Sałata siewna
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
|
||
 |
||
| Systematyka[1] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Klad | rośliny naczyniowe | |
| Klad | Euphyllophyta | |
| Klad | rośliny nasienne | |
| Klasa | okrytonasienne | |
| Klad | astrowe | |
| Rząd | astrowce | |
| Rodzina | astrowate | |
| Podrodzina | Cichorioideae | |
| Rodzaj | sałata | |
| Gatunek | sałata siewna | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Lactuca sativa L. Sp. pl. 2:795. 1753[2] |
||
Sałata siewna, głąbiki krakowskie (Lactuca sativa L.) – gatunek rośliny jednorocznej z rodziny astrowatych. Występuje wyłącznie w uprawie. Prawdopodobnie pochodzi od sałaty kompasowej[3]. W Polsce uprawiana i dziczejąca (efemerofit).
Spis treści
Morfologia[edytuj]
- Łodyga
- Krótka (wyjątkiem jest sałata łodygowa). Wydłuża się ona podczas wytwarzania pędu kwiatostanowego, który osiąga wysokość 80-150 cm.
- Liście
- Różnorakiego kształtu, barwy i wielkości, w zależności od odmiany.
- Kwiaty
- Obupłciowe, drobne, jasnożółte, języczkowate, zebrane w koszyczki tworzące podbaldach. Pozbawione są one kielicha, zamiast niego są włoski tworzące puch kielichowy. Kwiaty sa samopylne.
- Owoce
- Niełupki, opatrzone w szerszej części puchem kielichowym, który stanowi aparat lotny.
- Korzeń
- Palowy, wrzecionowaty, posiada liczne korzenie boczne.
Odmiany[edytuj]
- W niektórych ujęciach taksonomicznych wyróżnia się 4 odmiany botaniczne[4]
- sałata głowiasta (Lactuca sativa L. var. capitata), występująca w dwóch formach:
- sałata masłowa – o miękkich, delikatnych liściach
- sałata krucha („lodowa”[5]) – o liściach twardych, sztywnych i pofałdowanych
- sałata rzymska, sałata długolistna (Lactuca sativa L. var. longifolia Lam.)
- sałata dębolistna (Lactuca sativa L. var. crispa L.) – czerwona i zielona
- sałata łodygowa, s. szparagowa, głąbiki krakowskie[6] (Lactuca sativa L. var. augustana L. H. Bailey)
- Według The Plant List wszystkie te odmiany to synonimy[2].
- W obrębie każdej odmiany istnieją liczne odmiany uprawne (kultywary) różniące się strukturą liści, kolorem i smakiem.
Zastosowanie[edytuj]
- Roślina uprawna: uprawiana jest jako warzywo liściaste. Znana była już w starożytnym Egipcie. Z okresu Starego Państwa pochodzą rysunki przedstawiające stoły z główkami kapusty oraz jej uprawę[3].
- Sztuka kulinarna: używana przed kwitnieniem jako składnik sałatek oraz do dekoracji potraw.
- Badacze roślin biblijnych uważają, że była jednym z gorzkich ziół, które Żydzi dodawali do mięsa w okresie Paschy. Dziko rosnące sałaty, a także sałata uprawiana w starożytności miały gorzki smak[3].
Przypisy
- ↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-04-15].
- ↑ a b The Plant List. [dostęp 2014-11-20].
- ↑ a b c Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-05-05].
- ↑ Anna Wize. Kruche hektary. „Hasło Ogrodnicze”. 09/2004. Plantpress Sp. z o.o..
- ↑ Encyklopedia Powszechna PWN. T. 2. G-M. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974.
Uprawa[edytuj]
Roślina łatwa w uprawie. Nie ma specjalnych wymagań co do gleby. Stanowisko może być słoneczne lub półcieniste. Uprawia się z nasion, które wysiewa się od wczesnej wiosny do późnego lata. W czasie upałów wskazane jest zacienianie.
