Huta Jedność
50°17′53″N 19°01′48″E/50,298056 19,030000
 dawne logo huty „Jedność” | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Siedziba | |
| Adres |
ul. Sienkiewicza 12 |
| Data założenia |
1836 |
| Data likwidacji |
2003 |
| Forma prawna | |
| Udziałowcy |
Skarb Państwa (100%) |
| Nr KRS | |
| Zatrudnienie |
ok. 4 tys. (w najlepszym okresie)[1] |
Położenie na mapie Siemianowic Śląskich  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
| 50°17′53″N 19°01′48″E/50,298056 19,030000
| |
Huta Jedność (dawniej Huta Laura, niem. Laurahütte) – huta stali, która istniała jako podmiot gospodarczy w latach 1836–2003 i znajdowała się w Siemianowicach Śląskich, założona w 1836 r., oddana do użytku w 1839 r.[2], a w 2003 postawiona w stan likwidacji.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1836 r. decyzję o budowie huty podjęli hrabia Hugo I Henckel von Donnersmarck i berliński Dom Bankowy braci Oppenfeldów. Tego samego roku położono kamień węgielny pod budowę zakładu hutniczego. Nowej hucie nadano niem. nazwę Laurahütte (do 1922 i w 1939–1945). W latach 1922–1939 i 1945–1948 zakład miał pol. nazwę Huta Laura, którą zmieniono na Huta Jedność. Według projektu miała być to huta surowcowa z dwoma wielkimi piecami z wydziałem pieców pudlarskich, walcownią i z wydziałami pomocniczymi. Pierwszy spust surówki z wielkiego pieca nastąpił 17 lutego 1839[3]. Gdy w 1842 r. zatonął statek z ładunkiem angielskich szyn na budowę linii kolejowej Wrocław Górnośląski-Mysłowice, Towarzystwo Kolei Górnośląskiej zamówiło szyny interwencyjnie w wówczas nieznanej jeszcze na rynku hucie „Laura”. Ich jakość rozsławiła firmę w Europie i szereg pierwszych kolei europejskich budowanych w tym okresie zamawiało odtąd tutaj szyny i akcesoria torowe (m.in. Kolej Wilhelma, Kolej Dolnośląsko-Marchijska).
Huta w swej historii produkowała szeroką gamę wyrobów takich jak: surówka, stal pudlarska, stal martenowska, pręty różnych kształtów, bednarka, kątowniki, szyny kolejowe, blacha gruba, blacha cienka, beczki, wiadra, rynny potrzasalne, rury zgrzewane ogniowo na zakładką i na styk, rury bez szwu.
Okres powojenny[edytuj | edytuj kod]
Po 1945 r. zrezygnowano z produkcji surowcowej i huta zaczęła się specjalizować w produkcji rur stalowych bez szwu, produkowanych w szerokim asortymencie do czasów obecnych.
Zarządzeniem Ministra Przemysłu Ciężkiego z dnia 22 maja 1950 r. utworzono przedsiębiorstwo państwowe "Huta Jedność"[4].
Prywatyzacja[edytuj | edytuj kod]
Rozporządzeniem ministra gospodarki z dnia 7 maja 1999 r. Huta Jedność przeznaczona została do restrukturyzacji zatrudnienia, a dotacja była współfinansowana ze środków publicznych[5].
Na początku XXI wieku czarną kartą w historii Siemianowic Śląskich zapisały się niespełnione obietnice rządu premiera Leszka Millera o wdrożenie programu restrukturyzacji[6], doprowadzając najpierw do manifestacji pracowniczych (pracownikom miesiącami nie wypłacano pensji), aż w końcu do masowych zwolnień i bankructwa Huty Jedność przekształconej w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa, który nie zapewnił środków na ukończenie zaawansowanej już inwestycji w nową walcownię.
Produkcja huty ustała całkowicie w 2003 roku, a zakład postawiono w stan likwidacji[7]. W zakładzie zatrudnionych było około 1500 osób. Likwidacja huty wywołała społeczny sprzeciw mieszkańców miasta, protesty byłych hutników, a także strajki i demonstracje przed siedzibą dyrekcji huty, siemianowickim magistratem, a także Urzędem Wojewódzkim w Katowicach[8]. 3 czerwca 2015 blisko 16-hektarowy teren po hucie nabyła na licytacji spółka Nexus Group Sp. z o.o. za 2,75 mln zł[9].
Większość zabudowań dawnej huty została wyburzona, pozostawiono zakładową wieżę ciśnień[7], rozdzielnię i jedną halę[10]. Pozostałe obiekty padły łupem złomiarzy[11][12].
W 2017 roku teren po dawnej hutcie Jedność sprawiał wrażenie jednego, wielkiego pobojowiska, a spółka Nexus Group nie chciała ujawnić swoich planów na zagospodarowanie terenu, niedługo później grunty trafiły w ręce nowego właściciela - firmy ECDDP Investment Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie[13].
Firma ECDDP zdradziła, że na terenie po hucie planuje budowę nowoczesnego osiedla mieszkaniowego, a także galerii handlowej, jednak na przeszkodzie stanął miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.
W 2022 roku Acteeum Central Europe zapowiedziało budowę nowoczesnego centrum handlowego[14].
Historia najnowsza[edytuj | edytuj kod]
W 2022 roku, prezydent miasta Siemianowic Śląskich Rafał Piech, podpisał list intencyjny z giełdową spółką Cognor w sprawie budowy nowego zakładu walcowniczego[15].
17 sierpnia 2023 wmurowano kamień węgielny pod nową walcownię w Siemianowicach Śląskich[16].
Wydziały[edytuj | edytuj kod]
- Wydział Stalowni z Oddziałem Ciągłego Odlewania Stali (produkował półwyroby w postaci kęsisk kwadratowych i okrągłych dla potrzeb walcowni)
- Wydział Walcowni Rur Mannesmann z Oddziałem Rur Wiertniczych (produkował rury stalowe bez szwu walcowane na gorąco, o średnicach od 63,5 do 139,7 mm)
- Wydział Walcowni Rur Innocenti (produkował rury stalowe bez szwu o średnicach od 26,9 do 88,9 mm)[17]
- Wydział Ciągarni Rur (produkował rury stalowe bez szwu ciągnione na zimno o średnicach od 6,0 do 110 mm)
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Zdzisław Janeczek, „Od Sancovic do Siemianowic”, Katowice 1993 r.
- Antoni Halor, „Przewodnik Siemianowicki. Wędrówki po mieście i okolicy”, Siemianowice Śląskie 2000 r.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Huta Jedność w Siemianowicach: Ostatnia żywicielka miasta.
- ↑ Z. Janeczek: Od Sancovic do Siemianowic…, s. 68–69
- ↑ Historia Huty „Jedność”.
- ↑ Zarządzenie Ministra Przemysłu Ciężkiego z dnia 22 maja 1950 r. o utworzeniu przedsiębiorstw państwowych pod nazwą: "Huta Andrzej", "Huta Szczecin", "Huta Jedność", "Huta im. E. Cedlera", "Huta Łaziska", "Huta Pokój", "Huta Bobrek", "Huta Florian", "Huta Kościuszko", "Huta im. J. Stalina", "Huta Baildon", "Huta Częstochowa", "Huta Małapanew", "Huta Ferrum", "Huta Zygmunt", "Huta Sosnowiec", "Huta Zawiercie", "Huta Będzin", "Myszkowskie Zakłady Metalurgiczne", "Huta Zabrze". (M.P. z 1950 r. nr 64, poz. 754)
- ↑ Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 7 maja 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad, trybu udzielania i sposobu wykorzystania dotacji przeznaczonych na finansowanie restrukturyzacji zatrudnienia w przemyśle hutnictwa żelaza i stali oraz warunków uzyskania uprawnień, zasad i trybu przyznawania, obliczania i wypłacania osłon socjalnych dla pracowników tego przemysłu w ramach dotacji ujętych w budżecie Ministerstwa Gospodarki.(Dz.U. z 1999 r. nr 47, poz. 466)
- ↑ Rozporządzenie ministra gospodarki z dnia 19 listopada 2001 r. w sprawie wykazów hut podlegających restrukturyzacji. (Dz.U. z 2001 r. nr 138, poz. 1552)
- ↑ a b Paweł Pawlik: Na gruzach Huty Jedność powstanie osiedle. Grupa Onet.pl SA, 2017-07-18. [dostęp 2018-03-11].
- ↑ W. Kempa: Krwawa wypłata. „Goniec Górnośląski” 13–12.02.2003.
- ↑ PSZ, Siemianowice Śląskie: Huta Jedność sprzedana za 2,7 mln zł! [online], Dziennik Zachodni, 3 czerwca 2015 [dostęp 2017-11-23] (pol.).
- ↑ Bartłomiej Wortolec: Na terenie po dawnej Hucie Jedność pozostanie hala i wieża ciśnień. [w:] naszemiasto.pl Siemianowice Śląskie [on-line]. Polska Press, 2017-02-24. [dostęp 2018-03-11].
- ↑ bed, Ostatnie tchnienie huty. Takich widoków już nie zobaczycie [ZDJĘCIA] [online], Gazeta Wyborcza, 30 marca 2016 [dostęp 2024-03-10] (pol.).
- ↑ Paweł Szałankiewicz, Huta Jedność: Żywiła tysiące rodzin, a dziś stała się ziemią jałową [online], Dziennik Zachodni, 13 lutego 2015 [dostęp 2024-03-10].
- ↑ BW, Teren po Hucie Jedność w rękach kolejnego właściciela [online], Siemianowice Śląskie Nasze Miasto, 10 stycznia 2017 [dostęp 2024-03-10].
- ↑ Drugie życie Huty w Siemianowicach Śląskich [online], Archas Design, 20 listopada 2020 [dostęp 2024-03-10] (pol.).
- ↑ Anna Malinowska, Huta wraca do Siemianowic Śląskich. Będzie praca dla 150 osób [online], Gazeta Wyborcza, 27 lipca 2022 [dostęp 2024-03-10].
- ↑ Mateusz Czajka, Kamień węgielny pod nową walcownię za 800 milionów złotych w Siemianowicach Śląskich. Zdjęcia z placu budowy [online], Siemianowice Śląskie Nasze Miasto, 17 sierpnia 2023 [dostęp 2024-03-10].
- ↑ Huta „Jedność” Wydział INNOCENTI.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Opowieść o Hucie, która zbudowała miasto w serwisie YouTube