Jan Nowicki

Jan Nowicki
Jan Nowicki w Nowej Rudzie, maj 2011
Data i miejsce urodzenia	5 listopada 1939 Kowal, Polska
Zawód	aktor, pedagog
Współmałżonek	Małgorzata Potocka (od 16 maja 2009 do 7 lipca 2015, rozwód)
Nagrody Nagroda na FPFF w Gdyni Najlepsza pierwszoplanowa rola męska 2008: Jeszcze nie wieczór
Odznaczenia

Galeria: Jan Nowicki

Prezydent RP A. Kwaśniewski wręcza J. Nowickiemu Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski

Jan Nowicki w Nowej Rudzie

Jan Nowicki, 2007

Jan Nowicki deklamuje „Fortepian Szopena” Norwida

Jan Nowicki (ur. 5 listopada 1939 w Kowalu k. Włocławka) – polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, pedagog.

Zagrał w ponad 240 filmach, w tym m.in. w „Niepochowanym”, „Wielkim Szu”, „Magnacie”, „Spirali” i „Sanatorium pod Klepsydrą”. Przez ponad 30 lat jego teatralną kolebką był Stary Teatr w Krakowie, gdzie zagrał dziesiątki ról, a kreacje Stawrogina w „Biesach”, Rogożyna w „Nastazji Filipownej”, Artura w „Tangu” czy Księcia Konstantego w „Nocy Listopadowej” przeszły do historii teatru polskiego.

Jest autorem kilku książek (m.in. „Między niebem a ziemią”, „Mężczyzna i one”, „Białe Walce”, „Dwaj Panowie”), wierszy, tekstów piosenek i kolęd. Główny motyw w pisarstwie Jana Nowickiego to  przemijanie, które nieuchronnie wiąże się ze starością i śmiercią^{[potrzebny przypis]}.

Życiorys

W latach 1958–1960 studiował na Wydziale Aktorskim Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. W 1964 ukończył studia w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie. 7 października 1964 zadebiutował w Zaproszeniu do zamku Jeana Anouilha na deskach Starego Teatru w Krakowie. Na ekranie debiutował w 1963. Związany z kręgiem twórców kabaretu Piwnica pod Baranami^{[potrzebny przypis]}.

Pozostał związany z PWST w Krakowie jako wykładowca, a w latach 1973–1974 prodziekan wydziału aktorskiego.

W 1998 podczas III Festiwalu Gwiazd w Międzyzdrojach odcisnął dłoń na Promenadzie Gwiazd^{[potrzebny przypis]}.

Od 2006 członek Rady Programowej Fundacji Centrum Twórczości Narodowej^{[potrzebny przypis]}.

1 czerwca 2007 był narratorem w premierowym wykonaniu kantaty Zakochani w Krakowie. Przedstawienie miało miejsce na Rynku Głównym w Krakowie i skomponowane zostało z okazji obchodów 750-lecia lokacji miasta^{[potrzebny przypis]}.

W czerwcu 2011 roku wziął udział w kampanii reklamowej sieci T-Mobile, występując w pierwszych spotach tej sieci tuż po jej wejściu na polski rynek.

Życie prywatne

Synem Jana Nowickiego i Barbary Sobotty jest aktor Łukasz Nowicki. Z Ireną Paszyn ma córkę Sajanę. Przez blisko 30 lat związany był z węgierską reżyserką Mártą Mészáros. Od 16 maja 2009 jego żoną była Małgorzata Potocka. Para rozwiodła się nieco ponad 6 lat później, 6 lipca 2015 roku. W 2016 r. zawarł związek małżeński z Anną Kondratowicz.

Odznaczenia i nagrody

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2001)
• Złoty Krzyż Zasługi (1977)
• Srebrny Krzyż Zasługi (1976)
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2005)
• Krzyż Oficerski Zasługi Orderu Republiki Węgierskiej (2006)
• Złota Odznaka miasta Krakowa (1977)
• Nagroda na VII Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu za rolę Artura w spektaklu Tango Sławomira Mrożka w Starym Teatrze im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie (1966)
• Nagroda Miasta Krakowa za wybitne osiągnięcia aktorskie (1974)
• Nagroda Przewodniczącego Komitetu do Spraw Radia i Telewizji za rolę w serialu telewizyjnym Dyrektorzy w reż. Zbigniewa Chmielewskiego (1976)
• Nagroda na III Opolskich Konfrontacjach Teatralnych w Opolu za rolę Wielkiego Księcia Konstantego w spektaklu Noc listopadowa Stanisława Wyspiańskiego w reż. Andrzeja Wajdy w Starym Teatrze im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie (1977)
• Dyplom ministra kultury i sztuki (1981)
• Złote Grono – nagroda publiczności i tytuł „Gwiazdy Filmowego Sezonu '83” na XIV Lubuskim Lecie Filmowym w Łagowie (1984)
• Złota Kaczka za rolę Szu w filmie Wielki Szu w reż. Sylwestra Chęcińskiego (1984)
• Nagroda Prezydenta Miasta Kalisza na XXIV Kaliskich Spotkaniach Teatralnych w Kaliszu za rolę Hansa Christiana Andersena w spektaklu Z życia glist w Starym Teatrze w Krakowie (1984)
• Nagroda Specjalna na XVIII Festiwalu Bułgarskich Filmów Fabularnych w Warnie za rolę Baumgartena w bułgarskim filmie Ratunek dla miasta w reż. Borisława Punczewa (1984)
• Złota Maska za rolę Iwana Czebutykina w spektaklu Trzy siostry Antona Czechowa w Teatrze Bagatela w Krakowie (2002)
• XIX Tarnowska Nagroda Filmowa w kategorii: najlepsza kreacja aktorska za rolę Imre Nagya w filmie Niepochowany w reż. Marty Meszaros (2005)
• Nagroda na XXXIII Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni w kategorii: pierwszoplanowa rola męska za rolę Jerzego „Wielkiego Szu” w filmie Jeszcze nie wieczór w reż. Jacka Bławuta (2008)
• Złoty Laur za mistrzostwo w sztuce aktorskiej (2008)
• Honorowy obywatel miasta Kowal (1999)

Reżyseria przedstawień teatralnych

• Rozmowy z Piotrem – Teatr Dramatyczny im. Jerzego Szaniawskiego w Płocku, reż. Jan Nowicki

Filmografia (wybór)

Pierwszy dzień wolności (1964) – Anglik Popioły (1965) – kapitan Wyganowski Trzynaste piętro (1966) – uwięziony w windzie Bariera (1966) – bohater Hasło Korn (1968) – kapitan Nawrot vel Marek Olszewski Pan Wołodyjowski (1969) – Ketling-Hassling of Elgin Doktor Ewa (serial telewizyjny) (1970) – inżynier Borecki (odc. 5. Przeoczenie, odc. 6. Dwie prawdy, odc. 7. Stawka o życie i odc. 8. Porwanie) Dziura w ziemi (1970) – Andrzej Orawiec Życie rodzinne (1970) – Marek Trzecia część nocy (1971) – Jan, pierwszy mąż Heleny Anatomia miłości (1972) – Adam Siedem czerwonych róż, czyli Benek Kwiaciarz o sobie i o innych (1972) – kierownik budowy ośrodka „Zimna Woda” (nowela Zimna Woda) Skorpion, Panna i Łucznik (1972) – Jakub Sanatorium pod Klepsydrą (1973) – Józef Stracona noc (1973) – Konstanty, szofer Kisieleckiego Godzina za godziną (1974) – Jan, współpracownik Pawła Pozwólcie nam do woli fruwać nad ogrodem (1974) – Andrzej Opowieść w czerwieni (1974) – plutonowy Kuryło Czterdziestolatek (serial telewizyjny) (1975) – profesor Zygmunt Koziełło (odc. 10. Pocztówka ze Spitzbergenu, czyli oczarowanie) Dyrektorzy (serial telewizyjny) (1975) – inż. Adam Stokłos, kierownik wydziału, następnie z-ca dyrektora ds. technicznych, później dyrektor „Fabelu”, od 1970 dyrektor naczelny zjednoczenia (odc. 1. Swój chłop, odc. 2. Bokser, odc. 5. Pełniący obowiązki i odc. 6. Ryzykant) Noce i dnie (1975) – Preusker, oficer pruski w Kalińcu Tylko Beatrycze (1976) – Napoleon Orsini Czerwone ciernie (1976) – Stefan Wojnicz Krótka podróż (1976) – Paweł Zaklęty dwór (serial telewizyjny) (1976) – komisarz Spirala (1978) – Tomasz Piątek Zmory (1978) – profesor Chwostek Golem (1979) – „przodownik snu” z „kapeluszem” Krab i Joanna (1980) – Zygmunt Brzeziński, technolog na „Rybaku Morskim” W biały dzień (1980) – adwokat, mąż Ewy Z biegiem lat, z biegiem dni... (serial telewizyjny) (1980) – aktor Jan Kozicki (odc. 2. Kraków 1886) Anna (1981) – Janos Balint Spokojne lata (1981) – Mag Noc poślubna w biały dzień (1982) – magister Wielki Szu (1982) – „Wielki Szu” O-bi, o-ba. Koniec cywilizacji (1984) – inżynier Dziewczęta z Nowolipek (1985) – Różycki

Ga, ga. Chwała bohaterom (1985) – sutener Al, opiekun Once Biała wizytówka (1986) – książę Hans Heinrich XV Von Teuss Magnat (1986) – książę Hans Heinrich XV Von Teuss Zygfryd (1986) – Waldo, dyrektor cyrku Schodami w górę, schodami w dół (1988) – malarz Bal na dworcu w Koluszkach (1989) – aktor Napoleon (serial telewizyjny) (1990) – Barras (odc. 1. Le 18 Brumaire) Superwizja (1990) – Robert Moren Panny i Wdowy (1991) – Cyprian Lechicki, mąż Eweliny Magneto (1993) – Zanik Kraj Świata (1993) – literat Ryszard Pajęczarki (1993) – Ryszard Brun Matki, żony i kochanki (serial telewizyjny) (1995–1998) – rzeźbiarz Adam, kochanek Doroty Młode wilki (1995) – Jerzy Chmielewski, ojciec Cleo Opowieść o Józefie Szwejku i jego najjaśniejszej epoce (1995) – kapitan Wielki człowiek do małych interesów (1995) – Jenialkiewicz Deszczowy żołnierz (1996) – Jan Szymański, ojciec Anny Dzieci i ryby (1996) – Marek, reżyser teatralny, mąż Eweliny Poznań 56 (1996) – profesor w wagonie Młode wilki 1/2 (1997) – Jerzy Chmielewski Sztos (1997) – Eryk Historia kina w Popielawach (1998) – dziedzic Córy szczęścia (1999) – Robert Mała Vilma (2000) – Zdenek Listy miłosne (2001) – właściciel lunaparku, szef Janusza Marszałek Piłsudski (serial telewizyjny) (2001) – Hans von Beseler, generał-gubernator Warszawy Przedwiośnie (2001) – wuj Leon Skalnicki w Nawłoci Zostać miss (2001) – Alfred Kleber, organizator konkursu Bałagan (2001) – pacjent E=mc² (2002) – Edward „doktor X” Nowicki, ojciec „Ramzesa” Strefa zmierzchu (2004) – Jan Zostać miss 2 (2003) – Alfred Kleber, organizator konkursu „Miss Venus” Niepochowany (2004) – Imre Nagy Tulipany (2004) – „Matka” Nie ma takiego numeru (2005) – „Wielki Szu” Apetyt na miłość (serial telewizyjny) (2006) – Władysław Halberg Fundacja (2006) – Mieczysław Małecki Kochaj mnie, kochaj! (serial telewizyjny) (2006) – Grzegorz Dajewski, ojciec Darka Egzamin z życia (serial telewizyjny) (2007–2008) – Emil Stokłosa, kolega Jadwigi Kleiberg Magda M. (serial telewizyjny) (2007) – Tomasz Korzecki, ojciec Piotra Jeszcze nie wieczór (2008) – Jerzy „Wielki Szu” Daas (2011) – Nogai Pokaż kotku, co masz w środku (2011) Sztos 2 (2012) – Eryk

Występy gościnne

• Gościnnie w utworze „Bankier” zespołu Hasiok
• Gościnnie w utworze „Zatańczmy jeszcze raz” na płycie Hanny Banaszak – Echa melodii zapomnianej (2003)
• Intro na albumie muzycznym Funk – dla smaku (2005) zespołu 2cztery7
• Podróż do źródeł czasu, singiel promujący płytę rapera Proceente Galimatias (2009) oraz film Jeszcze nie wieczór.
• Karimski Club Herbert (2009)
• Reklama T-Mobile (Polska) (2011)
• Akademia Sztuk Przepięknych, XVII Przystanek Woodstock (wraz z Andrzejem Grabowskim, 2011)
• Gościnnie w utworze „Wyprawa do kasyna” zespołu Gang Albanii (2015)

Bibliografia

• Między niebem a ziemią. Gdańsk: Wydawnictwo Tower Press, 2000
• Tadeusz Lubelski: Historia kina polskiego. Twórcy, filmy, konteksty. Chorzów: Videograf II, 2009. ​ISBN 978-83-7183-666-4​.

Linki zewnętrzne

• Jan Nowicki w bazie Internet Movie Database (IMDb) (ang.)
• Jan Nowicki w bazie filmweb.pl
• Jan Nowicki w bazie filmpolski.pl
• Jan Nowicki w bazie e-teatr.pl
• Jan Nowicki na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”