Janusz Gąsiorowski
| ||
![]() | ||
![]() | ||
Data i miejsce urodzenia | 17 czerwca 1889 Lwów | |
Data i miejsce śmierci | 19 października 1949 Paryż | |
Przebieg służby | ||
Lata służby | od 1913 | |
Siły zbrojne | ![]() ![]() | |
Jednostki | Sztab Główny 7 Dywizja Piechoty | |
Stanowiska | szef Sztabu Głównego dowódca dywizji piechoty | |
Główne wojny i bitwy | I wojna światowa, wojna polsko-bolszewicka, II wojna światowa, Kampania wrześniowa | |
Odznaczenia | ||
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Janusz Tadeusz Gąsiorowski (ur. 17 czerwca 1889 we Lwowie, zm. 19 października 1949 w Paryżu) – generał brygady Wojska Polskiego.
Spis treści
Młodość i działalność niepodległościowa[edytuj | edytuj kod]
Urodził się i wychował we Lwowie. Był synem Ferdynanda i Wandy z Gostyńskich. W 1907 ukończył gimnazjum filologiczne we Lwowie. Do 1912 zaliczył 9 semestrów na Wydziałach Filozoficznych Uniwersytetu Wiedeńskiego i Jagiellońskiego w Krakowie.
Od 1901 działał w organizacjach niepodległościowych, „Przyszłość”, tzw. Pet i „Zarzewie”. Od 1909 w Polskich Drużynach Strzeleckich. Był wykładowcą, instruktorem i członkiem Komendy Naczelnej PDS oraz komendantem tej organizacji w Krakowie.
Służba w c.k. armii i POW[edytuj | edytuj kod]
1 października 1913 rozpoczął ochotniczą jednoroczną służbę w cesarsko-królewskiej armii. Z chwilą rozpoczęcia I wojny światowej został zatrzymany w służbie czynnej. Walczył na froncie rosyjskim, w 1, a potem 7 dywizjonie artylerii konnej. Zajmował stanowiska dowódcy plutonu i baterii, adiutanta dywizjonu i grupy kombinowanej.
10 grudnia 1916 otrzymał urlop zdrowotny i zdezerterował z armii. Zgłosił się do Komendy Naczelnej Polskiej Organizacji Wojskowej. 29 kwietnia 1917 w Zielonej pod Wawrem uczestniczył, obok Józefa Piłsudskiego, Tadeusza Kasprzyckiego, Janusza Jędrzejewicza, Wacława Jędrzejewicza, Henryka Krok-Paszkowskiego i innych członków Komendy Naczelnej w dużych ćwiczeniach POW prowadzonych przez Stefana Pomarańskiego.
Jako oficer byłego Polskiego Korpusu Posiłkowego reskryptem Rady Regencyjnej z 25 października 1918 roku został przydzielony do podległego jej Wojska Polskiego[1].
Służba w Wojsku Polskim[edytuj | edytuj kod]
Od 1918 w Wojsku Polskim, m.in. jako szef Sekcji Regulaminów i Wyszkolenia Ministerstwa Spraw Wojskowych i Sztabu Generalnego. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej jako dowódca 3 pułku artylerii polowej i w zastępstwie III Brygady Artylerii.
W latach 1922-1923 był słuchaczem Kursu Doszkolenia w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. Z dniem 15 października 1923, po ukończeniu kursu i uzyskaniu tytułu naukowego oficera Sztabu Generalnego, otrzymał przydział do Doświadczalnego Centrum Wyszkolenia w Rembertowie na stanowisko wykładowcy[2]. W czasie przewrotu majowego 1926 roku opowiedział się po stronie Józefa Piłsudskiego[3]. 14 października 1926 mianowany szefem Gabinetu Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych i jego oficerem do zleceń.
3 grudnia 1931 został powołany na stanowisko szefa Sztabu Głównego[4]. 10 grudnia 1931 Prezydent RP, Ignacy Mościcki awansował go do stopnia generała brygady ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1932 i 5. lokatą w korpusie generałów oraz „zezwolił na nałożenie odznak nowych stopni przed 1 stycznia 1932[5]. 5 czerwca 1935 zwolniony ze stanowiska szefa Sztabu Głównego i mianowany dowódcą 7 Dywizji Piechoty w Częstochowie (zamieniony miejscami z gen. bryg. Wacławem Stachiewiczem)[6].
Mieszkał w domu przy al. Wolności, który od tego czasu nazywany jest „willą generalską”. Dowodził 7 DP w kampanii wrześniowej. 4 września 1939 trafił do niewoli niemieckiej. W czasie wojny w oflagu VII A Murnau. Po wojnie przebywał we Francji, gdzie zmarł. Napisał kilka prac, m.in. w 1938 „Bibliografię psychologii wojskowej”.
Jego córką była Anna Turowiczowa (1916-2000), żona Jerzego Turowicza.
Pochowany na Cmentarzu Les Champeaux w Montmorency[7].
Awanse[edytuj | edytuj kod]
- podporucznik – 1915
- kapitan – 1917
- podpułkownik – 1921
- pułkownik – 1924
- generał brygady – 10 grudnia 1931 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1932 i 5. lokatą w korpusie generałów
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Polskie
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari[8]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1934)[9]
- Krzyż Niepodległości z Mieczami
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)[8][10]
- Krzyż Walecznych – dwukrotnie[8]
- Złoty Krzyż Zasługi – dwukrotnie (po raz drugi w 1933)[11][12][8]
- Medal za Wojnę[8]
- Medal Dziesięciolecia[8]
- Znak oficerski „Parasol”
- Odznaka „Za wierną służbę”
- Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych – 12 maja 1936
- Złota Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej I stopnia[13]
- Odznaka Honorowa Polskiego Czerwonego Krzyża I stopnia (1935)[14]
- Zagraniczne
- Wielki Oficer Orderu Legii Honorowej (Francja)[8]
- Oficer Orderu Legii Honorowej (Francja, 1928)[8][15]
- Krzyż Wielki Orderu Krzyża Orła (Estonia, 1933)[16][17]
- Krzyż Wielki Orderu Trzech Gwiazd (Łotwa, 1934)[18]
- Krzyż Wielki Orderu Białej Róży (Finlandia, 1935)[19][20]
- Krzyż Wielki Orderu Miecza (Szwecja, 1936)[21]
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi (Węgry, 1936)[21]
- Krzyż Wielki Orderu Korony (Rumunia, zezwolenie w 1933)[22][8]
- Komandor Orderu Gwiazdy (Rumunia)[8]
- Komandor Orderu św. Sawy (Jugosławia)[8]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dziennik Rozporządzeń Komisji Wojskowej, 1918, R. 1, nr 1, Warszawa 1918, s. 4.
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 63 z 27.09.1923 r., s. 587.
- ↑ Antoni Czubiński, Przewrót majowy 1926 roku, Warszawa 1989, s. 169.
- ↑ Zarządzenie Prezydenta RP z dnia 03.12.1931 r. w: Dziennik Personalny MSWojsk. Nr 6 z 23.03.1932 r., s. 219
- ↑ Zarządzenie Prezydenta RP z dnia 10.12.1931 r. w: Dziennik Personalny MSWojsk. Nr 10 z 11.12.1931 r., s. 395
- ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 10, s. 83, 4 lipca 1935.
- ↑ Cmentarz polski w Montmorency, Opracowali: Jerzy Skowronek oraz Alicja Bochenek, Marek Cichowski i Krzysztof Filip, Warszawa 1986, s. 146.
- ↑ a b c d e f g h i j k Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 197.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 9/1934, s. 105
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 24.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 110, poz. 139.
- ↑ Zarządzenia Prezesa Rady Ministrów. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 13, s. 291, 11 listopada 1933.
- ↑ Piętnastolecie L. O. P. P.. Warszawa: Wydawnictwo Zarządu Głównego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, 1938, s. 282.
- ↑ Polski Czerwony Krzyż. Sprawozdanie za 1935. Warszawa: 1936, s. 11.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 9 z 26.04.1928
- ↑ Eesti Vabariigi teenetemärgid (est.). president.ee. [dostęp 2014-10-23].
- ↑ Zarządzenia Prezesa Rady Ministrów. Zezwolenie na przyjęcie i noszenie orderów. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 13, s. 292, 11 listopada 1933.
- ↑ Order Trzech Gwiazd na piersiach oficerów polskich. „Dziennik Białostocki”, s. 2, 19 listopada 1934.
- ↑ Szef sztabu gen. Gąsiorowski w Finlandii. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 54 z 7 marca 1935.
- ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 2, s. 21, 11 listopada 1936.
- ↑ a b Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 2/1936, s. 23
- ↑ Zarządzenia Prezesa Rady Ministrów. Zezwolenie na przyjęcie i noszenie orderów. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 13, s. 292, 11 listopada 1933.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Tadeusz Kryska-Karski i Stanisław Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Editions Spotkania, Warszawa 1991, wyd. II uzup. i poprawione, s. 95,
- Piotr Stawecki, Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939, Warszawa 1994, ISBN 83-11-08262-6, s. 119-120,
- „Encyklopedia II wojny światowej”, MON
- Tadeusz Jurga, Obrona Polski 1939, Warszawa, Instytut Wydawniczy PAX, 1990, ISBN 83-211-1096-7,
- Wacław Jędrzejewicz, Wspomnienia, Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Wrocław 1993, ISBN 83-04-04126-X, s. 50,
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Rok IX, Nr.9 Warszawa 26 kwietnia 1928 r.
|
- Członkowie Komend Naczelnych POW
- Członkowie Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie”
- Członkowie Polskich Drużyn Strzeleckich
- Generałowie brygady II Rzeczypospolitej
- Ludzie związani ze Lwowem
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości z Mieczami
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (dwukrotnie)
- Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921
- Odznaczeni Odznaką Honorową Polskiego Czerwonego Krzyża I stopnia
- Odznaczeni Odznaką Pamiątkową Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych
- Odznaczeni Odznaką „Za wierną służbę”
- Odznaczeni Złotą Odznaką Honorową Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej I stopnia
- Odznaczeni dwukrotnie Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni znakiem oficerskim tzw. „Parasolem”
- Oficerowie artylerii II Rzeczypospolitej
- Oficerowie dyplomowani II Rzeczypospolitej
- Pochowani na cmentarzu w Montmorency
- Polacy – oficerowie armii austro-węgierskiej
- Polacy – Oficerowie Legii Honorowej
- Polacy – Wielcy Oficerowie Legii Honorowej
- Polacy odznaczeni Orderem Białej Róży Finlandii
- Polacy odznaczeni Orderem Gwiazdy Rumunii
- Polacy odznaczeni Orderem Korony Rumunii
- Polacy odznaczeni Orderem Krzyża Orła
- Polacy odznaczeni Orderem Miecza
- Polacy odznaczeni Orderem św. Sawy
- Polacy odznaczeni Orderem Trzech Gwiazd
- Polacy odznaczeni Orderem Zasługi (Węgry)
- Szefowie Sztabu Generalnego Wojska Polskiego
- Uczestnicy kampanii wrześniowej
- Uczestnicy walk przewrotu majowego 1926 (strona Józefa Piłsudskiego)
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Wojskowi związani z Częstochową
- Żołnierze Wojska Polskiego na emigracji we Francji po II wojnie światowej
- Urodzeni w 1889
- Zmarli w 1949
- Żołnierze Polskiego Korpusu Posiłkowego
- Żołnierze Wojska Polskiego (Rada Regencyjna)