Kościół Przemienienia Pańskiego w Tarnowskich Górach-Bobrownikach Śląskich
| kościół parafialny | |||||||||||||||||||||
 Kościół w 2018 roku | |||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||
| Adres |
ul. Księdza Wiktora Sojki 3 | ||||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Tarnowskich Gór  | |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego  | |||||||||||||||||||||
 50°25′31,4″N 18°52′09,6″E/50,425389 18,869333
| |||||||||||||||||||||
Kościół Przemienienia Pańskiego w Tarnowskich Górach-Bobrownikach Śląskich – zabytkowy (figurujący w gminnej ewidencji zabytków[4]) kościół rzymskokatolicki znajdujący się na terenie dzielnicy Bobrowniki Śląskie-Piekary Rudne miasta Tarnowskie Góry, w województwie śląskim.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Mieszkańcy wsi Bobrowniki przez długie lata na nabożeństwa udawać musieli się do oddalonego o ok. 5 km kościoła w Reptach, natomiast mieszkańcy sąsiednich Piekar Rudnych pokonywali ok. 4 km do kościoła w Radzionkowie. Obie wsie – choć ściśle ze sobą związane – nie posiadały bowiem własnej parafii, co było przyczyną wielu uciążliwości[1][5].
W 1894 roku poczyniono pierwsze, początkowo nieskuteczne kroki w kierunku wybudowania nowej świątyni. W 1902 roku sołtys Bobrownik, Józef Kuhna, zwrócił się do kurii biskupiej we Wrocławiu o zezwolenie. Uzyskał je dopiero 26 maja 1910 roku, kiedy to kardynał Georg von Kopp zarządził, że w gminie Bobrowniki ma być wybudowany kościół, jednak nie parafialny czy filialny, lecz tzw. gmina kapliczna (niem. Kapellengemeinde)[1][5].
Pod budowę świątyni wraz z cmentarzem wybrano teren należący do Piotra Kuhny i Wilhelma Porwika, znajdujący się na granicy między Bobrownikami a Piekarami Rudnymi, w pobliżu terenu budowy nowej szkoły przy drodze z Tarnowskich Gór do Bytomia[5]. Pierwsze wykopy pod fundamenty kościoła wykonano w czerwcu 1910 roku, natomiast w niedzielę 10 lipca 1910 roku poświęcono i wmurowano kamień węgielny[1][5].
Po trwającej zaledwie 17 miesięcy budowie, której koszt wyniósł 250 000 marek[1], w niedzielę 19 listopada 1911 roku kościół został poświęcony za zezwoleniem biskupa wrocławskiego przez ks. dziekana Josefa Konietzko z Radzionkowa. Otrzymał wezwanie Przemienienia Pańskiego[1][5].
Dekret biskupa Koppa ustanawiający na terenie Bobrownik gminę kapliczną wszedł w życie 1 kwietnia 1912 roku[1], natomiast 28 lutego następnego roku dokument ten został zatwierdzony przez władze rejencji opolskiej[5]. Początkowo w skład nowej placówki duszpasterskiej związanej z parafią w Reptach wchodziły dwie wsie: Bobrowniki oraz Piekary Rudne, zaś od 1 sierpnia 1925 również osady górnicze: Blachówka, Lazarówka i Segiet[1]. Tego samego dnia wspólnotę w Bobrownikach (mającą wówczas status lokalii) wyniesiono do rangi samodzielnej parafii[1][5].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Kościół Przemienienia Pańskiego w Bobrownikach Śląskich reprezentuje styl eklektyczny z przewagą cech neoromańskich[3][5]. Jest to świątynia bazylikowa, trójnawowa, sklepiona krzyżowo w nawie głównej, murowana z kamienia obłożona z zewnątrz czerwoną cegłą klinkierową, detale architektoniczne wykonane z cegły ceramicznej oraz innych ceramicznych elementów plastycznych, nakryta dachem wielospadowym, zaś nad półkolistym prezbiterium – namiotowym[6][5]. Od strony zachodniej czworoboczna wieża o wysokości 42,25 m[6][3], z kruchtą z dwiema przylegającymi absydami, zwieńczona cebulastym neobarokowym hełmem z blachy miedzianej z szeroką gloriettą[6]. Na szczycie wieży krzyż. Sygnaturka wykonana w podobnym stylu[5]. W partii kruchty trójkątne szczyty (powtórzone w części zegarowej). Okna naw bocznych zamknięte półkoliście, w nawie głównej okna biforyjne z rozetami[6]. Główne wejście do kościoła ma postać dwuskrzydłowych drzwi drewnianych ujętych w okazały portal wykonany w cegielni artystycznej Rother z Liegnitz, pokryty barwną glazurowaną cegłą, oflankowany potrójnymi półkolumnami romańskimi ozdobionymi motywem roślinnym[6]. Po obu stronach wejścia głównego znajdują się mniejsze, jednoskrzydłowe drzwi prowadzące do naw bocznych[3].
Organy[edytuj | edytuj kod]
Organy wybudował Dominik Biernacki. Ich remont kapitalny odbył się w 2011 roku. Został przeprowadzony przez Henryka Hobera[7].
Dyspozycja instrumentu:
| Manuał I | Manuał II | Pedał |
|---|---|---|
| 1. Trompet 8' | 1. Pryncypał Skrzypcowy 8' | 1. Subbas 16' |
| 2. Mixtura 3 ch. | 2. Aeolina 8' | 2. Violonbas 16' |
| 3. Kwinta 2' | 3. Vox celesta 8' | 3. Oktawbas 8' |
| 4. Flet 4' | 4. Amabilis 8' | 4. Fletbas 8' |
| 5. Oktawa 4' | 5. Viola 4' | 5. Puzon 16' |
| 6. Flet 8' | 6. Trawersflet 4' | |
| 7. Salicet 8' | 7. Pikolo 2' | |
| 8. Gamba 8' | ||
| 9. Pryncypał 8' | ||
| 10. Bourdon 16' |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Parafia rzymskokatolicka w Bobrownikach Śląskich – Utworzenie parafii rzymskokatolickiej. W: Franciszek Żurek: Historia Bobrownik Śląskich. Tarnowskie Góry: PUHW „AXON”, 2003, s. 82–84. ISBN 83-909898-7-5.
- ↑ Tarnowskie Góry Bobrowniki, Przemienienia Pańskiego (Dekanat Stare Tarnowice). [w:] Kuria diecezjalna w Gliwicach [on-line]. kuria.gliwice.pl. [dostęp 2018-09-19]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (pol.).
- ↑ a b c d e f Parafia rzymskokatolicka w Bobrownikach Śląskich – Opis budowli świątyni. W: Franciszek Żurek: Historia Bobrownik Śląskich. Tarnowskie Góry: PUHW „AXON”, 2003, s. 85–90. ISBN 83-909898-7-5.
- ↑ Gminna Ewidencja Zabytków. BIP – Urząd Miejski w Tarnowskich Górach, 2021-06-01. [dostęp 2022-11-11]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j Historia parafii. [w:] Parafia pw. Przemienienia Pańskiego w Tarnowskich Górach – Bobrownikach Śląskich [on-line]. parafia.tgory.pl. [dostęp 2018-09-19]. (pol.).
- ↑ a b c d e Zofia Krzykowska, Miasto pod panowaniem pruskim i w obrębie II Rzeszy Niemieckiej (1763-1918). Zabytki architektury i sztuki, [w:] Jan Drabina (red.), Historia Tarnowskich Gór, Tarnowskie Góry: Muzeum w Tarnowskich Górach, 2000, s. 329–331, ISBN 83-911508-3-6.
- ↑ Tarnowskie Góry ( Kościół Przemienienia Pańskiego (Bobrowniki Śląskie)) [online], musicamsacram.pl [dostęp 2024-02-07] (pol.).
| UNESCO[A] | |
|---|---|
| Zamki i pałace | |
| Obiekty sakralne |
|
| Pozostałe budynki |
|
| Zabytkowe parki | |
| Inne obiekty | |
| Obiekty nieistniejące |
- ↑ obiekty objęte wpisem pod nazwą Kopalnia rud ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach