Peter Paul Rubens

Peter Paul Rubens
	; Peter Paul Rubens, Autoportret, 1623
Data i miejsce urodzenia	28 czerwca 1577 ; Siegen
Data i miejsce śmierci	30 maja 1640 ; Antwerpia
Narodowość	Flamand
Dziedzina sztuki	malarstwo; rysunek
Epoka	barok
	Ważne dzieła
	Trzy Gracje(inne języki); Zdjęcie z krzyża;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Peter Paul Rubens (ur. 28 czerwca 1577 w Siegen, zm. 30 maja 1640 w Antwerpii) – flamandzki malarz, jeden z najwybitniejszych malarzy epoki baroku.

Młodość

Peter Paul Rubens urodził się jako szóste z siedmiorga dzieci prawnika Jana Rubensa. Ojciec zmarł, gdy Paul miał 10 lat. Rodzina Rubensów przeniosła się do Antwerpii. W wieku 13 lat został paziem hrabiny Lalaing.

Lata nauki i podróże

Gruntownie wykształcony w Antwerpii w pracowniach: Adama van Noorta, Tobiasa Verhaechta malarza krajobrazów i Otto van Veena w latach 1596–1600. W 1598 r. uzyskał tytuł mistrzowski w antwerpskiej gildii św. Łukasza i wyruszył do Italii, gdzie w 1600 rozpoczął służbę na dworze książąt Gonzagów w Mantui. W latach 1601–1602 przebywał w Rzymie, od 1603 z polecenia księcia Mantui w Hiszpanii, później w latach 1604–1605 w służbie księcia V. Gonzagi w Mantui i Wenecji. Od roku 1606 mieszkał w Genui, później w Rzymie do 1608.

Po powrocie do ojczyzny objął w 1608 r. w Antwerpii funkcję malarza nadwornego arcyksięcia Alberta i infantki Izabeli. Rubens stopniowo zyskiwał sławę międzynarodową – odbył podróże dyplomatyczne na dwory Holandii, Anglii i Hiszpanii, a jego klientami zostali: Maria Medycejska, Ludwik XIII, Karol I Stuart. Przebywając na dworze francuskim wykonał dla króla Ludwika XIII 12 arrasów oraz 25 olbrzymich malowideł do zamku matki króla Marii Medycejskiej. W Anglii otrzymał tytuł szlachecki. Jednocześnie pracował nad wielkimi płótnami dla kościołów Antwerpii, Aalst, Malines i Madrytu.

Rozwój twórczości Rubensa

Dzieła Rubensa powstałe w 1601 w Rzymie dla kościoła Santa Croce w Gerusalemme („Znalezienie Krzyża”, „Koronowanie cierniem”, „Wzniesienie Krzyża”) wykazują jeszcze zależność od Otto van Veena i wpływy Tycjana, Tintoretta i Correggia. Z okresu madryckiego (1603) pochodzą pełne charakterystyki półpostacie 12 Apostołów (Apostolado del duque de Lerma) i portret konny księcia Lerma. W Mantui powstał kolosalny tryptyk, którego część środkowa („Rodzina Gonzagów adoruje Trójcę Świętą”) znajduje się w Mantui, jedno boczne skrzydło w Antwerpii („Chrzest Chrystusa”), drugie w Nancy. Oddźwięk wpływów Correggia znajdujemy w obrazie ołtarzowym, powstałym 1606 w Rzymie („Adoracja Najświętszej Marii Panny przez Św.Jerzego i in. świętych”, obecnie w Grenoble), wpływy Caravaggia w scenie obrzezania z roku 1607 (Genua, Sant’Ambrogio). W roku 1608 powstaje nowe ujęcie obrazu „Adoracja Najświętszej Marii Panny” dla Chiesa nuova w Rzymie.

Po powrocie do Antwerpii został Rubens w roku 1609 malarzem nadwornym pary namiestnikowskiej Niderlandów, Albrechta i Izabeli. Styl jego staje się swobodniejszy, działanie mas bardziej zwarte, tonacja ciał jaśniejsza, budowa i oświetlenie scen mocno dramatyczne. Z okresu tego pochodzą: trójdzielne „Wzniesienie krzyża” w katedrze antwerpskiej (1610), tamże: „Zdjęcie z krzyża” z „Ofiarowaniem w świątyni” i „Nawiedzeniem” (1611, 1614). Echa sztuki włoskiej widoczne w scenach mitologicznych, jak „Prometeusz” (Oldenburg), „Wenus, Amor, Ceres i Bachus” (Kassel), „Ziębnąca Wenus” (1614, Antwerpia) i in. Z roku 1609 pochodzi piękny autoportret artysty z żoną, Izabelą Brant (Monachium). Od mniej więcej 1615 roku otrzymywał Rubens tyle zamówień, że dużą część pracy pozostawiał uczniom, z których najzdolniejszy, Antoon van Dyck, miał do blisko 1620 roku duży udział w dziełach mistrza. Własnoręczne dzieła Rubensa tego okresu (1615–1620) wykazują pełnię rozwoju jego stylu i wspaniały koloryt: „Sąd ostateczny” (Monachium), „Pochód dzieci”, „Porwanie córek Leukippa”, „Bitwa Amazonek” (Monachium), „Polowanie na lwy” (tamże), „Polowanie na wilki” (Nowy Jork), „Polowanie na dziki” (Drezno), dalej portrety i krajobrazy.

W latach (1620–1630) odbył Rubens kilka podróży w celach dyplomatycznych i artystycznych do Paryża (1622, 1623, 1625), Madrytu (1628, 1629) i Londynu (1629, 1630). Najwspanialszym dziełem tego okresu jest cykl dużych obrazów, przedstawiających dzieje Marii Medycejskiej, przeznaczony do pałacu Luksemburskiego (1622–1625, obecnie w Luwrze), przy którego wykonaniu pomagali mu uczniowie. W czasie swych wizyt w Hiszpanii oglądał bogate kolekcje malarstwa zgromadzone w Alkazarze w Madrycie, w Escorialu i innych siedzibach królewskich, oprowadzany przez Diego Velázqueza. Wykonał wówczas wiele kopii znanych dzieł ze zbiorów hiszpańskich, głównie obrazów Tycjana. W Anglii w sali reprezentacyjnej w pałacu Whitehall ozdobił sklepienie 9 scenami z dziejami Jakuba I, które jednak mgła londyńska zniszczyła nie do poznania. Dzieła religijne tego okresu („Pokłon trzech króli” Antwerpia, „Wychowanie NMP.” (tamże)) malowane są z wielkim temperamentem. Najważniejsze wśród portretów: Izabela Brant (Petersburg i Florencja) i portret obu synów Rubensa. Druga żona Rubensa (od roku 1630), młoda Helena Fourment (portrety w Monachium, Petersburgu, Wiedniu i in.), była natchnieniem starzejącego się artysty w oddaniu piękna kobiecego w scenach religijnych, mitologicznych i miłosnych. Dzieła jego nabierają miękkości i blasku; koloryt staje się harmonijny i łagodnie stonowany na ciepłym, brązowawym tonie zasadniczym. Najważniejsze z tego okresu: ołtarz św. Ildefonsa (1630–1632, obecnie w Wiedniu), „Madonna wśród świętych” w kaplicy grobowej Rubensa w Kościele Świętego Jakuba w Antwerpii, „Święto Wenery” (Wiedeń), „Ogrody miłości” (Paryż, Madryt), „Taniec wieśniaków” (Luwr). Pod koniec swego życia zaczął się Rubens głęboko interesować krajobrazem, tworząc jedne z najpiękniejszych dzieł sztuki flamandzkiej: „Zachód słońca” (Londyn), krajobrazy z tęczą (Monachium, Petersburg), „Powrót z pracy” (Florencja) i in. Sztuka Rubensa jest w malarstwie XVII w. szczytem stylu barokowego. Bujność kształtów, ruch ciał, przepych barw, w połączeniu z dramatyczną siłą i patosem jego dzieł odpowiadały więcej ideałowi piękna XVII w., niż bardziej uduchowiona, w swym skupieniu unikająca reprezentacyjnego efektu, sztuka Rembrandta. W ostatnich latach swego życia zaczął malować nastrojowe pejzaże oraz sceny rodzajowe z życia ludu, głównie kiermasze i zabawy. Sir Peter Paul Rubens zmarł 30 maja 1640 w Antwerpii. Przyczyną jego śmierci było zakażenie prawej ręki.

Kopie dzieł Tycjana wykonane w czasie pobytu w Hiszpanii

Adam i Ewa, Tycjan
Adam i Ewa, Rubens
Porwanie Europy, Tycjan
Porwanie Europy, Rubens

Ocena twórczości

Twórczość malarska artysty obejmuje 2000 obrazów. W swojej twórczości skupił takie cechy epoki jak: wybujałość, żywiołowość, dynamikę, niepokój i zmysłowość. Dzięki niezwykłej indywidualności narzucił swój styl całemu malarstwu flamandzkiemu na kilkadziesiąt lat.

Malarstwo religijne realizował interpretując ze spontaniczną pasją chrześcijańskie tematy cierpienia, chwały, cudów, ekstazy. Tworząc dzieła o tematyce mitologicznej dał wyraz kultowi zdrowego i silnego ciała człowieka – odznaczające się obfitością kształtów akty rubensowskie stały się jednym z synonimów malarstwa barokowego.

Rubens malował także portrety kobiece, męskie wizerunki reprezentacyjne, ponadto sceny z polowań oraz nastrojowe krajobrazy o bogatym kolorycie. Wykonywał też kartony do tkanin, liczne rysunki przeznaczone do rytowania, szkice dla architektów i dekoracje miejskie.

W zakresie stosowanych środków malarskich Rubens ewoluował od śmiałych kontrastów ciepłych i zimnych barw do palety bardziej umiarkowanej, z przewagą bieli, żółci kadmowej, cynobru i lakowej czerwieni. Przejrzyste warstwy farb tonował grą światła, którą skupiał na zgrubieniach warstwy malarskiej. Były to wartości nowatorskie, stawiające Rubensa wśród najwybitniejszych kolorystów w dziejach sztuki.

W 1632 wydana została w Antwerpii luksusowa edycja tomu poezji Lyricorum librorum Macieja Kazimierza Sarbiewskiego z miedziorytami Rubensa.

Widok obrazu „Polowanie na lwy” został wykorzystany na okładce albumu grupy muzycznej Terror pt. Always The Hard Way z 2006^[1].

Uczniowie Rubensa

Wywarł olbrzymi wpływ m.in. na malarstwo angielskie i francuskie XVIII w., a także na romantyków. Jego najwybitniejszymi uczniami i współpracownikami byli: Jacob Jordaens, Antoon van Dyck, Frans Snyders, Jan Brueghel (młodszy), Jan Fyt, Abraham van Diepenbeeck, Jan Wildens, David Teniers, Daniel Seghers, Adriaen Brouwer, Erasmus Quellinus, Cornelis Schut, Theodoor van Thulden, Lucas van Uden i inni.

Wybrane dzieła

Z tym tematem związana jest kategoria: Obrazy Petera Paula Rubensa.

Tryptyki

Podniesienie krzyża(inne języki) – 1609-1610, Luwr, Paryż
Podniesienie krzyża – 1610, Katedra Najświętszej Marii Panny, Antwerpia
Zdjęcie z krzyża – ok. 1611–1614, olej na panelu, 420,5 × 320 i 420,5 × 150 (x 2) cm, Katedra Najświętszej Marii Panny, Antwerpia
Zmartwychwstanie Chrystusa – 1611-1612, Katedra Najświętszej Marii Panny, Antwerpia
Niedowiarstwo św. Tomasza – 1613-1615, Koninklijk Museum voor Schone Kunsten, Antwerpia
Męczeństwo św. Szczepana – ok. 1617, Musée des Beaux-Arts, Valenciennes
Pieta – 1618, Koninklijk Museum voor Schone Kunsten, Antwerpia
Tryptyk Świętego Ildefonsa – 1630-1631, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń

Obrazy religijne

Adam i Ewa – 1599–1600, Rubenshuis(inne języki), Antwerpia
Opłakiwanie Chrystusa – 1603, Galeria Borghese, Rzym
Obrzezanie – 1605, Akademia Sztuk Pięknych w Wiedniu, Wiedeń
Obrzezanie – 1605, kościół del Gesù, Genua
Święci Grzegorz, Maur, Papinian i Domitylla – 1606, olej na płótnie, 200 × 128 cm, Gemäldegalerie, Berlin
Św. Jerzy walczący ze smokiem – ok. 1606, Prado, Madryt
Ukrzyżowanie – 1606–1610, Prado, Madryt
Madonna della Vallicella czczona przez świętych Grzegorza, Domityllę, Maura, Papina, Nerusza, Achillea 1607, Musée de Grenoble, Grenoble
Zuzanna i starcy – 1607–1608, Galeria Borghese, Rzym
Madonna della Vallicella wielbiona przez aniołów – 1608, Santa Maria in Vallicella, Rzym
Męczeństwo św. Sebastiana – ok. 1608, Galleria Corsini, Rzym
Pokłon pasterzy – 1608, Ermitaż, Petersburg
Pokłon Trzech Króli – ok. 1609, Prado, Madryt
Zwiastowanie – 1609-10, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń
Zuzanna i starcy – 1609–1610, Królewska Akademia Sztuk Pięknych św. Ferdynanda, Madryt
Koronacja Najświętszej Marii Panny – 1609-11 Ermitaż, Petersburg
Zuzanna i starcy – ok. 1611, Ermitaż, Petersburg
Zdjęcie z krzyża – ok. 1611–1614, olej na panelu, 420,5 × 320 i 420,5 × 150 (x 2) cm, Katedra Najświętszej Marii Panny, Antwerpia
Złożenie do grobu – 1611–1612, National Gallery of Canada, Ottawa
Św. Jakub Apostoł – 1612-1613, Prado, Madryt
Chrystus w koronie cierniowej (Ecce Homo) – 1612, olej deska, 125,7 × 96,5, Ermitaż, Petersburg
Chrystus upadający pod krzyżem – ok. 1612-1615, olej deska, 65 × 47,5 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
Niewierny Tomasz – 1613–1615, Koninklijk Museum voor Schone Kunsten, Antwerpia
Św. Sebastian – ok. 1614, Gemäldegalerie, Berlin
Opłakiwanie Chrystusa – 1614, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń
Wniebowzięcie Matki Boskiej – 1611-1614, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń
„Duży” Sąd Ostateczny 1614-1616, Stara Pinakoteka, Monachium
Daniel w jaskini lwów – ok. 1615, National Gallery of Art, Waszyngton
Résurrection du Christ – 1617-1619, Musée des beaux-arts de Marseille, Marsylia

Judyta z głową Holofernesa – ok. 1616, Herzog Anton Ulrich-Museum, Brunszwik
Stygmatyzacja św. Franciszka – ok. 1616, Wallraf-Richartz-Museum, Kolonia
Ukrzyżowanie – ok. 1618, Koninklijk Museum voor Schone Kunsten, Antwerpia
Powrót syna marnotrawnego – 1618, Koninklijk Museum Voor Schone Kunsten, Antwerpia
Zdjęcie z krzyża – 1618, Ermitaż, Petersburg
Cud św. Ignacego Loyoli – 1618–1619, Dulwich Picture Gallery(inne języki), Londyn
Cud św. Ignacego Loyoli – 1619, kościół del Gesù
Ostatnia Komunia Św. Franciszka z Asyżu – 1619, Fitzwilliam Museum, Cambridge
Upadek zbuntowanych aniołów – ok. 1619, Stara Pinakoteka, Monachium
Madonna w girlandzie – 1618–1620, Stara Pinakoteka, Monachium
Dawid spotyka Abigail – ok. 1620, płótno, 123 × 228, National Gallery of Art, Waszyngton
Przebicie włócznią – 1620, Koninklijk Museum voor Schone Kunsten, Antwerpia
„Mały” Sąd Ostateczny – ok. 1620, Stara Pinakoteka, Monachium
Salomon i królowa Saby – 1620, Courtauld Institute of Art, Londyn
Pokłon Trzech Króli – 1624, Koninklijk Museum voor Schone Kunsten, Antwerpia
Pokłon Trzech Króli – 1626–1629, Luwr, Paryż
Triumf Kościoła nad Złością, Niezgodą i Nienawiścią – ok. 1628, Prado, Madryt
Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny – 1626 Katedra Najświętszej Marii Panny, Antwerpia
Madonna z Dzieciątkiem – wraz z Erasmusem Quellinusem II 1630, 168,5 × 120,5 cm, Muzeum Pałacu Króla Jana III, Warszawa
Św. Rodzina ze św. Anną – ok. 1630, Prado, Madryt
Koronacja św. Katarzyny – 1631, Museum of Art, Toledo
Ostatnia Wieczerza – 1631–1632, Ermitaż, Petersburg
Ostatnia Wieczerza – 1631–1632, Pinakoteka Brera, Mediolan
Uczta Heroda – 1633, National Gallery of Scotland, Edynburg
Pokłon Trzech Króli – 1634, King’s College Chapel, Cambridge
Batszeba u źródła – ok. 1635, Galeria Obrazów Starych Mistrzów, Drezno
Męczeństwo św. Liwina – ok. 1635, Koninklijk Museum voor Schone Kunsten, Antwerpia
Droga na Kalwarię – 1636–1637, Królewskie Muzea Sztuk Pięknych, Bruksela
Rzeź niewiniątek – ok. 1637, Stara Pinakoteka, Monachium
Męczeństwo św. Tomasza – 1639, Galeria Narodowa, Praga
Św. Cecylia – 1639–1640, Gemäldegalerie, Berlin
Adam i Ewa – Prado, Madryt
Lot z córkami – Staatliches Museum(inne języki), Schwerin
Zdjęcie z krzyża – Palais des Beaux-Arts, Lille

Sceny mitologiczne

Bitwa Amazonek – 1597-1599, kolekcja Avv. EmileVerrijken, Antwerpia
Leda z łabędziem – 1598-1600, Galeria Obrazów Starych Mistrzów, Drezno
Sąd Parysa (1601-02) – Muzeum Historii Sztuki, Wiedeń
Upadek Faetona – 1604-1605, National Gallery of Art, Waszyngton
Zatonięcie Eneasza – 1604-1605, Gemäldegalerie, Berlin
Wenus i Adonis – 1609, Museum Kunst Palast(inne języki), Düsseldorf
Junona i Argus – 1609-1611, Wallraf-Richartz-Museum Kolonia
Pijany Herkules – ok. 1611, Galeria Obrazów Starych Mistrzów, Drezno
Ganimedes i orzeł – ok. 1611-1612, olej na płótnie, 203 × 203 cm, Palais Schwarzenberg, Wiedeń
Bachanalia – 1612-1614, Palazzo Durazzo Pallavicini(inne języki), Genua
Kupidyn z łukiem – 1614, Stara Pinakoteka, Monachium
Wenus i Adonis – 1614, Ermitaż, Petersburg
Zmarznięta Wenus (Venus Frigida) – 1614, Koninklijk Museum voor Schone Kunsten, Antwerpia
Bachanalia – 1615, Ermitaż, Petersburg
Posąg Ceres – ok. 1615, Ermitaż, Petersburg
Toaleta Wenus – ok. 1615, Muzeum Thyssen-Bornemisza, Madryt
Diana i jej nimfy podglądane przez satyry – 1616, pałac Hampton Court, Londyn
Bitwa Amazonek – 1616-1618, Stara Pinakoteka, Monachium
Pijany Sylen – 1616-1617, Stara Pinakoteka, Monachium
Porwanie córek Leukippa ok. 1618, Stara Pinakoteka, Monachium
Pitagoras zachwalający wegetarianizm – 1618-1620, olej na płótnie, 262 × 378.9 cm, pałac Hampton Court, Londyn
Perseusz i Andromeda – wczesne lata 20, Ermitaż, Petersburg
Pijany Sylen – ok. 1620, National Gallery, Londyn
Perseusz i Andromeda – 1620, Galeria Obrazów Starych Mistrzów, Drezno
Mucius Scaevola przed Porsenną – wraz z van Dyckiem przed 1621, 187 × 156 cm, Muzeum Sztuk Pięknych w Budapeszcie
Diana i Kalisto – 1628-1629, kolekcja prywatna, kopia obrazu Tycjana
Porwanie Europy – ok. 1630, Prado, Madryt
Merkury i Argus – 1635-1638, Galeria Obrazów Starych Mistrzów w Dreźnie
Porwanie Sabinek – 1635-1637, National Gallery w Londynie
Nimfy Diany zaskoczone przez satyrów – 1635-1640, olej na płótnie, Prado, Madryt
Sąd Parysa – 1635-1638, National Gallery w Londynie
Merkury i Argus – 1636, 179 × 297 cm, Prado, Madryt
Święto Wenus – 1636, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń
Orfeusz i Eurydyka – 1636-1638, Prado, Madryt
Stworzenie Drogi Mlecznej – 1636-1638, Prado, Madryt
Trzy Gracje – 1637-1638, Prado, Madryt
Saturn pożerający swego syna – 1636-1639, Prado, Madryt
Andromeda – ok. 1638, Gemäldegalerie Berlin
Sąd Parysa – ok. 1639, Prado, Madryt
Bachus – ok. 1640, Ermitaż, Petersburg
Perseusz i Andromeda – ok. 1640, Prado, Madryt
Dydona i Eneasz – Städelsches Kunstinstitut, Frankfurt
Jupiter i Danae – panel, 27,8 × 21 cm, kolekcja prywatna
Wenus i Adonis – Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork

Autoportrety

Autoportret z przyjaciółmi z Mantui – 1602, Wallraf-Richartz-Museum, Kolonia
Autoportret z Isabelą Brant – 1609-1610, Stara Pinakoteka, Monachium
Autoportret – 1628-1630, Rubenshuis(inne języki), Antwerpia
Autoportret – 1639, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń
Autoportret z żoną Helene Fourment i synem Peterem Paulem – ok. 1639, olej na płótnie, 203,8 × 158,1 cm, Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork
Autoportret w kapeluszu – Uffizi, Florencja

Portrety

Portret księcia Lermy – ok. 1603, Prado, Madryt
Portret Niccolò Pallavicino – 1604, kolekcja prywatna
Książę Ferdynand Gonzaga – 1604-1605, Marmiano di Traversetolo, Parma
Książę Vincenzo Gonzaga – 1604-1605, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń
Portret Izabeli d’Este – ok. 1605, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń
Dama z karłem – 1606, The National Trust, Kingston Lacy
Maria Serra Pallavicino – 1606, The National Trust, Kingston Lacy
Portret markizy Brygidy Spinola – 1606, National Gallery of Art, Waszyngton
Portret konny Giovanniego Carla Dorii – 1606-1607, Galleria Nazionale di Palazzo Spinola, Genua
Dziewczyna z wachlarzem – 1612-1614, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń
Infantka Izabela Klara Eugenia – 1615, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń
Portret arcyksięcia Albrechta Austriackiego – 1615, Prado, Madryt
Portret Marii Medycejskiej, królowej Francji – ok. 1622, Prado, Madryt
Suzanne Fourment w stroju pasterki – 1622, kolekcja prywatna
Słomkowy kapelusz – 1622-1625, National Gallery, Londyn
Portret Ludwika Nonniusa – ok. 1627, National Gallery, Londyn
Helena Fourment w stroju ślubnym – ok. 1630, Stara Pinakoteka, Monachium
Thomas Howard, drugi książę Arundel – 1629-1630, Isabella Stewart Gardner Museum, Boston
Debora kip, z dziećmi – 1630, National Gallery of Art, Waszyngton
Nagi młodzieniec – 1630, Muzeum Brytyjskie, Londyn
Portret Heleny Fourment z książką w ręce – 1630-1632, Courtauld Institute of Art, Londyn
Portret kardynała infanta – ok. 1634, Prado, Madryt
Helena Fourment z synem Fransem – ok. 1635, Stara Pinakoteka, Monachium
Helena Fourment z dziećmi – 1636-1637, Luwr, Paryż
Portret Heleny Fourment w futrze – 1636-1638, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń
Portret Heleny Fourment z powozem w tle – ok. 1639, Luwr, Paryż
Helena Fourment – Mauritshuis, Haga
Hagar na pustyni – olej na drewnie, 71,5 × 72,6 cm, Dulwich College, Londyn
Portret konny króla Zygmunta III Wazy – olej na płótnie, 266 × 184, ok. 1624

Pejzaże

Krajobraz z Laeken – 1618-1619, zbiory królewskie, Londyn
Wożenie kamieni – 1620, olej przeniesiony z drewna na płótno, 87 × 126,5 cm, Ermitaż, Petersburg
Krajobraz burzowy – ok. 1625, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń
Krajobraz wieczorny z wozem – 1620-1625, Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam
Krajobraz z krowami i dzikim ptactwem – ok. 1630, Gemäldegalerie, Berlin
Krajobraz ze sceną polowania na dzika kalidońskiego – przed 1630, Prado, Madryt
Krajobraz ze św. Jerzym i smokiem – ok. 1630, Royal Collection(inne języki), Windsor
Krajobraz z tęczą – 1632-1635, Ermitaż, Petersburg
Krajobraz z zachodem słońca – 1635-1640, National Gallery, Londyn
Krajobraz z zamkiem Steen- ok. 1635, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń
Krajobraz ze śluzą – 1635-1640, Ermitaż, Petersburg
Krajobraz z krowami – ok. 1636, Stara Pinakoteka, Monachium
Pejzaż z tęczą – ok. 1640, Stara Pinakoteka, Monachium
Pejzaż jesienny z widokiem na Het Steen w świetle poranka – 1636, olej na drewnie, 131 × 229 cm, National Gallery, Londyn
Powrót z pola – 1636-1637, Galleria Palatina, Florencja
Krajobraz z tęczą – 1638, Wallace Collection, Londyn

Apoteoza życia i rządów Marii Medycejskiej (1622–25)

(Galeria Medycejska (Médicis) w Luwrze)

Parki przędzące nić losu Marii
Narodziny Marii
Edukacja Marii
Henryk IV otrzymuje portret Marii
Zaślubiny per procura, 3 XI 1600
Przybycie do Marsylii
Przybycie do Lyonu
Narodziny następcy tronu (przyszłego Ludwika XIII), 27 IX 1601
Ustanowienie regencji Marii, 20 III 1610
Koronacja Marii, 13 V 1610
Apoteoza Henryka IV i ogłoszenie regencji Marii
Dobrodziejstwo rządów (Bogowie doradzający Marii)
Triumf z okazji zajęcia Juelich, 1 IX 1610
Wymiana księżniczek (małżeństwa następców tronu Francji i Hiszpanii, 9 XI 1615) – 1622-1625, olej na płótnie, 394 × 295 cm, Luwr, Paryż
Szczęśliwe czasy regencji Marii Medycejskiej
Pełnoletniość Ludwika XIII (przekazanie regencji, 20 X 1614)
Ucieczka Marii z Blois, 22 II 1619
Układ w Angouleme, 30 IV 1619
Pokój w Angers, 10 VIII 1620
Ostateczne pojednanie Ludwika XIII i Marii, 15 XII 1621
Triumf prawdy
Maria Medycejska jako Bellona (depozyt w pałacu wersalskim)
Portret Joanny Austriackiej, matki Marii (depozyt w pałacu wersalskim)
Portret Wielkiego ks. Toskanii Franciszka I Medyceusza (depozyt w pałacu wersalskim)

Dwa obrazy z cyklu życia króla Francji Henryka IV (cykl nieukończony)

Henryk IV w bitwie pod Ivry
Triumf Henryka IV – 1630, olej na płótnie, 380 × 692 cm, Uffizi, Florencja

Alegorie i inne dzieła

Bitwa pod Anghiari – 1600-1608, Luwr, Paryż
Caritas Romana – ok. 1612, Ermitaż, Petersburg
Czterej filozofowie – 1611-1612, Galleria Palatina, Florencja
Prometeusz skowany – 1612, wraz z Fransem Snydersem, Philadelphia Museum of Art Philadelphia
Cztery kontynenty – 1612-1613, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń
Śmierć Seneki – 1614, 181x152, Stara Pinakoteka, Monachium
Raj i grzech pierworodny – 1617, wraz z Brueghlem, deska 74,5 × 114,5 cm, Mauritshuis, Haga
Polowanie na dzika – 1615-1620, Galeria Obrazów Starych Mistrzów w Dreźnie
Polowanie na hipopotama – 1615-1616, Stara Pinakoteka, Monachium
Zjednoczenie Wody i Ziemi – ok. 1618, Ermitaż, Petersburg
Pokój i wojna (Minerwa chroni Pokój przed Marsem) – 1629-1630, National Gallery, Londyn
Ogród miłości – ok. 1633, Prado, Madryt
Kiermasz – 1630-1635, Luwr, Paryż
Okropności wojny – 1637, Galleria Palatina, Florencja
Skutki wojny – 1638, olej na płótnie, 206 × 345 cm, Galleria Palatina, Florencja

Grafiki i szkice pomocnicze

Cesarzowa i śmierć – 1592-1595, kolekcja prywatna (kopia dzieła Hansa Holbeina)
Cztery szkice aktów – 1595-1597, rysunek, Luwr, Paryż
Tors Belwederski – 1601-1602, Rubenshuis, Antwerpia
Podniesienie z krzyża – 1620, szkic, Luwr, Paryż
Święta Katarzyna Aleksandryjska – 1620-1621, akwaforta, Instituto nazionale per la Grafica, Rzym

Muzea z dziełami Rubensa

Największa na świecie kolekcja dzieł Rubensa znajduje się w Starej Pinakotece w Monachium.

Po kilkadziesiąt jego obrazów posiadają:

Ermitaż w Petersburgu
Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu
Prado w Madrycie
Luwr w Paryżu
National Gallery w Londynie
Królewskie Muzea Sztuk Pięknych w Brukseli
Królewskie Muzeum Sztuk Pięknych w Antwerpii

Po kilkanaście jego obrazów posiadają, między innymi:

Galeria Obrazów Starych Mistrzów w Dreźnie
Gemäldegalerie w Berlinie
J. Paul Getty Museum w Los Angeles
Narodowa Galeria Sztuki w Waszyngtonie

Zobacz też

dzieci na obrazach Rubensa

Przypisy

↑ UNITYHXC.COM | Covers explanations.

Bibliografia

Roger Avermaete, Rubens i jego czasy, Warszawa: PIW, 1973.
Augustin de Butler, Rubens, Siechnice: Eaglemoss Polska, 1999 (Wielcy Malarze; nr 63).
Anna Dobrzycka, Rubens, Warszawa: Arkady, 1960.
Robert Genaille, Maciej Monkiewicz, Antoni Ziemba: Encyklopedia malarstwa flamandzkiego i holenderskiego, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe; Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-221-0686-6.
Goetz Eckardt, Peter Paul Rubens, Warszawa: Arkady, 1985 (W Kręgu Sztuki), ISBN 83-213-3221-8.
Malarstwo flamandzkie doby Rubensa, van Dycka i Jordaensa 1608-1678, red. Antoni Ziemba, Warszawa: Muzeum Narodowe, 2007, ISBN 978-83-7100-801-6.
Peter Paul Rubens 1577-1640, Poznań: Oxford Educational (Wielka Kolekcja Sławnych Malarzy; 6), ISBN 978-83-7425-492-2.
Wiera Razdolska, Rubens, Warszawa: Arkady; Leningrad: Aurora, 1986 (Wielcy Malarze Świata), ISBN 83-213-3361-3.
Rubens, Niderlandy i Polska. Materiały sesji naukowej, Łódź 25–26 lutego 1977, red. Jacek Antoni Ojrzyński, Łódź: Muzeum Sztuki, 1978.
Christine Stukenbrock, Barbara Toepper, Arcydzieła malarstwa europejskiego, Koenigswinter: h. f. ullmann, 2007, ISBN 978-3-8331-2131-9.
Daniela Taraba, Rubens, Warszawa: HPS, 2006 (Klasycy Sztuki; 23), ISBN 978-83-60529-22-5.
Władysław Tomkiewicz, Twórczość Rubensa, [w:] Tegoż, Piękno wielorakie, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1971.
Anna Treiderowa, Dzieła Rubensa w grafice niderlandzkiej XVII wieku, Łódź: Muzeum Sztuki, 1976.
Maria Warszawskaja, Ksenia Jegorowa, Peter Paul Rubens. Animacja życia, Warszawa: Firma Księgarska Jacek i Krzysztof Olesiejuk, 2006 (Kolekcja Wielkich Mistrzów), ISBN 83-7423-385-0.
Zygmunt Waźbiński, Peter Paul Rubens, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1975.

Linki zewnętrzne

[1] UNITYHXC.COM | Covers explanations.

[1]