Stellan Skarsgård
 Stellan Skarsgård (2017) | |
| Imię i nazwisko |
Stellan John Skarsgård |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
13 czerwca 1951 |
| Zawód |
aktor |
| Współmałżonek |
My Skarsgård |
| Lata aktywności |
od 1968 |
| Strona internetowa | |
Stellan John „Skarzie” Skarsgård[1][2] (ur. 13 czerwca 1951 w Göteborgu) – szwedzki aktor filmowy, teatralny i telewizyjny. Okazjonalnie zajmuje się również produkcją filmową[3].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Wczesne lata
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w Göteborgu[4] jako syn Gudrun (z domu Larsson) i Jana Skarsgårda[5]. W dzieciństwie często wraz z rodziną przeprowadzał się i mieszkał, między innymi, w takich miejscowościach jak Helsingborg, Totebo, Kalmar, Marielund i Uppsala[6].
Kariera
[edytuj | edytuj kod]W wieku siedemnastu lat zadebiutował na szklanym ekranie w serialu dla młodzieży Bombi Bitt och jag (Bombi Bitt i ja, 1968), a tytułowa rola Bombi Bitta przyniosła mu dużą popularność wśród masowej widowni[7].
W 1972 dołączył do Królewskiego Teatru Dramatycznego w Sztokholmie[8], gdzie grał m.in. w sztukach Augusta Strindberga – Ett drömspel (1986) czy Mistrz Olof (1988). Przez całe lata 70. i 80. występował w szwedzkich produkcjach teatralnych i filmowych, m.in. u Allana Edwalla, Bo Widerberga i Carla-Gustava Nykvista.
Międzynarodowy rozgłos zyskał dzięki rolom w Prostodusznym mordercy (1982) Hansa Alfredsona, za którą otrzymał Srebrnego Niedźwiedzia dla najlepszego aktora na 32. MFF w Berlinie, oraz w nominowanym do Oscara filmie Wół (1991) Svena Nykvista[9]. Ponadto do jego osiągnięć z tego okresu zalicza się rolę Raoula Wallenberga z obrazu Dobry wieczór, panie Wallenberg (1990)[10].
Pod koniec lat 80. rozpoczął pracę w Stanach Zjednoczonych[11]. Pojawił się w niewielkich rolach inżyniera w Nieznośnej lekkości bytu (1988) Philipa Kaufmana i rosyjskiego wojskowego Tupolewa w Polowaniu na Czerwony Październik (1990) Johna McTiernana.
Na szybkim rozwoju jego kariery w dużym stopniu zaważyło spotkanie z Larsem von Trierem. Wystąpił w pięciu jego filmach. W Przełamując fale (1996)[12] zagrał toksycznego, sparaliżowanego męża głównej bohaterki, kreowanej przez Emily Watson. Ponadto pojawił się w epizodach w Królestwo II (1996), Tańcząc w ciemnościach (2000), Dogville (2002) i Melancholii (2011)[13].
Koniec lat 90. i początek XXI wieku zaowocowały interesującymi rolami w ambitnych obrazach amerykańskich, takich jak Buntownik z wyboru (1997) Gusa van Santa (profesor matematyki), Amistad (1997) Stevena Spielberga (idealistyczny abolicjonista), Time Code (2000) Mike’a Figgisa (spec od reklamy z problemem alkoholowym) czy Duchy Goi (2006) Miloša Formana (Francisco Goya). Skarsgård nie stroni również od produkcji czysto komercyjnych. Pojawił się u boku Roberta De Niro i Jeana Reno w Roninie (1998) Johna Frankenheimera, a także w horrorach Renny'ego Harlina: Piekielna głębia (1999) i Egzorcysta: Początek (2004).
W 2006 dołączył do obsady popularnej serii Piraci z Karaibów. Dotychczas w roli awanturnika-ojca Willa Turnera wystąpił w dwóch częściach: Skrzyni umarlaka (2006) i Na krańcu świata (2007)[14].
Ma za sobą także przygodę z musicalem. W Mamma Mia! (2008) Phyllidy Lloyd, gdzie zagrał obok Meryl Streep, Pierce’a Brosnana i Colina Firtha, zaśpiewał piosenki „Our Last Summer” i „Take a Chance on Me” z repertuaru ABBY. W 2018 roku powrócił do musicalu w roli Billa w kontynuacji opowieści o Donnie i jej córce w filmie Ola Parkera Mamma Mia: Here We Go Again![15].
Mimo intensywnej pracy w Stanach Zjednoczonych nie zrezygnował z udziału w produkcjach rodzimych. Wystąpił w głównej roli w Bezsenności (1997) Erika Skojldbjaerga, której amerykański remake kilka lat później nakręcił Christopher Nolan. Za rolę alkoholika Tomasa z Aberdeen (2000) Hansa Pettera Molanda dostał nominację do Europejskiej Nagrody Filmowej[16]. W następnym roku otrzymał to samo wyróżnienie, tym razem za rolę Wilhelma Furtwänglera, słynnego niemieckiego kompozytora, decydującego się na pozostanie w hitlerowskich Niemczech, w obrazie Istvána Szabó Sztuka wyboru (2001)[17]. Pojawił się w teledysku Lykke Li do piosenki „Sadness is a blessing” (2011).
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]27 kwietnia 1975 poślubił My Sonję Marie Agnes, z którą ma sześcioro dzieci: pięciu synów – Alexandra (ur. 25 sierpnia 1976), Gustafa (ur. 12 listopada 1980), Sama (ur. 5 czerwca 1982), Billa (ur. 9 sierpnia 1990) i Valtera (ur. 25 października 1995) oraz córkę Eiję (ur. 27 lutego 1992)[18]. 1 maja 2007 doszło do rozwodu. 12 stycznia 2009 ożenił się z Megan Everett[19]. Mają dwóch synów: Ossiana (ur. 26 kwietnia 2009) i Kolbjörna (ur. 24 sierpnia 2012).
Jest zdeklarowanym humanistą i ateistą[20]. Stwierdził, że jeśli „Bóg jest tak próżny, że wymaga dla siebie uwielbienia, to nie jest tego uwielbienia godny”.
Wybrana filmografia
[edytuj | edytuj kod]Nagrody i wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]| Rok | Tytuł filmu | Wyróżnienie |
|---|---|---|
| 1982 | Prostoduszny morderca | Srebrny Niedźwiedź dla najlepszego aktora na 32. MFF w Berlinie Złoty Żuk (najlepszy szwedzki aktor) |
| 1989 | Kobiety na dachu | Złoty Żuk (najlepszy szwedzki aktor) |
| 2000 | Aberdeen | nom. do Europejskiej Nagrody Filmowej (najlepszy aktor) |
| 2001 | Sztuka wyboru | nom. do Europejskiej Nagrody Filmowej (najlepszy aktor) |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Birthday.se - Vi vet när dina vänner fyller år. Birthday.se. [dostęp 2017-11-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-15)]. (szw.).
- ↑ Personalidade: Stellan Skarsgård (Suécia). InterFilmes.com. [dostęp 2015-12-20]. (port.).
- ↑ Stellan Skarsgård. Listal. [dostęp 2019-02-15]. (ang.).
- ↑ Stellan Skarsgård (13 de Junho de 1951). Filmow. [dostęp 2019-02-15]. (port.).
- ↑ Stellan Skarsgaard Biography (1951-). Filmreference.com. [dostęp 2019-02-15]. (ang.).
- ↑ Hollywood’s Lonely Hero. Stellanonline.com. [dostęp 2019-02-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-15)]. (ang.).
- ↑ Stellan Skarsgård – Actor. CineMagia.ro. [dostęp 2019-02-15]. (rum.).
- ↑ Stellan Skarsgård. MYmovies. [dostęp 2019-02-15]. (wł.).
- ↑ Stellan Skarsgård. ČSFD.cz. [dostęp 2019-02-15]. (cz.).
- ↑ Stellan Skarsgård. Rotten Tomatoes. [dostęp 2015-12-20]. (ang.).
- ↑ Tomasz Bielenia (2015-05-12): Stellan Skarsgard: Nagość nie stanowi dla mnie problemu. Interia.pl. [dostęp 2019-09-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-09-10)]. (pol.).
- ↑ Stellan Skarsgård. Famous Male Exposed. [dostęp 2012-10-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-15)]. (ang.).
- ↑ Rebecca Flint Marx: Stellan Skarsgård Biography. AllMovie. [dostęp 2022-05-01]. (ang.).
- ↑ Ryan Gilbey (2012-04-05): Stellan Skarsgård: 'I'm a castrated bull'. „The Guardian”. [dostęp 2019-09-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-09-10)]. (pol.).
- ↑ Catherine Shoard: Stellan Skarsgård: ‘My tips for fatherhood? Don’t lie. Even about Santa Claus’. „The Guardian”, 2021-11-25. [dostęp 2022-05-01]. (ang.).
- ↑ Stellan Skarsgård. AlloCiné. [dostęp 2019-02-15]. (fr.).
- ↑ Stellan Skarsgård Awards. AllMovie. [dostęp 2022-05-01]. (ang.).
- ↑ Stellan Skarsgård. TV.com. [dostęp 2019-02-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-16)]. (ang.).
- ↑ Stellan Skarsgård Actor. TV Guide. [dostęp 2019-02-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-15)]. (ang.).
- ↑ Stellan Skarsgård Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2019-02-15]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Stellan Skarsgård w bazie IMDb (ang.)
- Stellan Skarsgård w bazie Notable Names Database (ang.)
- Stellan Skarsgård w bazie Filmweb
- Laureaci Europejskiej Nagrody Filmowej Za Osiągnięcia w Światowej Kinematografii
- Laureaci Srebrnego Niedźwiedzia dla najlepszego aktora
- Laureaci Złotego Globu dla najlepszego aktora drugoplanowego w serialu, miniserialu lub filmie telewizyjnym
- Ludzie urodzeni w Göteborgu
- Szwedzcy aktorzy filmowi
- Szwedzcy aktorzy teatralni
- Szwedzcy aktorzy telewizyjni
- Szwedzcy producenci filmowi
- Urodzeni w 1951