Franciszek Gągor
Gen. Franciszek Gągor Warszawa, 15 sierpnia 2008 | |
generał | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1969–2010 |
Siły zbrojne |
Siły Zbrojne Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej |
Stanowiska | |
Główne wojny i bitwy | |
Odznaczenia | |
Franciszek Gągor (ur. 8 września 1951 w Koniuszowej, zm. 10 kwietnia 2010 w Smoleńsku[1]) – generał Wojska Polskiego, doktor nauk wojskowych, szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w latach 2006–2010[2], specjalista w dziedzinie rozpoznania i operacji pokojowych.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Wykształcenie
[edytuj | edytuj kod]Był absolwentem I Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Długosza w Nowym Sączu (matura w 1969). W latach 1969–1973 studiował w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Zmechanizowanych we Wrocławiu. Był także absolwentem filologii angielskiej na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (1983) oraz studiów strategicznych w Akademii Obrony NATO w Rzymie (2001). W 1998 w Akademii Obrony Narodowej w Warszawie obronił rozprawę naukową nt. „Międzynarodowe operacje pokojowe oraz ich miejsce we współczesnej doktrynie obronnej Rzeczypospolitej Polskiej” i uzyskał stopień naukowy doktora nauk wojskowych. W 2002 odbył Podyplomowe Studia Strategiczno-Operacyjne na Narodowym Uniwersytecie Obrony Stanów Zjednoczonych w Waszyngtonie.
Służba wojskowa
[edytuj | edytuj kod]Po promocji oficerskiej został skierowany do 2 pułku czołgów średnich, w którym służył na stanowisku dowódcy plutonu rozpoznania, a następnie dowódcy kompanii rozpoznania. W 1978 wyznaczono go starszym wykładowcą w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Zmechanizowanych. Od 1988 do 1990 był starszym oficerem operacyjnym ds. kontyngentów wojskowych w Głównym Zarządzie Szkolenia Bojowego Wojska Polskiego, a następnie pracował w Zarządzie Wojskowych Spraw Zagranicznych.
W latach 1976–1977, będąc starszym oficerem operacyjnym w polskim kontyngencie, brał udział w misji pokojowej II Doraźnych Sił Pokojowych ONZ w Egipcie (UNEF II – Second United Nations Emergency Force). Od 1980 do 1985 kierował Pionem Operacyjnym PKW na Misji Obserwacyjnej Sił Narodów Zjednoczonych ds. Nadzoru Rozdzielenia Wojsk na Wzgórzach Golan (UNDOF – United Nations Disengagement Observer Force), natomiast w latach 1989–1990 pełnił funkcję zastępcy szefa Logistyki Sił Narodów Zjednoczonych w tej operacji. W 1991 został zastępcą dowódcy polskiego kontyngentu w operacji Pustynna Burza, a w 1992 służył jako zastępca dowódcy sektora Misji Obserwacyjnej ONZ w Iraku i Kuwejcie (UNIKOM – United Nations Iraq-Kuwait Observation Mission).
W lutym 1992 objął stanowisko szefa Wydziału Misji Pokojowych Oddziału Kontaktów Zagranicznych i Misji Pokojowych Zarządu Wojskowych Spraw Zagranicznych, w lipcu tegoż roku został wyznaczony na szefa Oddziału Wojskowych Misji Pokojowych Zarządu. Następnie, po zmianach organizacyjnych, od maja 1993 kontynuował służbę na takim samym stanowisku w Departamencie Wojskowych Spraw Zagranicznych Ministerstwa Obrony Narodowej w Warszawie, po czym był kolejno dyrektorem Biura Kontroli Zbrojeń i Misji Międzynarodowych – zastępcą dyrektora Departamentu (1994–1996) oraz dyrektorem Departamentu (1996–1999). W 1999 został szefem Generalnego Zarządu Operacyjnego P-3 w Sztabie Generalnym Wojska Polskiego w Warszawie.
W 2003 kierował Misją Obserwacyjną ONZ w Iraku i Kuwejcie, po czym pełnił funkcję dowódcy Sił Narodów Zjednoczonych ds. Nadzoru Rozdzielenia Wojsk na Wzgórzach Golan. W latach 2004–2006 był polskim przedstawicielem wojskowym przy Komitetach Wojskowych NATO i Unii Europejskiej w Brukseli. 27 lutego 2006 został szefem Sztabu Generalnego Wojska Polskiego.
Zginął 10 kwietnia 2010 w katastrofie polskiego samolotu Tu-154 w Smoleńsku w drodze na obchody 70. rocznicy zbrodni katyńskiej. Trumna z jego ciałem przybyła do Polski 16 kwietnia 2010 roku o godz. 22:00. 21 kwietnia został pochowany w Kwaterze Smoleńskiej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach[3].
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]20 kwietnia 2010 odsłonięto poświęconą mu tablicę pamiątkową w siedzibie Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w Warszawie[4], a 15 sierpnia 2010 tablicę pamiątkową na terenie Ministerstwa Obrony Narodowej Islamskiej Republiki Afganistanu w Kabulu[5].
14 lipca 2010 na IX Nadzwyczajnym Krajowym Zjeździe Delegatów Związku Żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego podjęto uchwałę o zmianie nazwy na Związek Weteranów i Rezerwistów Wojska Polskiego im. gen. Franciszka Gągora.
3 września 2011 gen. Franciszek Gągor został patronem Zespołu Szkół w Koniuszowej, gdzie znajduje się poświęcona mu Izba Pamięci oraz tablica pamiątkowa[6].
11 października 2011 na terenie Wojskowej Akademii Technicznej im. Jarosława Dąbrowskiego w Warszawie odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą pamięci gen. Franciszka Gągora[7], a 25 października 2011, z okazji 93. rocznicy odrodzenia Sztabu Generalnego WP, poświęconą mu tablicę pamiątkową odsłonięto w siedzibie Sztabu Generalnego WP[8].
27 kwietnia 2012 imię gen. Gągora otrzymała sala widowiskowo-konferencyjna w siedzibie AON[9].
7 września 2012 Związek Weteranów i Rezerwistów Wojska Polskiego przyjął imię Generała Franciszka Gągora[10].
8 września 2012 szlakowi turystycznemu Nowy Sącz – Ptaszkowa zostało nadane imię generała Franciszka Gągora[11].
16 sierpnia 2013 odsłonięto jego pomnik-popiersie w Panteonie Bohaterów Sanktuarium Narodowego na Cmentarzu Poległych w Bitwie Warszawskiej w Ossowie[12].
8 września 2014 przy dworcu kolejowym w Nowym Sączu odsłonięto tablicę pamięci generała Gągora[13].
Awanse
[edytuj | edytuj kod]- podporucznik – 1973
- porucznik – 1976
- kapitan – 1980
- major – 1985
- podpułkownik – 1989
- pułkownik – 1993
- generał brygady – 1997
- generał dywizji – 2003[14]
- generał broni – 2006[15]
- generał – 2006[16]
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie, postanowieniem z 16 kwietnia 2010 marszałka Sejmu Bronisława Komorowskiego wykonującego obowiązki prezydenta RP, na wniosek Kapituły Orderu Odrodzenia Polski, „za wybitne zasługi w służbie państwu i społeczeństwu”)[17]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2005)[18]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1998)[19]
- Złoty Krzyż Zasługi (1991)
- Złoty Medal za Długoletnią Służbę (2008)
- Złoty Medal Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny
- Srebrny Medal Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny
- Brązowy Medal Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny
- Złoty Medal za Zasługi dla Obronności Kraju
- Srebrny Medal za Zasługi dla Obronności Kraju
- Brązowy Medal za Zasługi dla Obronności Kraju
- Medal „Pro Memoria”
- Medal 100-lecia ustanowienia Sztabu Generalnego Wojska Polskiego (2018, pośmiertnie)[20]
- Medal za Zasługi dla Stowarzyszenia Kombatantów Misji Pokojowych ONZ
- Odznaka Skoczka Spadochronowego
- Komandoria Legii Honorowej (Légion d’honneur, 17 grudnia 2008, Francja)[21]
- Komandoria Legii Zasługi (Legion of Merit, 22 maja 2008, Stany Zjednoczone)[22]
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi (Ordem do Mérito, 1 września 2008, Portugalia)[23]
- Odznaka Honorowa Przemysła Ottokara II, Króla Żelaznego i Złotego (Čestný odznak Přemysla Otakara II., krále železného a zlatého, 1 marca 2007, Czechy)[24][25]
- Wojskowy Krzyż Zasługi (Meritorious Service Cross – Military Division, 13 kwietnia 2011, Kanada, pośmiertnie)[26]
- Medal ONZ za misję UNEF II
- Medal ONZ za misję UNDOF
- Medal ONZ za misję UNIKOM
Rodzina i życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Miał żonę Lucynę oraz dwoje dzieci: Michała i Katarzynę[7][27]. Biegle władał językiem angielskim, znał także język rosyjski i francuski. Interesował się historią, fotografią analogową i tenisem ziemnym. Wraz z Krzysztofem Paszkowskim napisał książkę pt. Międzynarodowe operacje pokojowe w doktrynie obronnej Rzeczypospolitej Polskiej (wyd. 1999).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Komunikat Nr 152/VI kad.. sejm.gov.pl, 2010-04-10. [dostęp 2010-04-10].
- ↑ M.P. z 2006 r. nr 19, poz. 204
- ↑ Uroczystości pogrzebowe gen. Franciszka Gągora. interia.gov.pl, 21 kwietnia 2010. [dostęp 2010-04-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (23 grudnia 2010)].
- ↑ Uroczystości pogrzebowe śp. generała Franciszka Gągora. wojsko-polskie.pl, 21 kwietnia 2010. [dostęp 2010-12-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 stycznia 2012)].
- ↑ Żołnierska pamięć. sgwp.wp.mil.pl, 17 sierpnia 2010. [dostęp 2010-12-13].
- ↑ Generał Franciszek Gągor patronem Zespołu Szkół w Koniuszowej. sgwp.wp.mil.pl, 4 września 2011. [dostęp 2011-09-08].
- ↑ a b Pamięci generała Gągora. wat.edu.pl, 11 października 2011. [dostęp 2012-01-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (6 listopada 2011)].
- ↑ Odznaka rozpoznawcza w 93. rocznicę odrodzenia Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. sgwp.wp.mil.pl, 25 października 2011. [dostęp 2011-10-26].
- ↑ Nadanie sali AON imienia generała Franciszka Gągora. wp.mil.pl, 27 kwietnia 2012. [dostęp 2012-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-02)].
- ↑ Przyjęcie przez Związek imienia Generała Franciszka Gągora. zwir.org.pl. [dostęp 2015-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-10)].
- ↑ Uroczystości w Koniuszowej. sgwp.wp.mil.pl, 11 września 2012. [dostęp 2015-04-13].
- ↑ Odsłonięcie popiersia gen. Franciszka Gągora - pierwszego i jedynego szefa Sztabu Generalnego, który nie skończył szkoły sowieckiej. wpolityce.pl, 2013-08-12. [dostęp 2013-08-17]. (pol.).
- ↑ III Rajd im. gen. Franciszka Gągora. dts24.pl, 10 września 2014. [dostęp 2015-04-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (26 maja 2016)].
- ↑ M.P. z 2003 r. nr 42, poz. 610
- ↑ M.P. z 2006 r. nr 19, poz. 203
- ↑ M.P. z 2006 r. nr 37, poz. 413 – pkt 1.
- ↑ M.P. z 2010 r. nr 40, poz. 587
- ↑ M.P. z 2006 r. nr 1, poz. 9
- ↑ M.P. z 1998 r. nr 25, poz. 369
- ↑ Uroczystość wręczenia Medali 100-lecia ustanowienia Sztabu Generalnego Wojska Polskiego - Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych [online], www.kombatanci.gov.pl [dostęp 2023-10-12] .
- ↑ Szef SG WP odznaczony medalem Legii Honorowej [dostęp 17 kwietnia 2010].
- ↑ Chairman Confers ‘Full Honors,’ Military Award on Polish Counterpart [dostęp 11 listopada 2010].
- ↑ Chancelaria das Ordens Honoríficas Portuguesas. dre.pt. [dostęp 2010-09-12]. (port.).
- ↑ Slavnostní ceremoniál na Vítkově. army.cz, 1 marca 2007. [dostęp 2010-08-28]. (cz.).
- ↑ gen. Gągor z czeskim odznaczeniem (drugi od prawej) – zdjęcie. army.cz, 1 marca 2007. [dostęp 2010-08-28].
- ↑ Kanadyjskie odznaczenie dla śp. gen. Franciszka Gągora. wp.mil.pl, 13 kwietnia 2011. [dostęp 2011-04-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-03)].
- ↑ Wspomnienie o generale Franciszku Gągorze na stronie Gazety Wyborczej. wyborcza.pl, 11 kwietnia 2010. [dostęp 2013-04-23].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Strona internetowa Ośrodka Informacji ONZ
- Strona internetowa Ministerstwa Obrony Narodowej
- Strona internetowa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego
- Biografia gen. Franciszka Gągora na stronie internetowej Ministerstwa Obrony Narodowej
- Dr Franciszek Gągor, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2006-05-04] .
- Absolwenci Wydziału Anglistyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
- Generałowie Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej
- Odznaczeni Brązowym Medalem „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Medalem Pro Memoria
- Polacy odznaczeni Orderem Zasługi (Portugalia)
- Odznaczeni Srebrnym Medalem „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Złotym Medalem „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
- Odznaczeni Złotym Medalem „Za zasługi dla obronności kraju”
- Odznaczeni Medalem 100-lecia ustanowienia Sztabu Generalnego Wojska Polskiego
- Odznaczeni Medalem Za zasługi dla Stowarzyszenia Kombatantów Misji Pokojowych ONZ
- Ofiary katastrofy polskiego Tu-154 w Smoleńsku
- Żołnierze Polskiego Kontyngentu Wojskowego w Syrii
- Pochowani w Kwaterze Smoleńskiej Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie
- Podpułkownicy ludowego Wojska Polskiego
- Polacy – Komandorzy Legii Honorowej
- Polacy odznaczeni Legią Zasługi
- Polscy przedstawiciele nauk wojskowych
- Szefowie Sztabu Generalnego Wojska Polskiego
- Urodzeni w 1951
- Zmarli w 2010
- Urzędnicy Ministerstwa Obrony Narodowej (III Rzeczpospolita)