Przejdź do zawartości

Janusz Gąsiorowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Janusz Gąsiorowski
Ilustracja
generał brygady generał brygady
Data i miejsce urodzenia

17 czerwca 1889
Lwów, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

19 października 1949
Paryż, Francja

Przebieg służby
Lata służby

1913–1945

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Jednostki

Sztab Główny
7 Dywizja Piechoty

Stanowiska

szef Sztabu Głównego
dowódca dywizji piechoty

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna polsko-bolszewicka,
II wojna światowa,
Kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Niepodległości Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie) Złoty Krzyż Zasługi (II RP, nadany dwukrotnie) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej Odznaka Honorowa PCK I stopnia Order Trzech Gwiazd I klasy (Łotwa) Order Krzyża Orła I Klasy (Estonia) Krzyż Wielki Orderu Białej Róży Finlandii Komandor Krzyża Wielkiego Orderu Miecza (Szwecja) Krzyż Wielki Orderu Węgierskiego Zasługi (wojskowy) Krzyż Wielki Orderu Korony Rumunii Wielki Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Komandor Orderu Gwiazdy Rumunii Komandor Orderu Świętego Sawy (Serbia) Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)
Odznaka Oficerska Związków Strzeleckich „Parasol” Odznaka „Za wierną służbę” Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych
Multimedia w Wikimedia Commons

Janusz Tadeusz Gąsiorowski (ur. 17 czerwca 1889 we Lwowie[1], zm. 19 października 1949 w Paryżu) – generał brygady Wojska Polskiego.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się i wychował we Lwowie. Był synem Ferdynanda i Wandy z Gostyńskich. W 1907 ukończył gimnazjum filologiczne we Lwowie[1]. Do 1912 zaliczył 9 semestrów na Wydziałach Filozoficznych Uniwersytetu Wiedeńskiego i Jagiellońskiego w Krakowie.

Od 1901 działał w organizacjach niepodległościowych, „Przyszłość”, tzw. Pet i „Zarzewie”[1]. Od 1909 w Polskich Drużynach Strzeleckich. Był wykładowcą, instruktorem i członkiem Komendy Naczelnej PDS oraz komendantem tej organizacji w Krakowie.

1 października 1913 rozpoczął ochotniczą jednoroczną służbę w cesarsko-królewskiej armii. Z chwilą rozpoczęcia I wojny światowej został zatrzymany w służbie czynnej. Walczył na froncie rosyjskim, w 1, a potem 7. dywizjonie artylerii konnej. Zajmował stanowiska dowódcy plutonu i baterii, adiutanta dywizjonu i grupy kombinowanej.

10 grudnia 1916 roku, otrzymał urlop zdrowotny i zdezerterował z armii. Zgłosił się do Komendy Naczelnej Polskiej Organizacji Wojskowej. 29 kwietnia 1917 w Zielonej pod Wawrem uczestniczył, obok Józefa Piłsudskiego, Tadeusza Kasprzyckiego, Janusza Jędrzejewicza, Wacława Jędrzejewicza, Henryka Krok-Paszkowskiego i innych członków Komendy Naczelnej, w dużych ćwiczeniach POW prowadzonych przez Stefana Pomarańskiego.

Jako oficer byłego Polskiego Korpusu Posiłkowego reskryptem Rady Regencyjnej z 25 października 1918 roku został przydzielony do podległego jej Wojska Polskiego[2].

Od 1918 w Wojsku Polskim, m.in. jako szef Sekcji Regulaminów i Wyszkolenia Ministerstwa Spraw Wojskowych i Sztabu Generalnego. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej jako dowódca 3. pułku artylerii polowej i w zastępstwie III Brygady Artylerii.

W latach 1922–1923 był słuchaczem Kursu Doszkolenia w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. Z dniem 15 października 1923, po ukończeniu kursu i uzyskaniu tytułu naukowego oficera Sztabu Generalnego, otrzymał przydział do Doświadczalnego Centrum Wyszkolenia w Rembertowie na stanowisko wykładowcy[3]. W październiku 1924 został przydzielony na stanowisko szefa Biura Komisji Uzbrojenia Armii[4][5][6]. W czasie przewrotu majowego 1926 roku opowiedział się po stronie Józefa Piłsudskiego[7]. Z dniem 1 września 1926 został przydzielony do Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych na stanowisko szefa Gabinetu Wojskowego (etat generała)[8]. W lipcu 1927 został mianowany pełniącym obowiązki szefa Biura Inspekcji GISZ z równoczesnym zachowaniem stanowiska oficera do zleceń przy Generalnym Inspektorze Sił Zbrojnych[9]. Później został zatwierdzony na stanowisku szefa Biura Inspekcji i I oficera do zleceń przy Generalnym Inspektorze Sił Zbrojnych. 3 grudnia 1931 został mianowany na stanowisko szefa Sztabu Głównego[10]. 10. grudnia 1931 Prezydent RP Ignacy Mościcki nadał mu stopień generała brygady ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1932 i 5. lokatą w korpusie generałów i „zezwolił na nałożenie odznak nowych stopni przed 1 stycznia 1932[11]. 5 czerwca 1935 Prezydent RP zwolnił go ze stanowiska szefa Sztabu Głównego i mianował dowódcą 7. Dywizji Piechoty w Częstochowie[12].

Mieszkał w domu przy al. Wolności, który od tego czasu nazywany jest „willą generalską”. Dowodził 7 DP w kampanii wrześniowej. 4 września 1939 trafił do niewoli niemieckiej pod Częstochową[13]. W czasie wojny w oflagu VII A Murnau. Po wojnie przebywał we Francji, gdzie zmarł. Napisał kilka prac, m.in. w 1938 „Bibliografię psychologii wojskowej”.

Był mężem Zofii Kernowej[14], ich córką była Anna Turowiczowa (1916–2000), żona Jerzego Turowicza.

Pochowany na Cmentarzu Les Champeaux w Montmorency[15].

Patronuje ulicy w Częstochowie[16]

Od 2021 roku jest patronem Przystanku Historia Centrum Edukacyjnego IPN im. gen. Janusza Gąsiorowskiego w Częstochowie.

Awanse

[edytuj | edytuj kod]

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 197.
  2. ↑ Dziennik Rozporządzeń Komisji Wojskowej, 1918, R. 1, nr 1, Warszawa 1918, s. 4.
  3. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. Nr 63 z 27 września 1923 roku, s. 587.
  4. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 110 z 15 października 1924 roku, s. 613.
  5. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 642, 736.
  6. ↑ Lista oficerów SG 1925 ↓, s. 4.
  7. ↑ Antoni Czubiński, Przewrót majowy 1926 roku, Warszawa 1989, s. 169.
  8. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 44 z 14 października 1926 roku, s. 354.
  9. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 18 z 15 lipca 1927 roku, s. 199.
  10. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 219.
  11. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 11 grudnia 1931 roku, s. 395.
  12. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 83.
  13. ↑ Rozbicie 7 Dywizji Piechoty pod Częstochową [online], www.muzeum-slask1939.pl [dostęp 2019-09-06] [zarchiwizowane z adresu 2019-09-06].
  14. ↑ Zofia Zawiszanka, [w:] Kamil Piskała, Marta Sikorska-Kowalska (red.), Kobiety niepodległości. Wspomnienia z lat 1910–1918, Warszawa 2019, s. 185–235, ISBN 978-83-65248-36-7, OCLC 1160196894 [dostęp 2022-04-18].
  15. ↑ Cmentarz polski w Montmorency, Opracowali: Jerzy Skowronek oraz Alicja Bochenek, Marek Cichowski i Krzysztof Filip, Warszawa 1986, s. 146.
  16. ↑ Zarządzenie zastępcze nr NPII.4131.4.33.2018 Wojewody Śląskiego dnia 2 marca 2018 r. w sprawie zmiany nazwy ulicy [online].
  17. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 32 z 2 kwietnia 1924 roku, s. 166.
  18. ↑ a b c d e f g h i j Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 197.
  19. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. Nr 9 z 1934 roku, s. 105.
  20. ↑ M.P. z 1930 r. nr 300, poz. 423 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  21. ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 24.
  22. ↑ M.P. z 1929 r. nr 123, poz. 302 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”.
  23. ↑ M.P. z 1933 r. nr 110, poz. 139 - po raz drugi.
  24. ↑ Zarządzenia Prezesa Rady Ministrów. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 13, s. 291, 11 listopada 1933. 
  25. ↑ Piętnastolecie L. O. P. P.. Warszawa: Wydawnictwo Zarządu Głównego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, 1938, s. 282.
  26. ↑ Polski Czerwony Krzyż. Sprawozdanie za 1935. Warszawa: 1936, s. 11.
  27. ↑ Order Trzech Gwiazd na piersiach oficerów polskich. „Dziennik Białostocki”, s. 2, 19 listopada 1934. 
  28. ↑ Eesti Vabariigi teenetemärgid. president.ee. [dostęp 2014-10-23]. (est.).
  29. ↑ a b Zarządzenia Prezesa Rady Ministrów. Zezwolenie na przyjęcie i noszenie orderów. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 13, s. 292, 11 listopada 1933. 
  30. ↑ Szef sztabu gen. Gąsiorowski w Finlandii. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 54 z 7 marca 1935. 
  31. ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 2, s. 21, 11 listopada 1936. 
  32. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. Nr 2 z 1936 roku, s. 23.
  33. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. Nr 19 z 12 grudnia 1929 roku, s. 361.
  34. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 119.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Szefowie Sztabu Generalnego Wojska Polskiego
Szef Sztabu Wojsk Polskich
Szefowie Sztabu Generalnego WP
Szefowie Sztabu Głównego WP
Szefowie Sztabu Naczelnego Wodza
Szefowie Sztabu Głównego
Naczelnego Dowództwa WP
Szefowie Sztabu Generalnego WP

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Janusz_Gąsiorowski&oldid=72474444”