Inspektorat Południowy Okręgu Lwów Armii Krajowej
Historia | |
Państwo | |
---|---|
Sformowanie |
1941 |
Rozformowanie |
1944 |
Organizacja | |
Kryptonim |
„17”, „Skarbiec”, „Korona”, „Topaz”, „San”, „Zielony”, „Selen”, „Śliwa”, „Mleko”, „Rama”, „Suwak” |
Rodzaj wojsk | |
Podległość |
Inspektorat Południowy Okręgu Lwów Armii Krajowej – terenowa struktura Okręgu Lwów Armii Krajowej.
Organizacja inspektoratu
[edytuj | edytuj kod]Inspektorat rozpoczęto organizować na przełomie lipca i sierpnia 1942. W sztabie komendy Inspektoratu był jeden oficer rezerwy – oficer organizacyjny, pełniący obowiązki komendanta, (NN) por. rez. piech. „Podskarbi”, „Stolnik”, oraz jeden podchorąży. Komenda Inspektoratu mieściła się Mikołajowie. W obwodzie Mikołajów organizowano dwa plutony z 6 drużynami, a w obwodzie Bóbrka utworzono zawiązki dziewięciu plutonów z 31 drużynami.
W sierpniu 1943 w trzech obwodach inspektoratu funkcjonowało 12 rejonów, a w nich w 109 punktach organizacyjnych 38 plutonów kadrowych ze 118 drużynami i 2184 żołnierzami. Sztab komendy Inspektoratu liczył 9 osób: trzech oficerów zawodowych – komendant kpt. Anatol Sawicki „Młot”, oraz prawdopodobnie oficer organizacyjny ppor. sł. st. kaw. Bronisław Kawka „Andrzej”[a]) i oficer informacyjny ppor. Jastrzębski „Strzała".
W październiku było już 2263 ludzi w 30 pełnych plutonach i 11 szkieletowych, a w grudniu 2802 partyzantów w 40 pełnych plutonach i 7 szkieletowych. Brakowało jednak oficerów. Było ich zaledwie 24. Miejscem postoju komendy Inspektoratu znajdowało się formalnie na terenie obwodu Bóbrka, a później w największym polskim skupisku w Starym Siole. Często jednak członkowie sztabu przebywali we Lwowie.
Działania UPA w inspektoracie
[edytuj | edytuj kod]W 1943 na terenie inspektoratu UPA dokonała pierwszych zamachów. Pod koniec września miał miejsce napad na plebanię ks. dr Romana Dacy[b] Ukrywające księdza: jego matka i gospodyni, zostały także zamordowane. W połowie października zastrzelono pod Hanaczowem nauczyciela, ppor. Stanisława Weissa. Przed śmiercią odczytano mu wyroku w imieniu „Samostijnej Ukrainy". W nocy z 2 na 3 lutego nastąpił masowy napad UPA na Hanaczów. W połowie lutego zamordowano dwóch księży rzymskokatolickich – ks. Józefa Kaczorowskiego w Wołkowie i ks. Stanisława Kwiatkowskiego ze Świrza.
Dowództwo Inspektoratu
[edytuj | edytuj kod]- Dowódcy (inspektorzy)
- p.o. komendanta por. „Podskarbi”, „Stolnik” (1 sierpnia 1942 – styczeń 1943)
- kpt. art. Anatol Sawicki „Młot”[c] (styczeń 1943 – 31 lipca 1944)
- zastępca komendanta – kpt. sł. st. piech. Jan Antonów „Janek”
- referentka WSK – Maria Etterle „Magda”[d]
- oficer informacyjny – ppor. Jastrzębski „Strzała”, potem plut. pchor. piech. Stanisław Krutin „Miku”
- kwatermistrz – kpt. Bosek „Franciszek”.
Obwody inspektoratu
[edytuj | edytuj kod]W 1942[1]
- Obwód Mikołajów Armii Krajowej („18”, „Trepy”)
- Obwód Bóbrka Armii Krajowej („19”, „Kołacz”) – ppor. sł. st. piech, Paweł Jastrzębski „Strzała”[e]
- Obwód Stare Sioło Armii Krajowej
W 1944[2]:
- Obwód Przemyślany Armii Krajowej – kpt. rez. piech. inż. Fryderyk
- Rejon Hanaczów
- Obwód Bóbrka Armii Krajowej
- Obwód Siemianówka Armii Krajowej – st. sierż. sł. st. piech. Józef Tuła „Adam”[f]
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zastępca dowódcy szwadronu 21 p.uł. w Równem
- ↑ Ks. dr Daca – st. kapelan – kapelan w Szkole Straży Granicznej w Rawie Ruskiej, we wrześniu 1939 przydzielony do duszpasterstwa w DOK nr VI we Lwowie. Jako oficer AK „Longin” organizował samoobronę polską na pograniczu powiatów bóbreckiego i rohatyńskiego.
- ↑ Kpt. Anatol Sawicki „Młot” – oficer 28 pal w Lublinie. W kampanii wrześniowej był dowódcą dywizjonu artylerii w ośrodku zapasowym. Do września 1942 był komendantem obwodu Krasnystaw, a następnie - obwodu i Inspektoratu Chełm AK. Wobec groźby aresztowania opuścił teren Okręgu Lublin AK.
- ↑ w kwietniu 1944 r. WSK liczyła 202 uczestniczki w 42 zespołach
- ↑ ppor. Paweł Jastrzębski „Strzała” – początkowo żołnierz 49 pułku strzelców huculskich w Kołomyi, w kampanii wrześniowej dowódca 1 kompanii 53 pp. Po walkach odwrotowych Frontu Południowego zdołał przedrzeć się do oblężonego Lwowa i wziął udział w jego obronie. Aresztowany podczas próby przekroczenia granicy węgierskiej; wkrótce zwolniony powrócił do Lwowa, gdzie działał w ZWZ-2. Od sierpnia 1940, po ukończeniu sowieckiego kursu pedagogicznego, uczył w szkole w Stokach koło Bóbrki
- ↑ st. sierż. Józef Tuła – żołnierz kompanii Zebrzydowice Batalionu Cieszyńskiego Obrony Narodowej
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ S. Pempel, ZWZ-AK we Lwowie s. 72
- ↑ Wnuk 2007 ↓, s. 58.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jerzy Węgierski: Armia Krajowa na południowych i wschodnich przedpolach Lwowa "6". Kraków: "Platan", 1993.
- Stanisław Pempel: ZWZ - AK we Lwowie : 1939-1945. Warszawa: "Bis" : Trust, 1990. ISBN 83-85102-01-9.
- Rafał Wnuk: Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944-1956 = The atlas of the independence underground in Poland 1944-1956. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2007. ISBN 978-83-60464-45-8.