Księżyc planetoidy: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
TarBot (dyskusja | edycje)
62 254 edycje
poprawa linków
Linia 1: Linia 1:
[[Plik:243 ida.jpg|220px|thumb|right|243 Ida i jej księżyc Daktyl]]
[[Plik:243 ida.jpg|220px|thumb|right|(243) Ida i jej księżyc Daktyl]]
'''Księżyce planetoid''' lub '''moonletki''' ([[język angielski|ang.]] ''moonlets'') – ciała o rozmiarach do kilkunastu czy kilkudziesięciu kilometrów, w przypadku planetoid z pasa głównego, po nawet kilkaset w przypadku obiektów transneptunowych, obiegające centralną [[planetoida|planetoidę]], tak jak ma to miejsce w przypadku [[naturalny satelita|satelitów]] [[planeta|planet]].
'''Księżyce planetoid''' lub '''moonletki''' ([[język angielski|ang.]] ''moonlets'') – ciała o rozmiarach do kilkunastu czy kilkudziesięciu kilometrów, w przypadku planetoid z pasa głównego, po nawet kilkaset w przypadku obiektów transneptunowych, obiegające centralną [[planetoida|planetoidę]], tak jak ma to miejsce w przypadku [[naturalny satelita|satelitów]] [[planeta|planet]].


O tym, czy dane ciało może uchodzić za „księżyc” jakiejś planetoidy, decyduje stosunek rozmiarów obydwu składników układu. Jeśli ciała są zbliżone rozmiarami, uważa się taki układ za [[planetoida podwójna|podwójny]].
O tym, czy dane ciało może uchodzić za „księżyc” jakiejś planetoidy, decyduje stosunek rozmiarów obydwu składników układu. Jeśli ciała są zbliżone rozmiarami, uważa się taki układ za [[planetoida podwójna|podwójny]].


Pierwszym odkrytym naturalnym satelitą planetoidy (nie licząc odkrywanych pośrednio w wyniku analizy krzywych zmian jasności tych ciał niebieskich) był [[Daktyl (księżyc)|Daktyl]] – księżyc planetoidy [[243 Ida|Idy]]. Obecnie znanych jest już ok. 230 (styczeń 2013) planetoid posiadających księżyce<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.johnstonsarchive.net/astro/asteroidmoons.html | tytuł = Asteroids with Satellites | autor = Wm. Robert Johnston | data = 2013-01-31 | opublikowany = Johnston's Archive | język = en | data dostępu = 2013-02-04}}</ref>. Są wśród nich planetoidy wszystkich rodzajów – od [[pas planetoid|pasa głównego]], poprzez [[Trojańczycy|Trojańczyków]] po obiekty z [[pas Kuipera|pasa Kuipera]]. Ilość odkrywanych księżyców lawinowo rośnie.
Pierwszym odkrytym naturalnym satelitą planetoidy (nie licząc odkrywanych pośrednio w wyniku analizy krzywych zmian jasności tych ciał niebieskich) był [[Daktyl (księżyc)|Daktyl]] – księżyc planetoidy [[(243) Ida|Idy]]. Obecnie znanych jest już ok. 230 (styczeń 2013) planetoid posiadających księżyce<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.johnstonsarchive.net/astro/asteroidmoons.html | tytuł = Asteroids with Satellites | autor = Wm. Robert Johnston | data = 2013-01-31 | opublikowany = Johnston's Archive | język = en | data dostępu = 2013-02-04}}</ref>. Są wśród nich planetoidy wszystkich rodzajów – od [[pas planetoid|pasa głównego]], poprzez [[Trojańczycy|Trojańczyków]] po obiekty z [[pas Kuipera|pasa Kuipera]]. Ilość odkrywanych księżyców lawinowo rośnie.


== Niektóre planetoidy posiadające naturalne satelity ==
== Niektóre planetoidy posiadające naturalne satelity ==
Linia 12: Linia 12:
! width=132 | Nazwa !! Typ orbity !! [[Średnica]] ([[kilometr|km]]) <br /> (bądź rozmiar)!! width=156 | Nazwa księżyca !! Średnica księżyca ([[kilometr|km]]) <br /> (bądź rozmiar) !! Odległość między ciałami ([[kilometr|km]])
! width=132 | Nazwa !! Typ orbity !! [[Średnica]] ([[kilometr|km]]) <br /> (bądź rozmiar)!! width=156 | Nazwa księżyca !! Średnica księżyca ([[kilometr|km]]) <br /> (bądź rozmiar) !! Odległość między ciałami ([[kilometr|km]])
|- align="center"
|- align="center"
| [[22 Kalliope]] || [[Pas planetoid|Pas główny planetoid]] || (231,4×175,3×146,1)
| [[(22) Kalliope]] || [[Pas planetoid|Pas główny planetoid]] || (231,4×175,3×146,1)
| [[Linus (księżyc)|Linus]] || 38±6 || 1065±8
| [[Linus (księżyc)|Linus]] || 38±6 || 1065±8
|- align="center"
|- align="center"
| [[45 Eugenia]] || [[Pas planetoid|Pas główny planetoid]] || 214,6±4,2
| [[(45) Eugenia]] || [[Pas planetoid|Pas główny planetoid]] || 214,6±4,2
| [[Mały Książę (księżyc)|Petit-Prince]] || 12,7±0,8 || 1184±12
| [[Mały Książę (księżyc)|Petit-Prince]] || 12,7±0,8 || 1184±12
|- align="center"
|- align="center"
Linia 23: Linia 23:
|[[Remus (księżyc)|Remus]] || 7±2 || 706±5
|[[Remus (księżyc)|Remus]] || 7±2 || 706±5
|- align="center"
|- align="center"
| [[90 Antiope]] || [[Pas planetoid|Pas główny planetoid]] || (93,0×87,0×83,6)
| [[(90) Antiope]] || [[Pas planetoid|Pas główny planetoid]] || (93,0×87,0×83,6)
| [[S/2000 (90) 1]] || (89,4×82,8×79,6) || 170±1
| [[S/2000 (90) 1]] || (89,4×82,8×79,6) || 170±1
|- align="center"
|- align="center"
| [[107 Camilla]] || [[Pas planetoid|Pas główny planetoid]] || 222,6±17,1 (325×223×139)
| [[(107) Camilla]] || [[Pas planetoid|Pas główny planetoid]] || 222,6±17,1 (325×223×139)
| [[S/2001 (107) 1]] || 9±1 || 1235±16
| [[S/2001 (107) 1]] || 9±1 || 1235±16
|- align="center"
|- align="center"
| [[121 Hermione]] || [[Pas planetoid|Pas główny planetoid]] || 209,0±4,7<br />(265×180×180)
| [[(121) Hermione]] || [[Pas planetoid|Pas główny planetoid]] || 209,0±4,7<br />(265×180×180)
| [[S/2002 (121) 1]], nieoficjalna nazwa ''LaFayette'' || 18 || 794,7±2,1
| [[S/2002 (121) 1]], nieoficjalna nazwa ''LaFayette'' || 18 || 794,7±2,1
|- align="center"
|- align="center"
| [[130 Elektra]] || [[Pas planetoid|Pas główny planetoid]] || 182,3±11,8
| [[(130) Elektra]] || [[Pas planetoid|Pas główny planetoid]] || 182,3±11,8
| [[S/2003 (130) 1]] || 4 || 1252±30
| [[S/2003 (130) 1]] || 4 || 1252±30
|- align="center"
|- align="center"
| [[243 Ida]] || [[Pas planetoid|Pas główny planetoid]] || (59,8×25,4×18,6)
| [[(243) Ida]] || [[Pas planetoid|Pas główny planetoid]] || (59,8×25,4×18,6)
| [[Daktyl (księżyc)|Daktyl]] || (1,6×1,4×1,2) || 108
| [[Daktyl (księżyc)|Daktyl]] || (1,6×1,4×1,2) || 108
|- align="center"
|- align="center"
| [[283 Emma]] || [[Pas planetoid|Pas główny planetoid]] || 148,1±4,6
| [[(283) Emma]] || [[Pas planetoid|Pas główny planetoid]] || 148,1±4,6
| [[S/2003 (283) 1]] || 12 || 596±3
| [[S/2003 (283) 1]] || 12 || 596±3
|- align="center"
|- align="center"
| [[379 Huenna]] || [[Pas planetoid|Pas główny planetoid]] || 92,3±1,7
| [[(379) Huenna]] || [[Pas planetoid|Pas główny planetoid]] || 92,3±1,7
| [[S/2003 (379) 1]] || 7 || 3400±11
| [[S/2003 (379) 1]] || 7 || 3400±11
|- align="center"
|- align="center"
| [[617 Patroclus]] || [[Trojańczycy|Trojańczyk na orbicie Jowisza]] || 105
| [[(617) Patroclus]] || [[Trojańczycy|Trojańczyk na orbicie Jowisza]] || 105
| [[Menoetius (księżyc)|Menoetius]] || 95 || 610
| [[Menoetius (księżyc)|Menoetius]] || 95 || 610
|- align="center"
|- align="center"
| [[762 Pulcova]] || [[Pas planetoid|Pas główny planetoid]] || 137,1±3,2
| [[(762) Pulcova]] || [[Pas planetoid|Pas główny planetoid]] || 137,1±3,2
| [[S/2000 (762) 1]] || 20 || 810
| [[S/2000 (762) 1]] || 20 || 810
|- align="center"
|- align="center"
| [[809 Lundia]] || [[Pas planetoid|Pas główny planetoid]] || 7-10
| [[(809) Lundia]] || [[Pas planetoid|Pas główny planetoid]] || 7-10
| [[S/2005 (809) 1]] || 7-10 || 10-20
| [[S/2005 (809) 1]] || 7-10 || 10-20
|- align="center"
|- align="center"
| [[854 Frostia]] || [[Pas planetoid|Pas główny planetoid]] || ok. 15
| [[(854) Frostia]] || [[Pas planetoid|Pas główny planetoid]] || ok. 15
| [[S/2004 (854) 1]] || ok. 10 || ~25-50
| [[S/2004 (854) 1]] || ok. 10 || ~25-50
|- align="center"
|- align="center"
| [[1089 Tama]] || [[Pas planetoid|Pas główny planetoid]] || 12,9
| [[(1089) Tama]] || [[Pas planetoid|Pas główny planetoid]] || 12,9
| [[S/2003 (1089) 1]] || 9 || 20
| [[S/2003 (1089) 1]] || 9 || 20
|- align="center"
|- align="center"
| [[1313 Berna]] || [[Pas planetoid|Pas główny planetoid]] || 11
| [[(1313) Berna]] || [[Pas planetoid|Pas główny planetoid]] || 11
| [[S/2004 (1313) 1]] || 11 || 35
| [[S/2004 (1313) 1]] || 11 || 35
|- align="center"
|- align="center"
| [[1509 Esclangona]] || [[Pas planetoid|Pas główny planetoid]] || 12
| [[(1509) Esclangona]] || [[Pas planetoid|Pas główny planetoid]] || 12
| [[S/2003 (1509) 1]] || 4 || 140
| [[S/2003 (1509) 1]] || 4 || 140
|- align="center"
|- align="center"
| [[1862 Apollo]] || [[Grupa Apolla|Planetoida typu Apollo]] || 1,7
| [[(1862) Apollo]] || [[Grupa Apolla|Planetoida typu Apollo]] || 1,7
| [[S/2005 (1862) 1]] || 0,08 || 3
| [[S/2005 (1862) 1]] || 0,08 || 3
|- align="center"
|- align="center"
| [[3671 Dionysus]] || [[Planetoidy bliskie Ziemi|Planetoida bliska Ziemi]]|| 1,5
| [[(3671) Dionysus]] || [[Planetoidy bliskie Ziemi|Planetoida bliska Ziemi]]|| 1,5
| [[S/1997 (3671) 1]] || 0,4 || 2,2
| [[S/1997 (3671) 1]] || 0,4 || 2,2
|- align="center"
|- align="center"
| [[3749 Balam]] || [[Pas planetoid|Pas główny planetoid]] || 7
| [[(3749) Balam]] || [[Pas planetoid|Pas główny planetoid]] || 7
| [[S/2002 (3749) 1]] || 1,5 || 310±20
| [[S/2002 (3749) 1]] || 1,5 || 310±20
|- align="center"
|- align="center"
Linia 83: Linia 83:
| [[S/2001 (66391) 1]] || 0,36 || 2,6
| [[S/2001 (66391) 1]] || 0,36 || 2,6
|- align="center"
|- align="center"
| [[69230 Hermes]] || [[Grupa Apolla|Planetoida typu Apollo]] || ~0,4
| [[(69230) Hermes]] || [[Grupa Apolla|Planetoida typu Apollo]] || ~0,4
| [[S/2003 (69230) 1]] || ~0,4 || ~1
| [[S/2003 (69230) 1]] || ~0,4 || ~1
|}
|}
Linia 89: Linia 89:
== Zobacz też ==
== Zobacz też ==
* [[lista planetoid z księżycami]]
* [[lista planetoid z księżycami]]
* [[lista planetoid]]
* [[lista ponumerowanych planetoid]]


{{Przypisy}}
{{Przypisy}}
Linia 96: Linia 96:
{{Układ Słoneczny}}
{{Układ Słoneczny}}


[[Kategoria:Księżyce planetoid|*]]
[[Kategoria:Księżyce planetoid| ]]


{{link FA|ru}}
{{link FA|ru}}

Wersja z 21:42, 20 lut 2013

(243) Ida i jej księżyc Daktyl

Księżyce planetoid lub moonletki (ang. moonlets) – ciała o rozmiarach do kilkunastu czy kilkudziesięciu kilometrów, w przypadku planetoid z pasa głównego, po nawet kilkaset w przypadku obiektów transneptunowych, obiegające centralną planetoidę, tak jak ma to miejsce w przypadku satelitów planet.

O tym, czy dane ciało może uchodzić za „księżyc” jakiejś planetoidy, decyduje stosunek rozmiarów obydwu składników układu. Jeśli ciała są zbliżone rozmiarami, uważa się taki układ za podwójny.

Pierwszym odkrytym naturalnym satelitą planetoidy (nie licząc odkrywanych pośrednio w wyniku analizy krzywych zmian jasności tych ciał niebieskich) był Daktyl – księżyc planetoidy Idy. Obecnie znanych jest już ok. 230 (styczeń 2013) planetoid posiadających księżyce[1]. Są wśród nich planetoidy wszystkich rodzajów – od pasa głównego, poprzez Trojańczyków po obiekty z pasa Kuipera. Ilość odkrywanych księżyców lawinowo rośnie.

Niektóre planetoidy posiadające naturalne satelity

 Osobny artykuł: Lista planetoid z księżycami.
Nazwa Typ orbity Średnica (km)
(bądź rozmiar)		 Nazwa księżyca Średnica księżyca (km)
(bądź rozmiar)		 Odległość między ciałami (km)
(22) Kalliope Pas główny planetoid (231,4×175,3×146,1) Linus 38±6 1065±8
(45) Eugenia Pas główny planetoid 214,6±4,2 Petit-Prince 12,7±0,8 1184±12
87 Sylvia Pas główny planetoid (384×264×232) Romulus 18±4 1356±5
Remus 7±2 706±5
(90) Antiope Pas główny planetoid (93,0×87,0×83,6) S/2000 (90) 1 (89,4×82,8×79,6) 170±1
(107) Camilla Pas główny planetoid 222,6±17,1 (325×223×139) S/2001 (107) 1 9±1 1235±16
(121) Hermione Pas główny planetoid 209,0±4,7
(265×180×180) 		S/2002 (121) 1, nieoficjalna nazwa LaFayette 18 794,7±2,1
(130) Elektra Pas główny planetoid 182,3±11,8 S/2003 (130) 1 4 1252±30
(243) Ida Pas główny planetoid (59,8×25,4×18,6) Daktyl (1,6×1,4×1,2) 108
(283) Emma Pas główny planetoid 148,1±4,6 S/2003 (283) 1 12 596±3
(379) Huenna Pas główny planetoid 92,3±1,7 S/2003 (379) 1 7 3400±11
(617) Patroclus Trojańczyk na orbicie Jowisza 105 Menoetius 95 610
(762) Pulcova Pas główny planetoid 137,1±3,2 S/2000 (762) 1 20 810
(809) Lundia Pas główny planetoid 7-10 S/2005 (809) 1 7-10 10-20
(854) Frostia Pas główny planetoid ok. 15 S/2004 (854) 1 ok. 10 ~25-50
(1089) Tama Pas główny planetoid 12,9 S/2003 (1089) 1 9 20
(1313) Berna Pas główny planetoid 11 S/2004 (1313) 1 11 35
(1509) Esclangona Pas główny planetoid 12 S/2003 (1509) 1 4 140
(1862) Apollo Planetoida typu Apollo 1,7 S/2005 (1862) 1 0,08 3
(3671) Dionysus Planetoida bliska Ziemi 1,5 S/1997 (3671) 1 0,4 2,2
(3749) Balam Pas główny planetoid 7 S/2002 (3749) 1 1,5 310±20
(26308) 1998 SM165 Obiekt transneptunowy 420? S/2001 (26308) 1 170? 11 310±110
(47171) 1999 TC36 Plutonek 350-470 S/2001 (47171) 1 140 7640±460
(66391) 1999 KW4 Planetoida bliska Ziemi 1,2 S/2001 (66391) 1 0,36 2,6
(69230) Hermes Planetoida typu Apollo ~0,4 S/2003 (69230) 1 ~0,4 ~1

Zobacz też

  1. ↑ Wm. Robert Johnston: Asteroids with Satellites. Johnston's Archive, 2013-01-31. [dostęp 2013-02-04]. (ang.).
Naturalne satelity w Układzie Słonecznym
Księżyce planet
Inne księżyce
Największe księżyce

Rea, drugi co do wielkości księżyc Saturna

Układ Słoneczny
SłońceMerkuryWenusKsiężycZiemiaFobos i DeimosMarsCeresPas planetoidJowiszKsiężyce JowiszaSaturnKsiężyce SaturnaUranKsiężyce UranaKsiężyce NeptunaNeptunKsiężyce PlutonaPlutonKsiężyce HaumeiHaumeaS/2015 (136472) 1MakemakePas KuiperaDysnomiaErisSednaDysk rozproszonyObłok Oorta
Planety (☾ ∅)
Planety karłowate
Małe ciała
Układu Słonecznego
Planetoidy
Grupy i rodziny planetoid
Zobacz też
Obiekty
transneptunowe
Pas Kuipera
Dysk rozproszony
Obiekty odłączone
Komety
Zobacz też
powstanie i ewolucja Układu Słonecznego
ciała niebieskie
lista obiektów w Układzie Słonecznym ze względu na

Szablon:Link FA

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Księżyc_planetoidy&oldid=34840558”