Jowisz (mitologia)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jowisz
Iuppiter
bóg nieba, burzy i deszczu, najwyższy władca nieba i ziemi, ojciec bogów
Ilustracja
kamea rzymska przedstawiająca Jowisza
Występowanie

mitologia rzymska

Przydomek

Stator, Victor, Versor, Ultor

Atrybuty

piorun, orzeł

Teren kultu

Cesarstwo Rzymskie

Odpowiednik

Zeus (grecki)

Rodzina
Ojciec

Saturn

Matka

Ops

Jowisz, Jupiter (łac. Iuppiter) – w mitologii rzymskiej bóg nieba, burzy i deszczu[1], najwyższy władca nieba i ziemi, ojciec bogów. Był źródłem władzy (łac. imperium), jaką dzierżyli rzymscy urzędnicy. Rzymscy władcy i wodzowie starali się pozować na ludzkie ucieleśnienie czy odzwierciedlenie Jowisza. Pospolicie utożsamiany jest z greckim Zeusem, z czasem przejął większość jego cech. Atrybutami Jowisza były piorun i orzeł. Syn Saturna. W rzeczywistości jest to (tożsamy z Zeusem) praindoeuropejski bóg dziennego nieboskłonu, burzy i piorunów. Obie nazwy, grecka i łacińska, wywodzą się z praindoeuropejskiego imienia Dieus ph2ter, co w wyniku różnych przekształceń fonetycznych dało łacińskie Iuppiter (Iovis + pater). Od dopełniacza (genetivus) tego imienia, brzmiącego Iovis, pochodzi polskie imię tego bóstwa, Jowisz.

Kult Jowisza, czczonego jako Jowisz Najlepszy Największy (łac. Iuppiter Optimus Maximus) koncentrował się w świątyni położonej na Kapitolu w Rzymie, gdzie zasiadał on w towarzystwie Junony i Minerwy. Czynnościami kultowymi opiekował się kapłan zwany flamen Dialis.

Jowisz i cała Trójca Kapitolińska uosabiali rzymskie państwo. W koloniach rzymskich budowano analogiczne świątynie Trójcy Kapitolińskiej, zwane po prostu Kapitolami, rozprzestrzeniając kult poza miasto Rzym.

Na terenach starożytnego italskiego miasta Iguvium odnaleziono w 1444 roku tablice poświęcone Jowiszowi (zobacz: Tablice iguwińskie).

Przydomki Jowisza: Stator – ten, który zatrzymuje chwiejące się szeregi rzymskie, Victor – dawca zwycięstwa, Versor – ten, który zmusza nieprzyjaciół do ucieczki[2], Ultor – karzący, niosący pomstę (Mściciel, na podobieństwo Marsa)[3].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Encyklopedia dla dociekliwych wydawnictwo Elżbieta Jarmołkiewicz
  2. Antyczny Rzym – Imperium Romanum, www.historica.pl [dostęp 2017-11-24].
  3. Za Aleksandra Sewera miał wzniesioną osobną świątynię wyobrażoną na ówczesnych monetach (S. W. Stevenson, C. R. Smith, F. W. Madden: A Dictionary of Roman Coins, Republican and Imperial. London: G. Bell & Sons, 1889, s. 486).