System Englera
System Englera – system taksonomii roślin opracowany na przełomie XIX i XX w. przez niemieckiego botanika Adolfa Englera. Publikowany był w kolejnych wydaniach pracy Syllabus der Pflanzenfamilien. Zgodnie z ówczesnymi poglądami na podział świata żywego, do roślin włączano również organizmy obecnie należące do innych królestw, np. bakterie i grzyby. U podstaw systemu Englera leżały wcześniejsze systemy, np. system, stworzony przez Alexandra Brauna. Mniej więcej równolegle zaś swój system tworzył Richard Wettstein. W przeciwieństwie do Wettsteina, Engler uważał, że filogeneza jest jeszcze zbyt słabo poznana, by być podstawą taksonomii, która w związku z tym musi opierać się głównie na cechach morfologicznych[1]. Ostatecznie oba te systemy, wraz z modyfikacjami, stały się na kilkadziesiąt lat podstawą systematyki przedstawianej w krajach niemieckojęzycznych, a po przetłumaczeniu również w Polsce, w podręczniku akademickim do botaniki redagowanym przez Eduarda Strasburgera[1]. System Englera był kształtowany przez kilkadziesiąt lat, w ciągu których ulegał modyfikacjom. We wcześniejszych wydaniach wydzielone były 4 gromady: Myxothallophyta (śluzowce), Euthallophyta (plechowce), Embryophyta zoidiogama i Embryophyta siphonogama. Niżej przedstawiona lista pochodzi z pracy z 1903 r., gdzie plechowce (bakterie, glony i grzyby) rozbite zostały na kilka gromad, z kolei w następnych wersjach rozdzielono, podnosząc rangę, okrzemki i sprzężnice, trawy i turzycowate itp.[2] Oryginalne nazwy przedstawione zostały zgodnie z konwencją nomenklatoryczną po łacinie, z ewentualnymi niemieckimi odpowiednikami. Ze względu na zmiany w systematyce, niejednokrotnie znaczne, polskie nazwy mogą określać taksony, których zakres obiega od oryginału przedstawionego przez Englera.
Obecnie uważa się, że system Englera nie odzwierciedla poprawnie stosunków filogenetycznych[3], natomiast ze względu na to, iż był on przez wiele lat w powszechnym użyciu, według tego systemu są często ułożone zielniki[4][5] czy też wyznacza on kolejność rodzin we florach (np. jeszcze w rozpoczętej pod koniec XX wieku Flora Nordica)[6].
- gromada Phytosarcodina, Myxothallophyta, Myxomycetes – śluzowce
- klasa Acrasiales – akrazjowce
- klasa Plasmodiophorales – plazmodiofory
- klasa Myxogasteres
- rząd Ectosporeae (np. rodzina Ceratiomyxaceae)
- rząd Endosporeae (np. rodzaje Fuligo, Physarum)
- gromada Schizophyta – rozprątki (bakterie)
- klasa Schizomycetes (Bacteria)
- rząd Eubacteria
- rząd Thiobacteria (bakterie siarkowe, np. Beggiatoa, Thiothrix)
- klasa Schizophyceae – sinice
- klasa Schizomycetes (Bacteria)
- gromada Flagellatae – wiciowce
- rząd Pantostomatinales (np. Multicilia)
- rząd Distomatinales (np. Megastoma entericum)
- rząd Protomastigales (np. Bicoeca)
- rząd Chrysomonadales – złotowiciowce
- rząd Cryptomonadales – kryptomonady
- rząd Chloromonadales (np. Raphidomonas)
- rząd Euglenales – eugleniny
- gromada Dinoflagellatae – bruzdnice
- gromada Silicoflagellatae (grupa bruzdnic)
- rząd Siphonotestales
- rząd Stereotestales
- gromada Zygophyceae
- klasa Bacillariales – okrzemki
- klasa Conjugatae – sprzężnice
- gromada Chlorophyceae – zielenice
- klasa Protococcales – chlorokokowce, pierwotkowce (w tym również toczkowce)
- klasa Confervales (np. Ulvaceae, Chaetophoraceae, Ulotrichaceae, Coleochaetaceae, Cladophoraceae)
- klasa Siphoneae (np. Acetabularia, różnowiciowce)
- gromada Charales – ramienice
- gromada Phaeophyceae – brunatnice
- rząd Phaeosporeae (np. listownicowce)
- rząd Cyclosporeae (np. morszczynowce)
- gromada Dictyotales (grupa brunatnic)
- gromada Rhodophyceae – krasnorosty
- klasa Bangiales (np. Bangia, Porphyra)
- klasa Florideae
- rząd Nemalionales (np. Batrachospermum)
- rząd Gigartinales (np. chrząstnica kędzierzawa)
- rząd Rhodymeniales (np. Gracilaria)
- rząd Cryptonemiales (np. Corallina)
- gromada Eumycetes (Fungi) – grzyby
- klasa Phycomycetes – glonowce
- rząd Zygomycetes – sprzężniaki
- rząd Oomycetes – lęgniowce
- klasa Hemiascomycetes
- rząd Hemiascales (np. Saccharomyces cerevisiae)
- klasa Euascomycetes – workowce właściwe
- rząd Euascales
- klasa (specjalna) Fungi imperfecti – grzyby niedoskonałe
- rząd Sphaeropsidales
- rząd Melanconiales
- rząd Hyphomycetes
- klasa (specjalna) Lichenes – porosty
- rząd Ascolichenes – porosty workowe (np. chrobotek)
- rząd Basidiolichenes – porosty podstawkowe
- podrząd Hymenolichenes
- klasa Laboulbeniomycetes – owadorosty
- rząd Laboulbeniales
- klasa Basidiomycetes – podstawczaki
- podklasa Hemibasidii
- podklasa Eubasidii
- rząd Protobasidiomycetes
- podrząd Auriculariineae (uszakowce)
- podrząd Tremellineae (trzęsakowce)
- rząd Autobasidiomycetes
- podrząd Dacryomycetineae (łzawnikowce)
- podrząd Tulasnellineae (np. śluzowoszczka)
- podrząd Exobasidiineae (zewnętrzniaki podstawkowe)
- podrząd Hymenomycetineae (np. żagiew, muchomor, borowik, pieczarka)
- podrząd Phallineae (np. sromotnik, purchawka, gniazdnica, tęgoskór)
- klasa Phycomycetes – glonowce
- gromada Embryophyta asiphonogama (Archegoniatae)
- podgromada Bryophyta (Muscineae) – mszaki
- klasa Hepaticae – wątrobowce
- rząd Marchantiales – porostnicowce
- rząd Anthocerotales – glewiki
- rząd Jungermanniales – jungermaniowe
- klasa Musci (Musci frondosi) – mchy
- podklasa Sphagnales – torfowce
- podklasa Andreaeales – naleźliny
- podklasa Bryales – prątnikowce (i inne mchy)
- rząd Acrocarpi (np. widłozębowate, płonnikowate)
- rząd Pleurocarpi (np. rokietowate)
- klasa Hepaticae – wątrobowce
- podgromada Pteridophyta – paprotniki
- klasa Filicales – paprocie
- rząd Filicales leptosporangiatae
- podrząd Eufilicineae
- podrząd Hydropteridineae – paprocie wodne (marsyliowate, salwiniowate)
- rząd Marattiales – strzelichowe
- rząd Ophioglossales (Tuberithallosae) – nasięźrzałowce
- rząd Filicales leptosporangiatae
- klasa Sphenophyllales – klinolisty
- klasa Equisetales – skrzypy
- rząd Euequisetales
- rząd Calamariales – kalamity
- klasa Lycopodiales – widłaki
- rząd Lycopodiales eligulatae
- podrząd Lycopodiineae
- podrząd Psilotineae – psylotowe
- rząd Lycopodiales ligulatae
- podrząd Selaginellineae – widliczkowce
- podrząd Lepidophytineae – lepidofity
- podrząd Isoëtineae – porybliny
- rząd Lycopodiales eligulatae
- (bez rangi) Cycadofilices – paprocie nasienne
- klasa Filicales – paprocie
- podgromada Bryophyta (Muscineae) – mszaki
- gromada Embryophyta siphonogama
- podgromada Gymnospermae – nagonasienne
- podgromada Angiospermae – okrytonasienne
- klasa Monocotyledoneae – jednoliścienne
- rząd Pandanales – pandanowce
- rząd Helobiae (Fluviales) – bagienne (np. rdestnicowate, zosterowate, żabiściekowate)
- rząd Triuridales (np. Triuris)
- rząd Glumiflorae (trawy i turzycowate)
- rząd Principes – palmy
- rząd Synanthae – okolnicowce
- rząd Spathiflorae – obrazkowce
- rząd Farinosae (np. rześciowate, bromeliowate, komelinowate)
- rząd Liliiflorae – (np. liliowate, sitowate, złotogłowowate, czosnkowate, myszopłochowate, kolcoroślowate)
- rząd Scitamineae (Arillatae) – imbirowce
- rząd Microspermae (np. storczykowate)
- klasa Dicotyledoneae – dwuliścienne
- podklasa Archichlamydeae (Choripetalae + Apetalae) – wolnopłatkowe
- rząd Verticillatae – rzewniowce
- rząd Piperales – pieprzowce
- rząd Salicales – wierzbowce
- rząd Myricales – woskownicowce
- rząd Balanopsidales
- rząd Leitneriales
- rząd Juglandales – orzechowce
- rząd Fagales – bukowce
- rząd Urticales – pokrzywowce
- rząd Proteales – srebrnikowce
- rząd Santalales – sandałowce
- rząd Aristolochiales – kokornakowce
- rząd Polygonales – rdestowce
- rząd Centrospermae – goździkowce
- rząd Ranales (np. grzybieniowate, rogatkowate, jaskrowate, berberysowate, magnoliowate, wawrzynowate)
- rząd Rhoeadales (np. makowate, krzyżowe, rezedowate)
- rząd Sarraceniales – kapturnicowce
- rząd Rosales – różowce (np. różowate, bobowce, skalnicowce)
- rząd Geraniales – bodziszkowce (np. bodziszkowate, szczawikowate, lnowate, rutowate, krzyżownicowate, wilczomleczowate)
- rząd Sapindales (Celastrales) – mydleńcowce, dławiszowce (też np. bukszpanowate, nanerczowate)
- rząd Rhamnales – szakłakowce
- rząd Malvales – ślazowce
- rząd Parietales – herbatowce (też fiołkowce, begoniowce)
- rząd Opuntiales – kaktusowate
- rząd Myrtiflorae – mirtowce
- rząd Umbelliflorae – baldaszkowce
- podklasa Metachlamydeae, Sympetalae – zrosłopłatkowe
- rząd Ericales – wrzosowce (np. wrzosowate, gruszyczkowate)
- rząd Primulales – pierwiosnkowce
- rząd Ebenales – hebanowce (styrakowce)
- rząd Contortae (np. oliwkowate, goryczkowce)
- rząd Tubiflorae (np. powojowate, ogórecznikowate, werbenowate, wargowe, psiankowate, trędownikowate, pływaczowate)
- rząd Plantaginales – babkowce
- rząd Rubiales – marzanowce (też szczeciowce)
- rząd Campanulatae – dzwonkowce (też np. dyniowate, złożone)
- podklasa Archichlamydeae (Choripetalae + Apetalae) – wolnopłatkowe
- klasa Monocotyledoneae – jednoliścienne
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Richard Harder: Systematyka. W: Botanika: podręcznik dla szkół wyższych. Eduard Strasburger (red.). Wyd. 2 pol. według 28 oryg. Warszawa: PWRiL, 1967, s. 509.
- ↑ Adolf Engler: Syllabus der Pflanzenfamilien. Wyd. 3. Berlin: Verlag von Gebrüder Borntraeger, 1903.
- ↑ Douglas E. Soltis (red.), Phylogeny and evolution of angiosperms, Sunderland, Mass: Sinauer Associates, 2005, ISBN 978-0-87893-817-9, OCLC ocm60373934 [dostęp 2024-06-11] .
- ↑ J.H. Soper , F.H. Perring , Data Processing in the Herbarium and Museum, „Taxon”, 16 (1), 1967, s. 13–19, DOI: 10.2307/1217100, ISSN 0040-0262, JSTOR: 1217100 .
- ↑ The collection of Mongolian plants in HAL [online], www.botanik.uni-halle.de [dostęp 2024-06-11] .
- ↑ Ib Friis , Jonsell, B. (Editor‐in‐Chief): 2000. Lycopodiaceae — Polygonaceae., „Nordic Journal of Botany”, 20 (2), 2000, s. 172–172, DOI: 10.1111/j.1756-1051.2000.tb01562.x, ISSN 0107-055X [dostęp 2024-06-11] (ang.).