Spółgłoska zwarta dwuwargowa bezdźwięczna
| Numer IPA | 101 | |||
|---|---|---|---|---|
| p | ||||
| Jednostka znakowa |
p | |||
| Unikod |
U+0070 | |||
| UTF-8 (hex) |
70 | |||
| Inne systemy | ||||
| X-SAMPA | p | |||
| Kirshenbaum | p | |||
| IPA Braille↗ | ⠏ | |||
| Przykład | ||||
| informacje • pomoc | ||||
| ||||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | ||||
Spółgłoska zwarta dwuwargowa bezdźwięczna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych, oznaczany w międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA symbolem [p].
Artykulacja
[edytuj | edytuj kod]Opis
[edytuj | edytuj kod]W czasie artykulacji tej spółgłoski:
- modulowany jest strumień powietrza wydychany z płuc, czyli artykulacja tej spółgłoski wymaga inicjacji płucnej i egresji;
- tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, prąd powietrza uchodzi przez tor ustny;
- prąd powietrza w jamie ustnej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka;
- dolna warga kontaktuje się z górną wargą, tworząc zwarcie Dochodzi do całkowitego zablokowania przepływu powietrza przez jamę ustną i nosową, a następnie do przerwania utworzonej blokady i wybuchu (plozji);
- wiązadła głosowe nie drgają, spółgłoska ta jest bezdźwięczna
- pozycja języka i ust może zależeć od kontekstu, w jakim występuje głoska[1].
Warianty
[edytuj | edytuj kod]Opisanej powyżej artykulacji może towarzyszyć dodatkowo:
- wzniesienie środkowej części grzbietu języka w stronę podniebienia twardego, mówimy wtedy o spółgłosce zmiękczonej (spalatalizowanej): [pʲ];
- wzniesienie tylnej części grzbietu języka w kierunku podniebienia tylnego, mowa wtedy o spółgłosce welaryzowanej: [pˠ];
- modyfikacja dźwięku w gardle, mowa wtedy o spółgłosce faryngalizowanej spółgłosce: [pˤ];
- zaokrąglenie warg, mowa wtedy o labializowanej spółgłosce [pʷ][1].
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Przykłady w wybranych językach:
| Język | Słowo | IPA | Znaczenie | Uwagi | |
|---|---|---|---|---|---|
| angielski[2] | dispenser | [dιspensə] | 'dozownik' | Zobacz też: Fonologia i fonetyka języka angielskiego | |
| arabski | dialekt algierski[3] | پاپيش | [paːpi:ʃ] | 'piękne dziewczęta' | |
| armeński | dialekt wschodni[4] | պապիկ | [pɑpik] | 'dziadziuś' | |
| duński[5] | bog | [ˈpɔ̽ʊ̯ˀ] | 'książka' | Zazwyczaj transkrybowane do IPA jako b̥ lub b. | |
| kataloński[6] | parlar | [parlar] | 'mówić' | ||
| francuski[7] | pomme | [pɔm] | 'jabłko' | Zobacz też: Wymowa i transkrypcja języka francuskiego. | |
| polski[8][1] | pas | [päs] | - | Zobacz też: Fonetyka języka polskiego. | |
| portugalski[9] | pai | [paj] | 'ojciec' | ||
| rumuński[10] | pas | [pas] | 'krok' | ||
| rosyjski[11] | плод | [pɫot̪] | 'płód (rolny)' | ||
| hiszpański[12] | peso | [ˈpe̞so̞] | 'waga' | ||
| ukraiński[13] | павук | [pɐ.ˈβ̞uk] | 'pająk' | ||
| włoski[14] | papà | [paˈpa] | 'tata' | ||
| zapotecki[15] | p'an | [paŋ] | 'chleb' | ||
Pisownia
[edytuj | edytuj kod]Spółgłoska [p] jest zapisywana w języku polskim przy pomocy grafemu: p lub – rzadziej – b[1].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Magdalena Derwojedowa: Zamiast korepetycji Język polski Kompendium. Świat książki, 2005. ISBN 83-7391-251-7.
- ↑ Beata Assaf (red.): Kieszonkowy słownik polsko-angielski angielsko-polski. Larousse/SEJER, 2004, s. 8. ISBN 83-89181-14-2.
- ↑ Robin Thelwall. Illustrations of the IPA: Arabic. „Journal of the International Phonetic Association”. 20 (2), s. 37–41, 1990. DOI: 10.1017/S0025100300004266. (ang.).
- ↑ Jasmine Dum-Tragut, Armenian: Modern Eastern Armenian, John Benjamins Publishing Company, 2009 (ang.).
- ↑ Hans Basbøll, The Phonology of Danish, 2005 (ang.). Oxford University Press
- ↑ Joan F. Carbonell, Joaquim Llisterri. Catalan. „Journal of the International Phonetic Association”. 22 (1–2), s. 53–56, 1992. DOI: 10.1017/S0025100300004618. (ang.).
- ↑ Cecile Fougeron, Caroline L Smith. Illustrations of the IPA:French. „Journal of the International Phonetic Association”. 23 (2), s. 73–76, 1993. DOI: 10.1017/S0025100300004874. (ang.).
- ↑ Wiktor Jassem. Polish. „Journal of the International Phonetic Association”. 33 (1), s. 103–107, 2003. DOI: 10.1017/S0025100303001191. (ang.).
- ↑ Madalena Cruz-Ferreira. European Portuguese. „Journal of the International Phonetic Association”. 25 (2), s. 90–94, 1995. DOI: 10.1017/S0025100300005223. (ang.).
- ↑ dexonline.ro (rum.) [dostęp: 22.08.2018]
- ↑ Jaye Padgett. Contrast and Post-Velar Fronting in Russian. „Natural Language & Linguistic Theory”. 21 (1), s. 39–87, 2003. DOI: 10.1023/A:1021879906505. (ang.).
- ↑ Eugenio Martínez-Celdrán, Ana Ma. Fernández-Planas, Josefina Carrera-Sabaté. Castilian Spanish. „Journal of the International Phonetic Association”. 33 (2), s. 255–259, 2003. DOI: 10.1017/S0025100303001373. (ang.).
- ↑ Andrii Danyenko, Serhii Vakulenko, Ukrainian, Lincom Europa, 1995 (ang.). Data dostępu: 17 września 2018
- ↑ Derek Rogers, Luciana d'Arcangeli. Italian. „Journal of the International Phonetic Association”. 34 (1), s. 117–121, 2004. DOI: 10.1017/S0025100304001628. (ang.).
- ↑ Elizabeth Merrill. Tilquiapan Zapotec. „Journal of the International Phonetic Association”. 38 (1), s. 107–114, 2008. DOI: 10.1017/S0025100308003344. (ang.). Data dostępu: 17 września 2018