Zbrojnych” III stopnia (1970, CSSR)
• Medal „40 lat Wyzwolenia Czechosłowacji przez Armię Radziecką” (1985, CSSR)
• Medal jubileuszowy „60 lat Sił Zbrojnych ZSRR”
• Medal 70-lecia Sił Zbrojnych ZSRR (1988)
• Złoty Medal Braterstwa Broni (Bułgaria)
• Medal „30-lecia Bułgarskiej Armii Ludowej” (Bułgaria)
• Medal Braterstwa Broni (1983, Republika Kuby)
• Medal „30 lat Rewolucyjnych Sił Zbrojnych Kuby” (1987, Republika Kuby)
• Medal „30 lat Narodowej Armii Ludowej NRD” (1986, NRD)
• Złoty Medal Braterstwa Broni (Węgry)
• Order Zasługi Wojskowej I klasy (1985, Wietnam)
• inne odznaczenia

Wybrane publikacje

• "Doskonalsza technika — wyższe wymagania jakościowe" /w/ "Żołnierz Wolności, 1978 nr 29 str. 3
• "Współpraca naukowo-techniczna synonimem braterstwa broni. 60 rocznica Armii Radzieckiej" /w/ "Żołnierz Wolności" 1978 rocznik 29, nr 42, str. 3
• "Rozwój radzieckiego przemysłu obronnego. 60 lat Armii Radzieckiej 1917—1978" /w/ "Wojskowy Przegląd Historyczny" 1977 rocznik 22, nr 4, str. 5-21

Bibliografia

• Włodzimierz Dymidas (red.), Album pamiątkowy Klubu Oficerów Rezerwy "Riazańczycy", Warszawa: Agencja Presspol, 1983, OCLC 255132041 .
• H.P. Kosk – Generalicja polska, tom II, Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, Pruszków 2001.
• J. Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990 t. III: M-S, Toruń 2010, s. 68–70.
• Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989
• Dane z katalogu kierowniczych stanowisk partyjnych i państwowych PRL Biuletynu Informacji Publicznej IPN