Górka Prudnicka
50°26′14″N 17°40′55″E/50,437222 17,681944| wieś | |
 Kapliczka-dzwonnica | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
211[2] |
| Strefa numeracyjna |
77 |
| Kod pocztowy |
48-220[3] |
| Tablice rejestracyjne |
OPR |
| SIMC |
0491251 |
Położenie na mapie gminy Biała  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu prudnickiego  | |
| 50°26′14″N 17°40′55″E/50,437222 17,681944[1]
| |
Górka Prudnicka (dodatkowa nazwa w j. niem. Ernestinenberg) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Biała[4]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Kotliny Raciborskiej, będącej częścią Niziny Śląskiej.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.
Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 211 osób[2].
Geografia
[edytuj | edytuj kod]Położenie
[edytuj | edytuj kod]Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 13 km od granicy z Czechami, w zachodniej części Kotliny Raciborskiej. Należy do Euroregionu Pradziad[5].
Środowisko naturalne
[edytuj | edytuj kod]W Górce Prudnickiej panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,3 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Górki Prudnickiej wynoszą 612 mm. Dominują wiatry zachodnie[6].
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje wieś jako kolonię pod polską nazwą Górka, a także niemiecką Ernestinenberg we fragmencie: „Ernestinenberg (Górka)”[7]. W Spisie miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego wydanym w Katowicach w 1946 wieś wymieniona jest pod polską nazwą Górka[8].
W historycznych dokumentach nazwę miejscowości wzmiankowano w różnych językach oraz formach: Ernestinenberg, Górka (1845), Ernestinenberg, Górka (1941), Ernestinenberg – Górka Prudnicka, -i -ej, górecki (1947), Górka Prudnicka, -ki -kiej (1980)[9].
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Wieś została założona w pierwszej połowie XIX wieku, co czyni ją najmłodszą w gminie. Po raz pierwszy notowana była w 1845 jako Ernestinenberg. Posługiwała się herbem. Niegdyś było tu miejsce handlu drewnem, a wieś była kolonią robotników. Istniała tu również karczma[10]. W XIX wieku w Górce Prudnickiej funkcjonował wiatrak holenderski[11] w kształcie wieży. W 1850 zbudowano w niej murowaną kapliczkę-dzwonnicę[10].
_(cropped).jpg)
Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu górę pomiędzy dwoma świerkami, a w otoku napis: GEMEINDE ERNESTINENBERG / KREIS NEUSTADT O/S. (pol. Gmina Górka Prudnicka / Powiat Prudnicki, Górny Śląsk)[12]. Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 269 mieszkańców Górki Prudnickiej 2 posługiwało się językiem niemieckim, a 267 językiem polskim[13].
.jpg)
W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Górka Prudnicka znalazła się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem[14], w obwodzie nr 8 powiatu prudnickiego[15]. Do głosowania uprawnionych było w Górce Prudnickiej 225 osób, z czego 123, ok. 54,7%, stanowili mieszkańcy (w tym 119, ok. 52,9% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 223 głosy (ok. 99,1% uprawnionych), w tym 223 (100%) ważne; za Niemcami głosowało 206 osób (ok. 92,4%), a za Polską 17 osób (ok. 7,6%)[16]. Podczas III powstania śląskiego, 17-letni Franz Weiss, mieszkaniec Górki Prudnickiej, został rozstrzelany 5 czerwca 1921 przy Kanale Kłodnickim, ponieważ uznano go za polskiego szpiega, gdy próbował przedostać się z Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego do swojej rodzinnej miejscowości[17].
W latach 1945–1950 Górka Prudnicka należała do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego.
W latach 1945–1954 i 1973–1975 wieś należała do gminy Łącznik[18][19][20].
W 1949 we wsi znajdował się kotlarz[21].
Przynależność państwowa i administracyjna
[edytuj | edytuj kod]
Mieszkańcy
[edytuj | edytuj kod]Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków[22]. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego.
Liczba mieszkańców wsi
[edytuj | edytuj kod]- 1871 – 269[23]
- 1885 – 274[24]
- 1905 – 267[25]
- 1910 – 269[13]
- 1933 – 252[26]
- 1939 – 693 (razem z Brzeźnicą)[26]
- 1966 – 256[27]
- 1998 – 245[28]
- 2002 – 233[28]
- 2009 – 215[28]
- 2011 – 211[28]
- 2013 – 198[29]
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[30]:
- ruina wiatraka holendra, z XIX w., wypisane z księgi rejestru.
Zgodnie z gminną ewidencją zabytków w Górce Prudnickiej chroniona jest ponadto[31]:
- kaplica-dzwonnica
Transport
[edytuj | edytuj kod]
W zarządzie Wydziału Drogownictwa Starostwa Powiatowego w Prudniku znajduje się droga powiatowa nr 1206O relacji Biała – Ligota Bialska – Górka Prudnicka – Frącki – Pogórze – Sowin[32].
Górka Prudnicka posiada połączenia autobusowe z Białą, Głuchołazami, Korfantowem, Opolem, Prudnikiem, Rzymkowicami. We wsi znajduje się jeden przystanek autobusowy[33].
Transport autobusowy w Górce Prudnickiej obsługiwany był przez PKS Prudnik[34]. W 2004 prudnicki PKS został sprywatyzowany z udziałem Connex Polska[35]. W 2008, w wyniku połączenia spółek PKS Connex Prudnik i PKS Connex Kędzierzyn-Koźle, utworzona została spółka Veolia Transport Opolszczyzna[36], w 2013 przejęta przez Arriva Bus Transport Polska[37]. W 2019 Arriva wycofała się z Prudnika[38]. Wówczas organizacją przewozów pasażerskich w Górce Prudnickiej i okolicy zajęły się ościenne PKS-y[39]. W grudniu 2021 powołano Powiatowo-Gminny Związek Transportu „Pogranicze”, mający na celu poprawę jakości transportu[40].
Religia
[edytuj | edytuj kod]Katolicy z Górki Prudnickiej należą do parafii św. Stanisława Biskupa w Ligocie Bialskiej (dekanat Biała)[41].
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]
Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Górce Prudnickiej[42].
Szlaki turystyczne
[edytuj | edytuj kod]Przez Górkę Prudnicką prowadzi szlak turystyczny:
Szlakami bociana białego (46,6 km): Biała – Solec – Olbrachcice – Wierzch – Wilków – Rostkowice – Mokra – Łącznik – Brzeźnica – Górka Prudnicka – Ligota Bialska – Biała[43]
Szlaki rowerowe
[edytuj | edytuj kod]Przez Górkę Prudnicką prowadzą szlaki rowerowe[44]:
Trasa rowerowa PTTK nr 261-c: Biała – Stare Miasto – Solec – Olbrachcice – Wierzch – Wilków – Rostkowice – Gostomia – Krobusz – Radostynia – Mokra – Łącznik – Brzeźnica – Górka Prudnicka – Ligota Bialska – Biała
Trasa rowerowa PTTK nr 262-z: Biała – Stare Miasto – Solec – Rostkowice – Gostomia – Nowa Wieś Prudnicka – Urszulanowice – Moszna – Ogiernicze – Łącznik – Chrzelice – Rzymkowice – Pogórze – Frącki – Brzeźnica – Górka Prudnicka – Ligota Bialska – Biała
Bezpieczeństwo
[edytuj | edytuj kod]W zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych miejscowych zagrożeń w Brzeźnicy i Górce Prudnickiej działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej[45].
Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 16 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku (Posterunek Policji w Białej)[46].
Teren wsi, jak i całej gminy Biała, położony jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa[47]. Gminę Biała obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG[48].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 36021
- ↑ a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych – Poczta Polska. „Spis numerów adresowych”, s. według indeksu nazw, 2013. Warszawa: Poczta Polska S.A.. [dostęp online].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ Mapa interaktywna [online], emapy.com [dostęp 2020-08-17].
- ↑ Klimat: Górka Prudnicka: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2020-08-17].
- ↑ Triest 1865 ↓, s. 1093.
- ↑ P. Wicik: Spis miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego, tudzież podział administracyjny województwa na powiaty, gminy i gromady. Katowice: 1946, s. 20.
- ↑ Kazimierz Rymut: Nazwy miejscowe Polski, t. III, E-I, hasło „Górka Prudnicka”. Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN, 1999, s. 301. ISBN 83-87795-45-3.
- ↑ a b Górka Prudnicka – Urząd Miejski w Białej [online], biala.gmina.pl [dostęp 2020-08-17].
- ↑ Zachariasz Mosakowski, Górka Prudnicka, wiatrak [online], Centralna Baza Danych o Młynach w Polsce, 25 listopada 2019 [dostęp 2023-08-20].
- ↑ 881 Ernestinenberg (Górka Prudnicka) [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 13 sierpnia 2021 [dostęp 2024-01-11] (pol.).
- ↑ a b Kazimierz Nabzdyk, Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 74.
- ↑ Natomiast z pow. prudnickiego należą do terenu plebiscytowego tylko następujące gminy, które tutaj poniżej według polskich i niemieckich nazw imiennie podajemy, „Instrukcja dla Komitetów Parytetycznych”, 2, 1921, s. 22.
- ↑ Plebiscyt na Śląsku, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 3 (426), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 21 stycznia 1999, s. 10, ISSN 1231-904X.
- ↑ Landsmannschaft der Oberschlesier in B-W [online], web.archive.org, 29 stycznia 2017 [dostęp 2023-02-03] [zarchiwizowane z adresu 2017-01-29].
- ↑ Robert Hellfeier, Tajemnica płyty nagrobnej, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 42 (1551), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 14 października 2020, s. 14, ISSN 1231-904X.
- ↑ Podział administracyjny województwa śląsko-dąbrowskiego wraz ze skorowidzem gmin i gromad (stan z dnia 1 stycznia 1946), Wydawnictwa Instytutu Śląskiego, 1947.
- ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa.
- ↑ Uchwała Nr XVIII/100/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie opolskim (Dz. Urz. WRN w Opolu z 11 grudnia 1972 r. Nr 14, poz. 167).
- ↑ Śląsk 1949 ↓, s. 375.
- ↑ Ludność Ziemi Prudnickiej, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 52 (266), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 24 grudnia 1995, s. 10, ISSN 1231-904X.
- ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1871) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
- ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1885) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
- ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1905) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
- ↑ a b Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt in Oberschlesien [online], verwaltungsgeschichte.de [zarchiwizowane z adresu 2017-07-08].
- ↑ Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 219.
- ↑ a b c d Górka Prudnicka [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-09-26], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ Andrzej Dereń, Jak wyludniła się Twoja miejscowość: sprzedam wieś pod Prudnikiem, „Tygodnik Prudnicki”, 2 (1202), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 8 stycznia 2014, s. 11, ISSN 1231-904X.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 104.
- ↑ Ewidencja – Gmina Biała [online], bip.wuozopole.pl [dostęp 2023-02-11].
- ↑ Wykaz dróg powiatu prudnickiego [online], powiatprudnicki.pl [dostęp 2024-09-26].
- ↑ Rozkład jazdy PKS na przystanku Górka Prudnicka, gm. Biała [online], e-podroznik.pl [dostęp 2023-08-18].
- ↑ PKS Connex Prudnik / Przewozy pasażerskie / Rozkład jazdy [online], pks-prudnik.com.pl [dostęp 2024-04-08] [zarchiwizowane z adresu 2006-10-23].
- ↑ Damian Wicher, Nowy PKS, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 49 (732), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 8 grudnia 2004, s. 5, ISSN 1231-904X.
- ↑ Zbigniew Taylor, Ariel Ciechański, Deregulacja i przekształcenia przedsiębiorstw transportu lądowego w Polsce na tle polityki spójności UE: Deregulation and transformation among Poland’s surface-transport companies against the background of the EU cohesion policy, IGiPZ PAN, 29 grudnia 2017, s. 126, ISBN 978-83-61590-74-3 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
- ↑ Arriva przejmuje Veolia Transport Polska. infobus.pl, 2013-06-06. [dostęp 2024-04-08].
- ↑ Arriva zamyka komunikację lokalną w sześciu ośrodkach [online], transport-publiczny.pl, 28 listopada 2018 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
- ↑ Maciej Dobrzański, Kto od lipca obsłuży przewozy pasażerskie? [online], Prudnik24, 16 lutego 2019 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
- ↑ Maciej Dobrzański, Powołują związek, który ma ułatwić komunikację [online], Prudnik24, 18 sierpnia 2021 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
- ↑ Parafie według dekanatów [online], diecezja.opole.pl [dostęp 2023-05-02] (pol.).
- ↑ Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01].
- ↑ Ścieżki rowerowe – Urząd Miejski w Białej [online], biala.gmina.pl [dostęp 2020-08-17].
- ↑ Okolice Prudnika, [w:] Karol Kawałko, Szlaki rowerowe Śląska Opolskiego, Piła: Wydawnictwo BIK: na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego, 2009, s. 13, ISBN 978-83-7618-031-1.
- ↑ Jednostki OSP oraz OSP KSRG – Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Prudniku [online], gov.pl [dostęp 2024-02-24] (pol.).
- ↑ Posterunek Policji w Białej [online], prudnik.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-25] (pol.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 sierpnia 2005 r. w sprawie wykazu gmin i innych jednostek zasadniczego podziału terytorialnego państwa położonych w strefie nadgranicznej oraz tablicy określającej zasięg tej strefy (Dz.U. z 2005 r. nr 188, poz. 1580).
- ↑ PSG w Opolu [online], slaski.strazgraniczna.pl, 19 sierpnia 2012 [dostęp 2024-05-08].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Felix Triest, Topographisches Handbuch von Oberschlesien., Breslau: Wilh. Gottl. Korn, 1864–1865, OCLC 315739117 (niem.), Erste Hälfte, Zweite Hälfte.
- Śląsk: księga adresowa województwa śląskiego, Katowice: Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza Prasa, 1949.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Ernestinenberg, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 356.
| Miasto | |
|---|---|
| Wsie | |
| Osady leśne | |
| Części miasta | |
| Części wsi | |
| Kolonie wsi | |
| Przysiółki wsi | |
| Nieoficjalne części wsi |
