Alfabet rumuński

Alfabet rumuński – alfabet służący do zapisu języka rumuńskiego. Oparty jest na alfabecie łacińskim, uzupełnionym o dodatkowe 5 liter. Składa się z następujących znaków:

A a	Ă ă	Â â	B B	C c	D d	E e
F f	G g	H h	I i	Î î	J j	K k
L l	M m	N n	O o	P p	R r	S s
Ș ș	T t	Ț ț	U u	V v	W w	X x
Y y	Z z

Litery K, Q, W i Y służą głównie do zapisu wyrazów zapożyczonych.

Historia

Główny artykuł: Rumuńska cyrylica.

Do lat 1860. język rumuński zapisywał się cyrylicą.

Wcześniejsze wersje rumuńskiego alfabetu łacińskiego zawierały aż 12 dodatkowych znaków, m.in. ê, ô, û – w wyniku reformy z 1904 r. zastąpione przez â, î. W 1953 r. posunięto się jeszcze dalej, eliminując literę "Â" na rzecz "Î", służących do zapisu tej samej wartości fonetycznej [ɨ] (polskie "Y"). Z powodu tej reformy pisownia nazwy państwa uległa zmianie z România na Romînia. W 1965 r. przywrócono tradycyjną pisownię słowa România, jak i słów pochodnych, jak np. român, românesc, româncă^[1].

Reforma z 1993 r.

W roku 1993 Akademia Rumuńska wydała dekret anulujący zmiany z 1953 roku i ponownie wprowadziła literę "Â" na następujących zasadach^[2]:

"Î" używa się:
- na początku i na końcu wyrazów
- w wyrazach złożonych zawierających powyższe wyrazy
"Â" używa się wewnątrz wyrazów

Reforma z 1993 roku nie była natychmiast zaimplementowana w Mołdawii. W 2010 r. Akademia Nauk Mołdawii rozpoczęła proces przejścia na nowe zasady ortograficzne w swoich publikacjach, zgodne z reformami rumuńskimi, który zakończono w 2011 r.^[3]. W 2016 r. Minister Edukacji Corina Fusu(inne języki) podpisała rozporządzenie, które nakazało stosowanie nowych zasad pisowni w instytucjach podległych Ministerstwu Edukacji^[4].

Przecinek i cedylla

Język rumuński używa liter Ș i Ț z przecinkiem na dole. Mimo to, ze względu na fakt, że dopiero wersja Unicode 3.0 wprowadziła rozróżnienie między przecinkiem a cedyllą^[5], wiele tekstów i czcionek błędnie stosuje litery Ş i Ţ^[6].

Zobacz też

Cyrylica mołdawska

Przypisy

↑ AlfA. Lombard AlfA., Despre folosirea literelor î și â, „Limba română” (10), dexonline, 1992, s. 531 [dostęp 2024-12-28] (rum.).
↑ Hotărârea Adunării generale a Academiei Române din 17 februarie a 1993, privind revenirea la "â" şi "sunt" în grafia limbii române [online] [dostęp 2011-09-05] [zarchiwizowane z adresu 2011-12-03] (rum.).
↑ Gheorghe Duca - Trebuie schimbată atitudinea de sorginte proletară faţă de savanţi şi în genere faţă de intelectuali - Interviu [online], Allmoldova, 22 lipca 2011 [dostęp 2024-12-28] [zarchiwizowane z adresu 2011-07-22] (rum.).
↑ Ministerul Educației și Cercetării | Guvernul Republicii Moldova [online], Ministerstwo Edukacji, Kultury i Badań Mołdawii, 8 listopada 2021 [dostęp 2024-12-28] [zarchiwizowane z adresu 2021-11-08] (rum.).
↑ EricE. Muller EricE., Cedillas and commas bellow [online], Unicode, 29 stycznia 2013 [dostęp 2024-12-28] (ang.).
↑ Localized Forms – Romanian Comma Accent [online], High-Logic [dostęp 2024-12-28] (ang.).

[1] AlfA. Lombard AlfA., Despre folosirea literelor î și â, „Limba română” (10), dexonline, 1992, s. 531 [dostęp 2024-12-28] (rum.).

[2] Hotărârea Adunării generale a Academiei Române din 17 februarie a 1993, privind revenirea la "â" şi "sunt" în grafia limbii române [online] [dostęp 2011-09-05] [zarchiwizowane z adresu 2011-12-03] (rum.).

[3] Gheorghe Duca - Trebuie schimbată atitudinea de sorginte proletară faţă de savanţi şi în genere faţă de intelectuali - Interviu [online], Allmoldova, 22 lipca 2011 [dostęp 2024-12-28] [zarchiwizowane z adresu 2011-07-22] (rum.).

[4] Ministerul Educației și Cercetării | Guvernul Republicii Moldova [online], Ministerstwo Edukacji, Kultury i Badań Mołdawii, 8 listopada 2021 [dostęp 2024-12-28] [zarchiwizowane z adresu 2021-11-08] (rum.).

[5] EricE. Muller EricE., Cedillas and commas bellow [online], Unicode, 29 stycznia 2013 [dostęp 2024-12-28] (ang.).

[6] Localized Forms – Romanian Comma Accent [online], High-Logic [dostęp 2024-12-28] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]