Diuna (film 2021)

Diuna
Dune
Gatunek	fantastyka naukowa; (opera kosmiczna); dramat przygodowy
Data premiery	3 września 2021 (Wenecja); 22 października 2021 (Polska / USA)
Kraj produkcji	Stany Zjednoczone; Kanada
Język	angielski
Czas trwania	155 minut
Reżyseria	Denis Villeneuve
Scenariusz	Eric Roth; Denis Villeneuve; Jon Spaihts(inne języki)
Główne role	Timothée Chalamet; Rebecca Ferguson; Oscar Isaac; Jason Momoa; Josh Brolin; Javier Bardem; Stellan Skarsgård; Dave Bautista; Charlotte Rampling
Muzyka	Hans Zimmer
Zdjęcia	Greig Fraser
Scenografia	Patrice Vermette
Kostiumy	Jacqueline West
Montaż	Joe Walker
Produkcja	Joseph M. Caracciolo Jr.; Denis Villeneuve; Mary Parent; Cale Boyter
Wytwórnia	Legendary Pictures; Villeneuve Films; Warner Bros.
Dystrybucja	Warner Bros.
Budżet	165 mln USD
Przychody brutto	402 mln USD
Kontynuacja	Diuna: Część druga
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Diuna (ang. Dune) – amerykańsko-kanadyjski film science fiction z 2021 roku w reżyserii Denisa Villeneuve’a, zrealizowany na podstawie powieści Franka Herberta o tym samym tytule, adaptujący jej pierwszą połowę^[1]; zdobył sześć Oscarów.

Film zadebiutował 3 września 2021 w ramach 78. MFF w Wenecji. Premiera Diuny w Polsce i USA odbyła się 22 października tego samego roku.

Druga część ekranizacji pojawiła w kinach w USA 1 marca 2024^[3].

Fabuła

Akcja toczy się w kosmosie w dalekiej przyszłości, w której, zamiast na doskonalenie urządzeń, postawiono na rozwój umysłu (Uniwersum Diuny). Najważniejszą planetą we wszechświecie stała się Arrakis, na której znajdują się złoża przyprawy, zwanej melanżem. Spowalnia ona starzenie i umożliwia jasnowidzenie, potrzebne do uniknięcia niebezpieczeństw podróży międzygwiezdnych. Powstawanie melanżu związane jest z cyklem rozwojowym czerwi pustyni – olbrzymich istot, żyjących w piaskach pustyń Arrakis. Planeta jest uważana za prawie bezludną, lecz żyją tam liczne plemiona Fremenów, tubylców przywykłych do ekstremalnych warunków.

Diuna zostaje przekazana w lenno rodowi Atrydów. Na planetę przybywają książę Leto I Atryda, jego konkubina lady Jessika, syn Paul oraz ich armia. Cesarski dekret okazuje się jednak pułapką. Wkrótce po osiedleniu następuje konfrontacja z rodem Harkonnenów, którzy przez poprzednie 80 lat bezlitośnie eksploatowali planetę. Książę ginie, zaś Jessika i Paul zostają wysłani na pewną śmierć w głąb pustyni. Udaje im się przeżyć, wpadają jednak w ręce Fremenów. Paul w kontakcie z melanżem doznaje wizji przyszłości^[1].

Obsada

Timothée Chalamet jako Paul Atryda^[1]^[4]
Rebecca Ferguson jako Lady Jessica^[1]^[4]
Oscar Isaac jako książę Leto Atryda^[1]^[4]
Jason Momoa jako Duncan Idaho^[1]^[4]
Josh Brolin jako Gurney Halleck^[1]^[4]
Javier Bardem jako Stilgar^[1]^[4]
Stellan Skarsgård jako baron Harkonnen^[1]^[4]
Dave Bautista jako Glossu „Bestia” Rabban^[1]^[4]
Charlotte Rampling jako matka wielebna Gaius Helena Mohiam^[1]^[4]
David Dastmalchian jako Piter De Vries^[4]
Zendaya jako Chani^[1]^[4]
Chang Chen jako dr Yueh^[4]
Stephen McKinley Henderson jako Thufir Hawat^[1]
Sharon Duncan-Brewster jako Liet-Kynes^[1]

Produkcja

Główny okres zdjęciowy trwał od marca do lipca 2019^[4]. Zdjęcia do filmu były kręcone na Węgrzech, w Jordanii i Zjednoczonych Emiratach Arabskich^[4]^[1] oraz w Norwegii.

Muzyka

Do napisania muzyki do filmu został zatrudniony Hans Zimmer, który uprzednio współpracował już z reżyserem przy filmie Blade Runner 2049 (2017)^[5].

Premiera

Premiera Diuny w Stanach Zjednoczonych odbyła się 22 października 2021 roku^[6]. Jest tam dystrybuowany hybrydowo, zarówno w kinach i w serwisie HBO Max^[7].

Początkowo amerykańska premiera była planowana na 20 listopada 2020^[4], lecz ze względu na pandemię COVID-19 została przeniesiona, najpierw na 18 grudnia 2020^[1], a potem na początek października kolejnego roku^[2]. Później została opóźniona jeszcze o trzy tygodnie^[6].

W Polsce film miał zadebiutować 17 września tego samego roku^[8], ale jego premiera została przesunięta na 15 października^[6], a ostatecznie pojawił się jeszcze o tydzień później.

Odbiór

Box office

Film przyniósł ponad 108 milionów dolarów przychodu z biletów w USA i Kanadzie oraz równowartość blisko 294 milionów w pozostałych krajach; w sumie 402 mln USD^[9].

Reakcja krytyków

Film spotkał się z pozytywną reakcją krytyków. W agregatorze recenzji Rotten Tomatoes 83% z 497 recenzji uznano za pozytywne, a średnia ocen wystawionych na ich podstawie wyniosła 7,60 na 10^[10]. Z kolei w agregatorze Metacritic średnia ważona ocen z 68 recenzji wyniosła 74 na 100^[11].

Nagrody

Na 94. ceremonii wręczenia Oscarów film otrzymał nagrodę w sześciu kategoriach: najlepsze zdjęcia, najlepsze efekty specjalne, najlepsza muzyka oryginalna, najlepszy montaż, najlepsza scenografia, najlepszy dźwięk^[12]. Ponadto film był również nominowany do tej nagrody w czterech innych kategoriach: najlepszy film, najlepsze kostiumy, najlepsza charakteryzacja i najlepszy scenariusz adaptowany^[13].

Kontynuacja i spin-off

Osobny artykuł: Diuna: Część druga.

Villeneuve zgodził się reżyserować adaptację powieści pod warunkiem, że ze względu na złożoność świata przedstawionego, będzie ona dwuczęściowa, podobnie jak wcześniej adaptacja powieści Kinga To^[1]. Prócz drugiej części ekranizacji planowany jest także serial produkcji Legendary dla HBO Max, pod tytułem Dune: The Sisterhood, będący prequelem filmu skupiającym się na zgromadzeniu Bene Gesserit^[4].

26 października 2021 potwierdzono, że druga część filmu powstanie, premierę zaplanowano na 20 października 2023^[14]. W czerwcu 2022 przesunięto ją na siedemnastego^[15], a w październiku na 3 listopada 2023. W sierpniu 2023 film został przesunięty na 15 marca 2024. W międzyczasie do obsady Dune: Part Two dołączyli: Léa Seydoux, Florence Pugh, Christopher Walken i Austin Butler^[15].

Zobacz też

Diuna (film 1984)

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u Anthony Breznican: Behold Dune: An Exclusive Look at Timothée Chalamet, Zendaya, Oscar Isaac, and More. Vanity Fair, 2020-04-14. [dostęp 2020-09-13]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Jeff Sneider: Exclusive: Denis Villeneuve’s ‘Dune’ Movie Is Moving to Late 2021. collider.com, 2020-10-05. [dostęp 2020-10-06]. (ang.).
↑ Agata L.: „Diuna 2” oficjalnie z nową daty premiery. Zendaya i Timothée Chalamet powrócą w 2024 roku. elle.pl, 2023-08-25. [dostęp 2023-08-28]. (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p LaToya Ferguson, Tyler Hersko: ‘Dune’: Eleven Things to Know About the 2020 Film and TV Series. Indiewire.com, 2020-04-17. [dostęp 2020-09-13]. (ang.).
↑ CharlesCh. Barfield CharlesCh., Hans Zimmer Explains Why He Chose 'Dune' Over Christopher Nolan's Latest & Says He Never Saw The David Lynch 1984 Film [online], The Playlist theplaylist.net, 16 lipca 2019 [dostęp 2021-02-28] [zarchiwizowane z adresu 2019-07-17] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Mateusz Zaczyk: Polska premiera „Diuny” oficjalnie opóźniona. Filmożercy, 2021-07-04. [dostęp 2021-07-04]. (pol.).
↑ RebeccaR. Rubin RebeccaR. i inni, Warner Bros. to Debut Entire 2021 Film Slate, Including ‘Dune’ and ‘Matrix 4,’ Both on HBO Max and In Theaters [online], Variety, 3 grudnia 2020 [dostęp 2021-02-28] [zarchiwizowane z adresu 2020-12-03] (ang.).
↑ Mateusz Zaczyk: Kiedy filmy „Mortal Kombat” i „Godzilla kontra Kong” trafią do polskich kin? Znamy kalendarz Warnera. Filmożercy, 2021-04-29. [dostęp 2021-04-29]. (pol.).
↑ Dune (2021). Box Office Mojo. [dostęp 2023-03-19].
↑ Dune. Rotten Tomatoes. [dostęp 2023-03-19]. (ang.).
↑ Dune 2021. Metacritic. [dostęp 2023-03-19]. (ang.).
↑ Oscary 2022: Triumf filmu „Coda”, sześć statuetek dla "Diuny"
↑ 2022 [online], Academy of Motion Picture Arts and Sciences [dostęp 2022-03-28] (ang.).
↑ Aaron Couch, Pamela McClintock: ‘Dune 2’ a Go From Legendary, Warner Bros.. The Hollywood Reporter, 2021-10-26. [dostęp 2022-03-22]. (ang.).
↑ ^a ^b Anthony D’Alessandro: ‘Dune: Part Two’ Butts Up Against ‘Hunger Games’ Prequel On Pre-Thanksgiving 2023; ‘Godzilla-Kong’ Sequel Dated For 2024. Deadline Hollywood, 30.06.2022. [dostęp 2022-07-01].

Linki zewnętrzne

Diuna w bazie IMDb (ang.)
Diuna w bazie Filmweb

[vanity-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u Anthony Breznican: Behold Dune: An Exclusive Look at Timothée Chalamet, Zendaya, Oscar Isaac, and More. Vanity Fair, 2020-04-14. [dostęp 2020-09-13]. (ang.).

[collider-2] Jeff Sneider: Exclusive: Denis Villeneuve’s ‘Dune’ Movie Is Moving to Late 2021. collider.com, 2020-10-05. [dostęp 2020-10-06]. (ang.).

[elle-3] Agata L.: „Diuna 2” oficjalnie z nową daty premiery. Zendaya i Timothée Chalamet powrócą w 2024 roku. elle.pl, 2023-08-25. [dostęp 2023-08-28]. (pol.).

[indie-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p LaToya Ferguson, Tyler Hersko: ‘Dune’: Eleven Things to Know About the 2020 Film and TV Series. Indiewire.com, 2020-04-17. [dostęp 2020-09-13]. (ang.).

[5] CharlesCh. Barfield CharlesCh., Hans Zimmer Explains Why He Chose 'Dune' Over Christopher Nolan's Latest & Says He Never Saw The David Lynch 1984 Film [online], The Playlist theplaylist.net, 16 lipca 2019 [dostęp 2021-02-28] [zarchiwizowane z adresu 2019-07-17] (ang.).

[opóźnienia-6] Mateusz Zaczyk: Polska premiera „Diuny” oficjalnie opóźniona. Filmożercy, 2021-07-04. [dostęp 2021-07-04]. (pol.).

[7] RebeccaR. Rubin RebeccaR. i inni, Warner Bros. to Debut Entire 2021 Film Slate, Including ‘Dune’ and ‘Matrix 4,’ Both on HBO Max and In Theaters [online], Variety, 3 grudnia 2020 [dostęp 2021-02-28] [zarchiwizowane z adresu 2020-12-03] (ang.).

[Data_PL-8] Mateusz Zaczyk: Kiedy filmy „Mortal Kombat” i „Godzilla kontra Kong” trafią do polskich kin? Znamy kalendarz Warnera. Filmożercy, 2021-04-29. [dostęp 2021-04-29]. (pol.).

[mojo-9] Dune (2021). Box Office Mojo. [dostęp 2023-03-19].

[ROT-10] Dune. Rotten Tomatoes. [dostęp 2023-03-19]. (ang.).

[META-11] Dune 2021. Metacritic. [dostęp 2023-03-19]. (ang.).

[12] Oscary 2022: Triumf filmu „Coda”, sześć statuetek dla "Diuny"

[13] 2022 [online], Academy of Motion Picture Arts and Sciences [dostęp 2022-03-28] (ang.).

[THR-14] Aaron Couch, Pamela McClintock: ‘Dune 2’ a Go From Legendary, Warner Bros.. The Hollywood Reporter, 2021-10-26. [dostęp 2022-03-22]. (ang.).

[deadline-15] Anthony D’Alessandro: ‘Dune: Part Two’ Butts Up Against ‘Hunger Games’ Prequel On Pre-Thanksgiving 2023; ‘Godzilla-Kong’ Sequel Dated For 2024. Deadline Hollywood, 30.06.2022. [dostęp 2022-07-01].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

Pierwotna seria Franka Herberta
Kroniki Diuny	Diuna (1965) Mesjasz Diuny (1969) Dzieci Diuny (1976) Bóg Imperator Diuny (1981) Heretycy Diuny (1984) Kapitularz Diuną (1985)
*Zakończenie serii Kroniki Diuny, powieści Briana Herberta i Kevina J. Andersona*
„Diuna 7”	Łowcy z Diuny (2006) Czerwie z Diuny (2007)
*Rozszerzenie uniwersum Diuny, powieści Briana Herberta i Kevina J. Andersona*
Preludium Diuny	Ród Atrydów (1999) Ród Harkonnenów (2000) Ród Corrinów (2001)
Legendy Diuny	Dżihad Butleriański (2002) Krucjata przeciw maszynom (2003) Bitwa pod Corrinem (2004)
Bohaterowie Diuny	Paul z Diuny (2008) Wichry Diuny (2009) Księżniczka Diuny (2023)
Wielkie Szkoły Diuny	Zgromadzenie Żeńskie z Diuny (2012) Mentaci Diuny (2014) Nawigatorzy Diuny (2016)
Trylogia Kaladanu	Książę Kaladanu (2020) Pani Kaladanu (2021) Dziedzic Kaladanu (2022)
Pozostałe	Droga do Diuny (2005) Piaski Diuny (2022)
Inne
Filmy	Diuna – film 1984 (ścieżka dźwiękowa) Diuna – miniserial 2000 Dzieci Diuny – miniserial 2003 Diuna – film 2021 Diuna: Część druga – film 2024
Gry komputerowe	Dune Dune II: Battle for Arrakis Dune 2000 Emperor: Battle for Dune Frank Herbert’s Dune

1990-99	Cosmos (1996) Un 32 août sur terre (1998)
2000-09	Maelström (2000) Politechnika (2009)
2010-19	Pogorzelisko (2010) Labirynt (2013) Wróg (2013) Sicario (2015) Nowy początek (2016) Blade Runner 2049 (2017)
2020-29	Diuna (2021) Diuna: Część druga (2024)