Socjologia religii: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
źródła/przypisy |
w nazwisku profesora Pawła Załęckiego był błąd |
||
| Linia 13: | Linia 13: | ||
Obecnie jednak początki socjologii religii wywodzi się przede wszystkim od '''[[Émile Durkheim|Émile'a Durkheima]]''', który przedstawił własną koncepcję miejsca religii w społeczeństwie w oparciu o swą teorię kolektywnej (zbiorowej) świadomości (sumienia - ''conscience''). Twierdził, że religia jest wytworem społecznym, niezależnym od jednostki, co więcej, że przedmiotem czci w każdej religii jest samo społeczeństwo. |
Obecnie jednak początki socjologii religii wywodzi się przede wszystkim od '''[[Émile Durkheim|Émile'a Durkheima]]''', który przedstawił własną koncepcję miejsca religii w społeczeństwie w oparciu o swą teorię kolektywnej (zbiorowej) świadomości (sumienia - ''conscience''). Twierdził, że religia jest wytworem społecznym, niezależnym od jednostki, co więcej, że przedmiotem czci w każdej religii jest samo społeczeństwo. |
||
Najbardziej wpływowym socjologiem religii pozostaje '''[[Max Weber]]''', przede wszystkim dzięki zastosowaniu i przekształceniu materialistycznego punktu widzenia i analizie wzajemnych form oddziaływania religii i innych instytucji społecznych (zwłaszcza gospodarki, zob. ''[[Etyka protestancka a duch kapitalizmu]]''). Weber stworzył również klasyfikację typów postaw religijnych<ref>Paweł |
Najbardziej wpływowym socjologiem religii pozostaje '''[[Max Weber]]''', przede wszystkim dzięki zastosowaniu i przekształceniu materialistycznego punktu widzenia i analizie wzajemnych form oddziaływania religii i innych instytucji społecznych (zwłaszcza gospodarki, zob. ''[[Etyka protestancka a duch kapitalizmu]]''). Weber stworzył również klasyfikację typów postaw religijnych<ref>Paweł Załęcki ''Typy idealne w socjologii religii Maxa Webera: Analiza struktury kategoryzującej pole religijne'', Kultura i Społeczeństwo nr 224, Warszawa 2003</ref>. |
||
Do najbardziej znanych współczesnych socjologów religii zaliczani są: [[Peter Berger]], [[Thomas Luckmann]], [[Niklas Luhmann]] i [[José Casanova]]. |
Do najbardziej znanych współczesnych socjologów religii zaliczani są: [[Peter Berger]], [[Thomas Luckmann]], [[Niklas Luhmann]] i [[José Casanova]]. |
||
Wersja z 15:51, 31 maj 2010
Socjologia religii - dział socjologii zajmujący się wierzeniami, praktykami i instytucjami religijnymi w ich kontekście społecznym. Socjologia religii zajmuje się wielorakim związkiem religii ze społeczeństwem, wzajemnymi wpływami na siebie. Bada też miejsce i funkcje religii w procesie społecznym oraz jej funkcjonowanie w różnych grupach społecznych. Jest nauką dosyć młodą i dynamicznie się rozwijającą. Powstała na przełomie XIX i XX wieku, choć jej korzenie sięgają czasów oświecenia. Jej prekursorami byli:
Monteskiusz – zainicjował metodę funkcjonalną – łączenie praw z faktami życia społecznego. Uważał, że istnieje związek, między formami ustroju społecznego (orientalna tyrania, monarchia, republikanizm) z panującą w ich ramach religią.
August Comte – zmiany w panujących światopoglądach były dla niego wkaźnikiem ogólnego postępu społeczeństwa. Wyróżnił w związku z tym trzy sposoby myślenia: teologiczny, metafizyczny i pozytywny - każdy dominuje w kolejnych fazach rozwoju ludzkości. Myślenie teologiczne charakteryzuje się tłumaczeniem zjawisk przy użyciu czynników nadprzyrodzonych. Faza teologiczna dzieli się na 1) okres fetyszyzmu (bałwochwalstwa), 2) politeizmu oraz 3) monoteizmu. W odróżnieniu od pisarzy francuskiego oświecenia Comte dostrzegał wiele zasług religii dla rozwoju ludzkości, choć przyznawał, że jej czas już mija.
Karol Marks o religii pisał niewiele, jednak w jego koncepcji religii, jako opium ludu zawarta jest pewna forma podtrzymywanej przez wielu do dziś "tezy kompensacyjnej". Marksiści przerobili jednak to twierdzenie w koncepcję manipulacyjną: "religia jako opium dla ludu".
Właściwym twórcą socjologii religii był Herbert Spencer, który zaczął uprawiać ją jako oddzielną subdyscyplinę socjologii. Odrębnie badał instytucje religijne (kościelne i nonkonformistyczne) w procesie ich rozwoju i wewnętrznego różnicowania się, oraz ewolucję wierzeń religijnych. Wiele uwagi poświęcił też wzajemnym relacjom między instytucjami religijnymi oraz politycznymi i militarnymi.
Obecnie jednak początki socjologii religii wywodzi się przede wszystkim od Émile'a Durkheima, który przedstawił własną koncepcję miejsca religii w społeczeństwie w oparciu o swą teorię kolektywnej (zbiorowej) świadomości (sumienia - conscience). Twierdził, że religia jest wytworem społecznym, niezależnym od jednostki, co więcej, że przedmiotem czci w każdej religii jest samo społeczeństwo.
Najbardziej wpływowym socjologiem religii pozostaje Max Weber, przede wszystkim dzięki zastosowaniu i przekształceniu materialistycznego punktu widzenia i analizie wzajemnych form oddziaływania religii i innych instytucji społecznych (zwłaszcza gospodarki, zob. Etyka protestancka a duch kapitalizmu). Weber stworzył również klasyfikację typów postaw religijnych[1].
Do najbardziej znanych współczesnych socjologów religii zaliczani są: Peter Berger, Thomas Luckmann, Niklas Luhmann i José Casanova.
- ↑ Paweł Załęcki Typy idealne w socjologii religii Maxa Webera: Analiza struktury kategoryzującej pole religijne, Kultura i Społeczeństwo nr 224, Warszawa 2003
Bibliografia
- Władysław Piwowarski: Socjologia religii. Lublin: RW KUL, 1996.
