Mściciel (pociąg pancerny)
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1919 |
| Rozformowanie |
1921 |
| Działania zbrojne | |
| wojna polsko-ukraińska wojna polsko-bolszewicka | |
| Organizacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
Pociąg Pancerny Nr 16 „Mściciel” – pociąg pancerny Wojska Polskiego.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Powołany do służby w Warszawie w styczniu 1919 roku. Dowództwo nad „Mściwym” objął porucznik Dominik Zamieński. Początkowo załoga składała się ze studentów-ochotników i kilku artylerzystów z Rembertowa pod dowództwem podporucznika Piotrowskiego i 8 kanonierów oraz rekrutów z 21 pułku piechoty[1].
Przydzielony do 1 Armii, 15 sierpnia liczył 9 oficerów, 88 szeregowych, 3 działa polowe, 2 działka kalibru 37 milimetrów i 10 ciężkich karabinów maszynowych[2]. Skład pociągu stanowiły przerobione wagony kolejowe. Opancerzony był tylko parowóz, a wagony szturmowe obite były grubą blachą żelazną. Pociąg nie posiadał wieżyczek obrotowych.
W dniu 4 lutego 1919 roku wziął udział w walkach z Ukraińcami, w wyniku których wojska polskie zdobyły Kowel[3]. 7 marca „Mściwy” został skierowany do Warszawy w celu przeprowadzenia remontu. Dwa wagony artyleryjskie zostały dodatkowo wzmocnione pancerzem z blachy żelaznej oraz zamontowano na nich wieżyczki z karabinami maszynowymi. 1 kwietnia wydano dla pociągu jedną opancerzoną armatę niemiecką kalibru 57 milimetrów w kopule z fabryki „Gerlach i Pulst”. 23 kwietnia zmodernizowany Nr 16 otrzymał formalnie nową nazwę – „Mściciel”[1].
Walczył skutecznie na przedmościu warszawskim w połowie sierpnia 1920 roku, po czym wszedł w skład Grupy Pancernej majora Nowickiego. Zlikwidowany w lipcu 1921 roku.
Odznaka pamiątkowa[edytuj | edytuj kod]
Odznaka okrągła, tłoczona w jasnym mosiądzu, srebrzona i oksydowana. Średnica 45 milimetrów, grubość blachy około 1 milimetr. Wokół tarczy odznaki, pomiędzy paskami napis: Pociąg pancerny P. 16 i odgrodzony gwiazdkami – Mściciel[4]. Rysunek odznaki przedstawia rycerza w zbroi z mieczem w prawej, a tarczą z wizerunkiem orła w lewej ręce, w ruchu cięcia trójgłowego smoka. Odznaka sztancowa dość czysto i starannie wykonana, nieco wypukła. Rysunek poprawny, choć nieco rzemieślniczy i niepoprawny historycznie (hełm ma jednocześnie nosal i przyłbicę). Umocowanie na śrubce[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Margasiński 2017 ↓, s. 17.
- ↑ Żebrowski 1971 ↓, s. 96.
- ↑ :: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej :: [online], wceo.com.pl [dostęp 2019-08-03] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-16] (pol.).
- ↑ Sawicki i Wielechowski 2007 ↓, s. 330.
- ↑ Żebrowski 1971 ↓, s. 108.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Krzysztof Margasiński. Historia pociągu pancernego Nr 16 „Mściciel”. „Poligon”. Nr 1 (58), s. 16-30, styczeń – marzec 2017. Warszawa: Magnum-X. ISSN 1895-3344.
- Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918–1945. Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918–1939: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 978-83-204-3299-2.
- Marian Żebrowski: Zarys historii polskiej broni pancernej 1918–1947. Londyn: Zarząd Zrzeszenia Kół Oddz. Broni Pancernej, 1971.