Zamek w Starych Tarnowicach: Różnice pomiędzy wersjami

Zamek w Starych Tarnowicach
	nr rej. A/639/66 z 2 maja 1966
	; Zamek w Starych Tarnowicach
Państwo	Polska
Miejscowość	Tarnowskie Góry
Adres	ul. Pyskowicka 39
Styl architektoniczny	styl renesansu
Rozpoczęcie budowy	1520
Ukończenie budowy	1570
Ważniejsze przebudowy	XIX wiek
Pierwszy właściciel	Piotr Wrochem
Kolejni właściciele	Baltazar Ohm-Januszewski,; Wacław Ohm-Januszewski i Anna Felicjana Ohm-Januszewska,; Kasper Hunter de Grandon,; Elżbieta de Jungret,; Krzysztof Fryderyk Kosiecki,; Karol Erdmann Larisch,; Jan Daniel Neugebauer,; Gottlieb von Büttner,; Karol Łazarz Henckel von Donnersmarck,; Guido Henckel von Donnersmarck,; Kraft Henckel von Donnersmarck,; Państwowe Gospodarstwo Rolne
Obecny właściciel	Krystyna i Rajner Smolorz
	Położenie na mapie Tarnowskich Gór Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie Polski Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie województwa śląskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|type:building}
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 11:57, 21 kwi 2016

Zamek w Starych Tarnowicach − zabytkowy obiekt w Starych Tarnowicach, dzielnicy Tarnowskich Gór.

Historia

Pierwsza siedziba rycerska w Tarnowicach (obecnie dzielnicy Tarnowskich Gór) znajdowała się w okolicach kościoła parafialnego, gdzie zachowało się niewielkie wzniesienie będące pozostałością dawnego gródka rycerskiego – prawdopodobnie siedziby Adama de Tarnowice – najstarszego znanego z imienia mieszkańca osady wzmiankowanego w dokumentach pomiędzy 1310 i 1351 rokiem. Później Tarnowicami władał Święcisław, członek dworu księcia oleśnickiego Konrada II, wyznaczony w 1369 roku jako rozjemca przy sporze o podział księstwa bytomskiego. Ostatnimi znanymi rycerzami z Tarnowic są rycerz Sambor wzmiankowany w 1411 roku oraz Mikołaj i Teodor Włodkowie herbu Sulima, poświadczeni w 1415 roku. Siedziba w postaci gródka rycerskiego funkcjonowała w XIV i XV wieku i zastąpił ją zbudowany w XVI wieku w nowym miejscu zamek w stylu renesansowym z dziedzińcem i krużgankami. Otoczony z trzech stron dziedziniec pierwotnie był otwarty ku północy. Fundatorem nowego założenia był przypuszczalnie rycerski ród Włodków albo Piotr Wrochem będący właścicielem majątku w 1525 roku. Zamek był w następnych wiekach wielokrotnie przebudowywany. Między innymi zamurowano krużganki, przebudowano sień wjazdową, powiększono skrzydło północne.

W 1820 r. kupił od Gottlieba von Büttnera zamek wraz z okolicznymi dobrami hrabia Karol Łazarz Henckel von Donnersmarck ze Świerklańca. Dobra tarnowickie wraz z m.in. repeckimi zostały przekształcone przez hrabiego Guido w fideikomis dla jego młodszego syna Krafta, który odziedziczył je w 1916 roku. Nie zamieszkał on jednak w zamku, lecz na swoją na swoją siedzibę wybrał nowy pałac zbudowany w pobliżu Rept.

Po II wojnie światowej zamek i dobra tarnowickie zostały znacjonalizowane. Zamek stał się własnością PGR-u. W ciągu następnych dziesięcioleci coraz bardziej niszczał. W 2000 r. właścicielami stali się Rajner i Krystyna Smolorzowie, którzy podjęli się całkowitej renowacji zamku i otoczenia. W zamek wmontowany został renesansowy portal z datą 1545 roku pochodzący z pałacu w Płoninie. Z tamtego pałacu pochodzi również altana wybudowana w zamkowym parku^[2]^[3].

Pod koniec 2010 zakończył się remont zamku oraz jego otoczenia (oranżerii, stodoły). W czerwcu 2011 nastąpiło oficjalne otwarcie Centrum Sztuki i Rzemiosła Dawnego.

Galeria

Galeria
Zamek w 2008 roku, przed remontem
Zachodnie wejście do zamku z renesansowym portalem z pałacu w Płoninie
Dziedziniec zamkowy
Elewacja północna
Stodoła
Obora, obecnie hotel
Stajnia, obecnie gospoda
Wnętrze stajni, obecnie gospody
Oficyna I
Oficyna II

Zobacz też

Henckel von Donnersmarck; Wrochem

Literatura

J.Krawczyk, A.Kuzio-Podrucki, Zamki i pałace Donnersmarcków, Radzionków 2003

↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024 .
↑ Zamek Niesytno w Płoninie - Czy tylko portal?. niesytno.pl. [dostęp 2015-06-17].
↑ Zamek Niesytno w Płoninie - Więcej Płoniny w Starych Tarnowicach. niesytno.pl. [dostęp 2015-06-17].

Linki zewnętrzne

Zamek Tarnowice Stare ◊ Centrum Sztuki i Rzemiosła Dawnego
zdjęcie satelitarne w Google Local
Zdjęcia zamku sprzed i w czasie remontu /esilesia.com/

[1] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024 .

[2] Zamek Niesytno w Płoninie - Czy tylko portal?. niesytno.pl. [dostęp 2015-06-17].

[3] Zamek Niesytno w Płoninie - Więcej Płoniny w Starych Tarnowicach. niesytno.pl. [dostęp 2015-06-17].

[1]

[2]

[3]

@@ Linia 35: / Linia 35: @@
 == Historia ==
+Pierwsza siedziba rycerska w [[Stare Tarnowice|Tarnowicach]] (obecnie dzielnicy [[Tarnowskie Góry|Tarnowskich Gór]]) znajdowała się w okolicach kościoła parafialnego, gdzie zachowało się niewielkie wzniesienie będące pozostałością dawnego [[Rezydencja rycerska typu motte|gródka rycerskiego]] – prawdopodobnie siedziby Adama de Tarnowice – najstarszego znanego z imienia mieszkańca osady wzmiankowanego w dokumentach pomiędzy 1310 i 1351 rokiem. Później Tarnowicami władał Święcisław, członek dworu księcia oleśnickiego Konrada II, wyznaczony w 1369 roku jako rozjemca przy sporze o podział księstwa bytomskiego. Ostatnimi znanymi rycerzami z Tarnowic są rycerz Sambor wzmiankowany w 1411 roku oraz Mikołaj i Teodor Włodkowie [[Sulima (herb szlachecki)|herbu Sulima]], poświadczeni w 1415 roku. Siedziba w postaci gródka rycerskiego funkcjonowała w XIV i XV wieku i zastąpił ją zbudowany w XVI wieku w nowym miejscu zamek w stylu [[Architektura renesansu|renesansowym]] z [[dziedziniec|dziedzińcem]] i [[krużganek|krużgankami]]. Otoczony z trzech stron dziedziniec pierwotnie był otwarty ku północy. Fundatorem nowego założenia był przypuszczalnie rycerski ród Włodków albo [[Piotr Wrochem]] będący właścicielem majątku w 1525 roku. Zamek był w następnych wiekach wielokrotnie przebudowywany. Między innymi zamurowano krużganki, przebudowano sień wjazdową, powiększono skrzydło północne.
-Pierwszy gród w [[Stare Tarnowice|Tarnowicach]] (obecnie dzielnicy [[Tarnowskie Góry|Tarnowskich Gór]]) stał w okolicach kościoła parafialnego, gdzie zachowało się niewielkie wzniesienie, dawny gródek rycerski – prawdopodobnie siedziba Adama de Tarnowice – najstarszego znanego z imienia mieszkańca osady.
+W 1820 r. kupił od Gottlieba von Büttnera zamek wraz z okolicznymi dobrami hrabia [[Karol Łazarz Henckel von Donnersmarck]] ze [[Świerklaniec|Świerklańca]]. Dobra tarnowickie wraz z m.in. [[Repty Śląskie|repeckimi]] zostały przekształcone przez hrabiego [[Guido Henckel von Donnersmarck|Guido]] w [[Ordynacja rodowa|fideikomis]] dla jego młodszego syna Krafta, który odziedziczył je w 1916 roku. Nie zamieszkał on jednak w zamku, lecz na swoją na swoją siedzibę wybrał nowy pałac zbudowany w pobliżu Rept.
-Zamek w stylu [[renesans]]u z wewnętrznym [[dziedziniec|dziedzińcem]] i [[krużganek|krużgankami]] został wybudowany najpewniej w [[XVI wiek]]u. Zamek był w następnych wiekach wielokrotnie przebudowywany. Fundatorem był najprawdopodobniej [[Piotr Wrochem]].
-W 1820 r. kupił od Gottlieba von Büttnera zamek wraz z okolicznymi dobrami hrabia [[Karol Łazarz Henckel von Donnersmarck]] ze [[Świerklaniec|Świerklańca]]. Dobra tarnowickie wraz z m.in. [[Repty Śląskie|repeckimi]] zostały przekształcone przez hrabiego [[Guido Henckel von Donnersmarck|Guido]] w [[Ordynacja rodowa|fideikomis]] dla jego młodszego syna Krafta. W 1916 r. odziedziczył on te dobra, jako ostatni z rodziny Hencklów.
 Po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] zamek i dobra tarnowickie zostały znacjonalizowane. Zamek stał się własnością [[Państwowe gospodarstwo rolne|PGR]]-u. W ciągu następnych dziesięcioleci coraz bardziej niszczał. W 2000 r. właścicielami stali się Rajner i Krystyna Smolorzowie, którzy podjęli się całkowitej renowacji zamku i otoczenia. W zamek wmontowany został renesansowy portal z datą 1545 roku pochodzący z [[Pałac w Płoninie|pałacu w Płoninie]]. Z tamtego pałacu pochodzi również altana wybudowana w zamkowym parku<ref>{{Cytuj stronę | url = http://niesytno.pl/index.php/aktualnosci/139-czy-tylko-portal | tytuł = Zamek Niesytno w Płoninie - Czy tylko portal? | opublikowany = niesytno.pl | data dostępu=2015-06-17}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = http://niesytno.pl/index.php/aktualnosci/146-wiecej-ploniny-w-starych-tarnowicach| tytuł = Zamek Niesytno w Płoninie - Więcej Płoniny w Starych Tarnowicach | opublikowany = niesytno.pl | data dostępu=2015-06-17}}</ref>.

Istniejące dwory	Jasiona Zabrze – Rokitnica
Istniejące pałace	Bruntál Brynek Brzeźnica Bytom – Miechowice Chałupki Czechowice-Dziedzice Czekanów Czerwięcice Dobra Izbicko Jastrzębie-Zdrój – Borynia Kalety – Zielona Kamieniec Karwina – Frysztat Katowice – Pałac Goldsteinów Katowice – Szopienice Katowice – Załęże Kobiór – Promnice Kochcice Kończyce Wielkie Koszęcin Krowiarki Krzyżanowice Łubie Miedary – Kopanina Modzurów Moszna Nakło Śląskie Ornontowice Patoka Pławniowice Pogrzebień Prudnik Rudy Rzuchów Siemianowice Śląskie Siemianowice Śląskie – Michałkowice Sławików Sośnicowice Strzybnik Szałsza Świerklaniec – Pałac Kawalera Świętochłowice Tarnowskie Góry – Karłuszowiec Tarnowskie Góry – Rybna Tychy Tworków Wieszowa Większyce Wilkowice Wodzisław Śląski Wodzisław Śląski – Kokoszyce Wojnowice Zabrze – Mikulczyce Zbrosławice Zebrzydowice Żyrowa
Istniejące zamki	Biała Bielsko-Biała – Bielsko Chrzelice Chudów Czuchów Dzięgielów Gliwice Głogówek Grodziec Kończyce Małe Łąka Prudnicka Niemodlin Ostrawa – Zamek Śląski Prószków Pszczyna Racibórz Raduń Rogów Opolski Ruda Śląska Rybnik Strzelce Opolskie Tarnowskie Góry – Stare Tarnowice Toszek Ujazd
Nieistniejące dwory	Katowice – dwór Świętochłowice Zabrze – Dwór Bielskich
Nieistniejące pałace	Bytom – Szombierki Świerklaniec – Pałac Donnersmarcków Tarnowskie Góry – Repty
Nieistniejące zamki	Bytom Cieszyn Opole – Zamek Górny Opole – Zamek Piastowski Piorunkowice Prudnik Skoczów Świerklaniec – Zamek Piastowski Tarnowskie Góry Trzebina