Obwód Gródek Jagielloński Armii Krajowej

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Obwód Obwód Gródek Jagielloński Armii Krajowej
Ilustracja
Historia
Państwo

 Polskie Państwo Podziemne

Rozformowanie

1944

Organizacja
Formacja

SZP, ZWZ, AK

Rodzaj wojsk

partyzantka

Obwód Gródek Jagielloński ZWZ-AK – terenowa struktura Inspektoratu Zachodniego Okręgu Lwów Armii Krajowej[1]. Kryptonimy: „25”, „Ryby”.

Początki konspiracji w Obwodzie ZWZ-AK Gródek Jagielloński sięgają 1941, a jego zawiązki powstały w ramach Inspektoratu Lwów-Prowincja.

W sierpniu 1943 zorganizowany był w trzy rejony, a w nich siedem punktów organizacyjnych i 9 plutonów z 23 drużynami. Liczył jednego oficera zawodowego i ośmiu rezerwy, pięciu podchorążych, 6 podoficerów zawodowych i 30 rezerwy, oraz 250 szeregowych.

W ostatnim kwartale 1943 w obwodzie były już cztery rejony, ale stan ludzi sukcesywnie się zmniejszał. Ludności polska przemieszczała się za San. Liczba podoficerów zmniejszyła się z 36 do 21, szeregowych – z 200 do ok. 170 Obwód był stosunkowo nieźle uzbrojony. Posiadano jeden ckm i jeden rkm, 40 karabinów i 27 pistoletów[a]; do broni maszynowej i karabinów posiadano ponad 17 tysięcy amunicji. Broń pochodziła z kampanii 1939, z zakupów od żołnierzy węgierskich i słowackich, oraz z penetracji powracających ze wschodu zbombardowanych pociągów.

Organizacja i obsada personalna obwodu[edytuj | edytuj kod]

Dowództwo:

  • komendant – por. Szczepan Gwiazdowski „Głaz”,
  • oficer organizacyjny – ppor. Michał Kochajewicz „Turń”,
  • oficer łączności – ppor. Stanisław Hajduk „Perć”,
  • oficer – lekarz, kpt. Bolesław Waligórski „Znachor”,
  • oficer do spraw sabotażu i dywersji – plut. Szczepan Tokarz „Żak”,
  • oficer informacyjny – mgr Emil Berendowicz „Sowa”,
  • referent WSK – Jadwiga Strieglówna „Mała”/

Rejony:

  • I rejon – Gródek Jagielloński; komendant – ppor. Jan Dziduszko „Zrąb”,
    • 1 pluton – Lwowskie Przedmieście i Morgi; dowódca – Stanisław Markiewicz,
    • 2 pluton – miasto Gródek; dowódca – kpr. Karol Matthauser „Dąb”,
    • 3 pluton – Czerlańskie i Przemyskie Przedmieście oraz Skotnik; dowódca – st.sierż. Stanisław Opaliński „Chmura”.
  • II rejon Wołczuchy z Dolinianami[b], komendant – ppor. Jan Kaliciak „Granit”.
  • III rejon – Rodatycze z Barem; dowodził por. „Głaz”.
  • IV rejon – Milczyce; komendant – pchor. Stanisław Hołówka „Cichy”[c].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Co trzeci żołnierz dysponował bronią palną
  2. Być może w IV kwartale 1943 po scaleniu w Dolinianach oddziałów BCh i AK zorganizowano rejon IV AK - Doliniany
  3. Wspomnienia dowódców co do usytuowania IV rejonu różnią się nieco od siebie.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Wnuk 2007 ↓, s. 58.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Jerzy Węgierski: Armia Krajowa na zachód od Lwowa. Kraków: "Platan", 1993.
  • Struktura Organizacyjna Armii Krajowej, Marek Ney-Krwawicz w: Mówią wieki nr 9/1986.
  • Rafał Wnuk: Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944-1956 = The atlas of the independence underground in Poland 1944–1956. Warszawa: Lublin: Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2007. ISBN 978-83-60464-45-8.