Absolwenci szkoły imienia Tadeusza Reytana w Warszawie

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

To hasło opisuje absolwentów i uczniów szkoły imienia Tadeusza Reytana w Warszawie (obecnie VI Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Reytana w Warszawie), jednego z najstarszych liceów w Warszawie o tradycjach sięgających 1905, a także historię związków uczniowskich. Szkoła miała w historii szereg nazw: Gimnazjum Tadeusza Sierzputowskiego (1905–1907), Wyższa Szkoła Realna Mariana Rychłowskiego (1908–1918)[1], Gimnazjum Państwowe im. Tadeusza Rejtana (1919–1939), Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Tadeusza Reytana (1939–1948), Państwowa Szkoła Ogólnokształcąca Stopnia Licealnego im. Tadeusza Reytana (1949–1957)[2]. Gimnazjum i Liceum im. Tadeusza Reytana w Warszawie[3] (okresowo Zespół Szkół Nr 61 im. Tadeusza Reytana w Warszawie, obejmujący VI Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Reytana oraz Gimnazjum nr 59)[4], VI Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Reytana w Warszawie[5].

 Z tym tematem związana jest kategoria: Absolwenci i uczniowie szkoły imienia Tadeusza Reytana w Warszawie.

Powyższa kategoria obejmuje uczniów, którzy nie ukończyli szkoły, oraz absolwentów do 1948 włącznie.

 Z tym tematem związana jest kategoria: Absolwenci VI Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Reytana w Warszawie.

Powyższa kategoria obejmuje absolwentów od 1949 włącznie.

 Z tym tematem związana jest kategoria: Harcerze 1. Warszawskiej Drużyny Harcerskiej im. Romualda Traugutta „Czarna Jedynka”.

Powyższa kategoria obejmuje harcerzy działającej w szkole 1 Warszawskiej Drużyny Harcerskiej im. Romualda Traugutta „Czarna Jedynka”.

Wstęp[edytuj | edytuj kod]

Lista absolwentów tych szkół została opublikowana rocznikami i alfabetycznie dla lat 1911–2004[6][2], dla lat 1945 oraz 1946[7] i dla roku 1948[8]. W roku szkolnym 1907/1908 było 180 uczniów, a pierwsza matura odbyła się w czerwcu 1911. W szkole prowadzonej przez Mariana Rychłowskiego w 1914 uczyło się około 400 uczniów. W 1919 maturę uzyskało 36 osób[9]. W 1980 oceniano, że przez okres istnienia szkoły do 1980 pracowało w niej 313 nauczycieli[10]. Do 1980 szkoła wykształciła 6374 absolwentów, w tym po II wojnie światowej 5779[10].

Lata 1905–czerwiec 1919[edytuj | edytuj kod]

Wielu z absolwentów szkoły Tadeusza Sierzputowskiego, który ją tworzył po okresie strajków szkolnych w 1905, i Gimnazjum Mariana Rychłowskiego było w późniejszym czasie działaczami niepodległościowymi i wojskowymi. W szkole w 1911 powstała jedna z najstarszych polskich drużyn harcerskich 1 Warszawska Drużyna Harcerska im. Romualda Traugutta „Czarna Jedynka”, a właściciel i dyrektor Marian Rychłowski, który był dawnym zesłańcem politycznym przekonanym o bliskim już wybuchu wojny światowej, uważał, że młodzież polska weźmie w niej udział z bronią w ręku, a więc powinna być do tej walki przygotowana[11][12]. Matury wydawano od 1905[13]; w 1911 szkołę ukończyli pierwsi maturzyści, było ich siedmioro[14]. Feliks Straszewski (matura 1911), pierwszy uczeń, który ukończył szkołę z najwyższymi honorami (cum eximia laude)[15], został matematykiem i dyrektorem (1929–1935) Państwowego Gimnazjum im. Księcia Poniatowskiego w Warszawie. W szkole aktywnie prowadzono zajęcia sportowe i gimnastyczne[16]. Jadwiga Chudzińska-Świątecka pisała, że „atmosfera panująca w ostatnich latach wojny powodowała, że studenci ostatnich klas szkół średnich spontanicznie wstępowali do wojska”, brali też udział w wojnie 1920 roku[9]. Wielu absolwentów zostało zawodowymi oficerami. Absolwentami szkoły z tego okresu są m.in.:

  • Stanisław Arczyński (matura 1914), pułkownik saperów, kawaler Orderu Virtuti Militari;
  • Władysław Belina-Prażmowski (matura 1905), pułkownik kawalerii, prezydent Krakowa, wojewoda lwowski, kawaler Orderu Virtuti Militari;
  • Zygmunt Brockhusen (matura 1914), major piechoty, kawaler Orderu Virtuti Militari;
  • Bronisław Chybowski (matura 1908), komandor podporucznik służby stałej Marynarki Wojennej, działacz konspiracyjny;
  • Aleksander Hrynkiewicz (matura 1915), podpułkownik kawalerii, kawaler Orderu Virtuti Militari;
  • Karol Jeżowski (matura 1914), major dyplomowany piechoty, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej;
  • Edward Kalinowski (matura 1912), tytularny major dyplomowany kawalerii;
  • Józef Kasperski (matura 1915), kapitan piechoty, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej;
  • Marian Kenig (matura ok. 1913), ekonomista, działacz PPS, kapitan piechoty;
  • Józef Kołodziejczyk (matura 1911), krajoznawca, pedagog, członek honorowy PTTK;
  • Stefan Kwaśniewski (matura ok. 1918), dziennikarz, felietonista;
  • Jerzy Makowiecki (matura 1913), kierownik Wydziału Informacji BIP ZWZ-AK, przewodniczący Stronnictwa Demokratycznego;
  • Henryk Niezabitowski (matura 1918), wioślarz, hokeista, olimpijczyk z Amsterdamu 1928, kawaler Orderu Virtuti Militari;
  • Alojzy Pawełek (matura 1914), kapitan lekarz WP, instruktor skautowy i harcerski;
  • Zygmunt Platonoff-Plater (matura 1914), podpułkownik dyplomowany kawalerii, ofiara zbrodni katyńskiej;
  • Stefan Pomarański (matura 1914), współtwórca skautingu w Polsce, major piechoty;
  • Tadeusz Puget (matura ok. 1918), podporucznik piechoty, kawaler Orderu Virtuti Militari;
  • Stanisław Seliga (matura 1913), filolog klasyczny, pedagog;
  • Stanisław Sienkiewicz (matura 1915), podpułkownik dyplomowany piechoty, kawaler Orderu Virtuti Militari;
  • Kazimierz Sikorski (matura 1914), kompozytor, teoretyk muzyki, profesor Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej;
  • Wojciech Stpiczyński (matura 1913), poseł na Sejm II RP, publicysta, kawaler Orderu Virtuti Militari;
  • Roman Umiastowski (matura 1914), podpułkownik dyplomowany piechoty, geograf;
  • Ignacy Wądołkowski (matura 1914), podpułkownik dyplomowany piechoty, kawaler Orderu Virtuti Militari;
  • Kazimierz Wóycicki (matura 1915), hydrolog, profesor Politechniki Warszawskiej;
  • Polikarp Wróblewski (matura ok. 1914), działacz niepodległościowy;
  • Bolesław Zawadzki (matura 1912), major dyplomowany piechoty, dziennikarz, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Lata 1919–1939[edytuj | edytuj kod]

W okresie odbudowy państwa polskiego po odzyskaniu niepodległości i po I wojnie światowej szkoła została upaństwowiona i była jedyną w Warszawie szkołą z pełnym programem klasycznym (greka, łacina)[17], ale także przyciągała uczniów uzdolnionych matematycznie, ponieważ prowadziła klasy realne (matematyczno-fizyczne). Arkadiusz Piekara (matura 1922, fizyk) wspominał, że uciekł do Gimnazjum Mariana Rychłowskiego, o którym wiedział, że za rok będzie upaństwowione, i wybrał kierunek matematyczno-fizyczny[18]. Natomiast Tadeusz Koszarowski (matura 1933, lekarz) wspominał, że gimnazjum było przesiąknięte atmosferą kultury antycznej. Pierwszy państwowy egzamin dojrzałości odbył się w czerwcu 1920. W sierpniu 1920 wszyscy uczniowie starszych klas zgłosili się ochotniczo do wojska i brali udział w bitwie pod Ossowem i w bitwie pod Radzyminem[9]. Absolwentami z tego okresu byli m.in.:

Wielu absolwentów uczestniczyło w powstaniu warszawskim i walkach II wojny światowej, m.in. Jan Hörl (uczeń w 1939), cichociemny; Czesław Rossiński (matura 1927), cichociemny; Zdzisław Straszyński (matura 1937), cichociemny; Zbigniew Szostak (matura 1934), kapitan pilot Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii odznaczony Krzyżem Złotym Orderu Wojennego Virtuti Militari.

Okupacja i pierwsze lata powojenne (1939–1950)[edytuj | edytuj kod]

W okresie okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej uczniowie kończyli tylko wybrane klasy Reytana, a wykłady były zakamuflowane w szkole ogrodniczej. Jerzy Kasprzycki (dziennikarz, varsavianista) wspominał, że w czasie okupacji przeszedł pełny przedwojenny kurs I klasy gimnazjalnej i przy sposobności nauczył się odróżniać flance pomidorów od młodej naci ziemniaczanej[19]. W spisach maturzystów z 1948 było 171 nazwisk urodzonych pomiędzy 1924 i 1931; tak duże różnice wieku spowodowane były trudnościami edukacji w czasie wojny. W ankiecie w 1948 na 70 absolwentów dziewięcioro było w tajnym Reytanie w czasie wojny, 21 osób walczyło w konspiracji, 26 osób przeżyło powstanie warszawskie, 3 osoby były w więzieniu, 8 osób było w obozach, ponad połowa znalazła się w Reytanie w 1945, żeby kontynuować zajęcia[20]. Wśród tych samych 70 ankietowanych osób w 1988 było 30 inżynierów, 13 lekarzy, 16 pracowało na wyższych uczelniach. Do tej grupy reytaniaków z 1939–1950 należą m.in.:

Lata 1950 do współczesności[edytuj | edytuj kod]

 Z tym tematem związana jest kategoria: Absolwenci VI Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Reytana w Warszawie.

W 2019 na stronach VI Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Reytana opublikowano z założenia niepełną listę wybitnych absolwentów szkoły[21], którą uzupełniono w 2024[22]. Znalazły się na niej następujące osoby, które uzyskały maturę po 1950:

Inni absolwenci z tego okresu to m.in. Andrzej Kalwas (matura 1954, minister sprawiedliwości III RP), ks. Stanisław Małkowski (matura 1961, Kawaler Orderu Orła Białego), Konstanty Radziwiłł (matura 1977, minister zdrowia III RP), Łukasz Szumowski (matura 1991, minister zdrowia III RP).

Spotkania i stowarzyszenia absolwentów[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze spotkanie absolwentów odbyło się przypuszczalnie pod koniec 1909, bo w „Kurjerze Warszawskim” ogłaszano, że „uczniowie nieistniejącej obecnie szkoły polskiej Tadeusza Sierzputowskiego proszeni są o nadsyłanie swych fotografji wizytowych do ułożenia grupy i oznaczenia daty zjazdu”[23]. Przed II wojną światową odbywały się spotkania wychowanków Gimnazjum Mariana Rychłowskiego. W marcu 1925 odbył się koncert, w którym uczestniczyli jej wychowankowie[24]. W czerwcu 1925 zorganizowano II zjazd, na który absolwenci byli zapraszani wraz z żonami[25]. W czerwcu 1930 odbył się zjazd w Warszawie „wychowańców szkoły M. Rychłowskiego”, którzy uczęszczali w niej w latach 1907–1919. W 1948 odbyło się spotkanie absolwentów wszystkich roczników[26]. Ok. 1972 działało Koło byłych wychowanków Gimnazjum Mariana Rychłowskiego i im. Tadeusza Reytana w Warszawie, którego Zarząd tworzyli Narcyz Szwedziński, Zygmunt Weiss i Bolesław Waszul (absolwent z 1925)[27][28].

W 1990 zawiązało się Stowarzyszenie Absolwentów i Przyjaciół VI Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Reytana, zarejestrowane w 1992[29]; zorganizowano wówczas pierwszy zjazd absolwentów[30]. W 2005, z okazji 100-lecia szkoły, z inicjatywy Zarządu Stowarzyszenia odbył się drugi zjazd absolwentów z udziałem przeszło 3500 osób z ponad sześćdziesięciu krajów świata[30][31]. W 2015, z okazji 110-lecia szkoły, zorganizowano trzeci zjazd i bal absolwentów[30].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Zygmunt Zagórski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. Książnica Polska, 1924, s. 123. [dostęp 2021-08-05].
  2. ↑ a b Wojciech Rylski: Absolwenci Szkoły im. Tadeusza Reytana w Warszawie – alfabetycznie (1911–2004). wne.uw.edu.pl, 2005. [dostęp 2016-11-19].
  3. ↑ Strona szkoły (2019). reytan.edu.pl, 2019. [dostęp 2021-08-05].
  4. ↑ Strona szkoły (2008). reytan.edu.pl, 2008. [dostęp 2021-08-05].
  5. ↑ Strona szkoły (2021). reytan.edu.pl, 2021. [dostęp 2021-08-05].
  6. ↑ Wojciech Rylski: Absolwenci Szkoły im. Tadeusza Reytana w Warszawie – klasami (1911–2004). wne.uw.edu.pl, 2005. [dostęp 2016-11-19].
  7. ↑ Mała matura 1946. wne.uw.edu.pl, 1988. [dostęp 2016-11-19].
  8. ↑ Matura 1948. wne.uw.edu.pl, 1998. [dostęp 2016-11-19].
  9. ↑ a b c Jadwiga Chludzińska-Świątecka: Krótka historia VI Państwowego Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Reytana w Warszawie. W: Barbara Brzuska: Vita memoriae, magistra vitae: Nauczanie języków klasycznych i kultury antycznej w gimnazjum i liceum państwowym im. Tadeusza Reytana w Warszawie. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, 2005, s. 23–53. ISBN 83-89663-31-7.
  10. ↑ a b Maria Kowalczyk: Historia VI Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Reytana. wne.uw.edu.pl, 1980. [dostęp 2016-11-19].
  11. ↑ Jan Świątecki. Szkoła Mariana Rychłowskiego 1905–1919. „Stolica. Warszawski Tygodnik Ilustrowany”. R. XXXIX, Nr 39 (1905), s. 11, 23, 23 września 1984. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Prasowe „RSW Prasa-Książka-Ruch”. ISSN 0039-1689. [dostęp 2024-04-26]. 
  12. ↑ Stanisław Konarski, Piotr Marian Rychłowski, [w:] Internetowy Polski Słownik Biograficzny, t. XXXIII, Instytut Historii PAN/Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny, 1991–1992 [dostęp 2024-05-04].
  13. ↑ Władysław Zygmunt Prażmowski (Belina-Prażmowski), [w:] Internetowy Polski Słownik Biograficzny, Instytut Historii PAN/Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny [dostęp 2023-08-01].
  14. ↑ Wojciech Rylski: Absolwenci Reytana 1911. wne.uw.edu.pl. [dostęp 2022-08-06].
  15. ↑ Ze szkół. „Kurjer Poranny”. 36 (178), s. 1, 29 czerwca 1911. Cytat: „W szkole M. Rychłowskiego całkowity kurs nauk ukończyli: St. Kulik, J. Obezman, W. Orłowski, J. Siwinski, F. Straszewski (cum eximia laude), M. Żamecki, St. Żamecki (cum laude)”. 
  16. ↑ Pokaz gimnastyczny. „Kurjer Warszawski”, 10 kwietnia 1910. Warszawa. 
  17. ↑ Piotr Flatau, Dramat grecki w Reytanie w 1925 roku: czyli od Rady Opieki Moralnej do dziewczyn z Królowej Jadwigi [online], 2016 [dostęp 2016-11-26].
  18. ↑ Od pierwszych kroków w fizyce do odkrycia zjawiska odwrotnego nasycenia dielektrycznego. Fragmenty rozmowy Krzysztofa Szymborskiego z prof. Arkadiuszem H. Piekarą. „Postępy fizyki”. 35 (2), s. 27, 1984. [dostęp 2016-11-16]. Cytat: „[...] czym prędzej uciekłem, sam, bez pomocy starszych, do gimnazjum Rychłowskiego, o którym wiedziałem, że za rok będzie upaństwowione. I rzeczywiście, za rok stało się państwowym Gimnazjum im. Tadeusza Rejtana. Tam, niecierpliwy fizyki, wybrałem kierunek matematyczno-fizyczny”. 
  19. ↑ Jerzy Kasprzycki. Warszawskie Pożegnania. „Życie Warszawy”, 25–26 kwietnia 1981. Warszawa. Cytat: „W takich warunkach przeszedłem pełny przedwojenny kurs I klasy gimnazjalnej, przy sposobności zaś – nauczyłem się odróżniać flance pomidorów od młodej naci ziemniaczanej”. 
  20. ↑ Maciej Zimiński: Raport 40 lecia. [dostęp 2016-11-19].
  21. ↑ Wybitni Absolwenci. reytan.edu.pl, 3 kwietnia 2019. [dostęp 2022-06-08].
  22. ↑ Znani Absolwenci. reytan.edu.pl, 5 kwietnia 2024. [dostęp 2024-05-01].
  23. ↑ Zjazd szkoły Tadeusza Sierzputowskiego. „Kurjer Warszawski”, 5 października 1909. [dostęp 2016-11-26]. Cytat: „Byli uczniowie nieistniejącej obecnie szkoły polskiej Tadeusza Sierzputowskiego proszeni są o nadsyłanie swych fotografji wizytowych do ułożenia grupy i oznaczenia daty zjazdu. Bliższych informacji udziela sekretarz zjazdu Markowski (Nowe Miasto No 10)”. 
  24. ↑ Podziękowania związku wychowańców szkoły M. Rychłowskiego. „Kurjer Warszawski”, s. 6, 20 marca 1926. Warszawa. Cytat: „Związek b. wych. b. szkoły M. Rychłowskiego i gimnz. państw. im T. Rejtana – dziękuje [...] za łaskawy udział w koncercie dnia 8 marca 1925 roku”. 
  25. ↑ Zjazd b. wychowańców szkoły im. M. Rychłowskiego. „Kurjer Warszawski”. 105 (156), s. 5, 5 czerwca 1925. [dostęp 2016-11-26]. 
  26. ↑ Wojciech Rylski: Kalendarium historii „Reytana” z materiałów wspomnieniowych. wne.uw.edu.pl. [dostęp 2024-05-04].
  27. ↑ Ankieta do byłych wychowanków gimnazjum M. Rychłowskiego i T. Reytana w Warszawie. wne.uw.edu.pl, lipiec 1972. [dostęp 2024-05-01].
  28. ↑ Wojciech Rylski: Absolwenci Reytana 1925. wne.uw.edu.pl. [dostęp 2024-05-01].
  29. ↑ Stowarzyszenie Absolwentów i Przyjaciół VI Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Reytana w Warszawie. wne.uw.edu.pl. [dostęp 2024-05-04].
  30. ↑ a b c Zjazd Absolwentów w 110. rocznicę istnienia Liceum Reytana. radiowarszawa.com.pl, 27 maja 2015. [dostęp 2024-05-04].
  31. ↑ Daria Dziewięcka. Reytan szykuje się do wielkiego jubileuszu. „Gazeta Stołeczna”, s. 4, 9 czerwca 2005. [dostęp 2016-11-16].  [dostęp płatny].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Absolwenci_szkoły_imienia_Tadeusza_Reytana_w_Warszawie&oldid=73703699”