Zgromadzenie Narodowe (Bułgaria)
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Rodzaj |
parlament jednoizbowy |
| Rok założenia |
1879 |
| Kierownictwo | |
| Przewodniczący | |
| Struktura | |
_diagram.svg)
| |
| Liczba członków |
240 |
| Stowarzyszenia polityczne |
Koalicja rządząca (122): |
| Ordynacja |
mieszana |
| Ostatnie wybory |
26 marca 2017 |
| Siedziba | |
| |
| 2 Narodno sabranie Square, Sofia | |
| Strona internetowa | |
Zgromadzenie Narodowe (bułg. Народно събрание, czyli Narodno sybranie) – jest od 1879 roku najwyższym organem władzy ustawodawczej w Bułgarii.
W Republice Bułgarii Zgromadzenie Narodowe stanowi jedyną izbę bułgarskiego parlamentu (unikameralizm). Składa się ono z 240 deputowanych[1], wybieranych w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i proporcjonalnych, w głosowaniu tajnym (wybory pięcioprzymiotnikowe). Kandydatem na deputowanego może każdy, kto przekroczył 21. rok życia, posiada obywatelstwo wyłącznie bułgarskie oraz nie był karany[2].
Kadencja Zgromadzenia, zgodnie z Konstytucją, trwa cztery lata[3]; rozpoczyna się w dniu pierwszego posiedzenia nowo wybranego Zgromadzenia (które zwołuje prezydent)[4] i trwa do dnia poprzedzającego dzień zebrania się Zgromadzenia następnej kadencji.
Zgromadzenie obraduje ciągle[5], jego obrady są jawne (transmitowane przez radio i telewizję)[6].
Organy Zgromadzenia
Funkcje i uprawnienia Zgromadzenia
Zgromadzeniu Narodowemu poświęcone są artykuły 62.-91. Konstytucji; funkcje i uprawnienia Zgromadzenia regulują artykuły 84.-91[8].
Funkcja ustrojotwórcza i ustawodawcza
- ustanawianie ustroju państwa
- stanowienie prawa przez uchwalanie ustaw (w tym budżetu państwa) oraz uchwał
- określanie podstawowych kierunków działalności państwa
Funkcja kreacyjna
- powoływanie na stanowiska i zatwierdzanie składu rządu
- w szczególnym wypadku – prawo do samodzielnego powołania rządu (w przypadku uchwalenia wotum nieufności)
- wybór i powoływanie na stanowiska m.in. prezesa Narodowego Banku Bułgarskiego
- ratyfikowanie większości międzynarodowych aktów prawnych (wymienionych w par.1 Art. 85. Konstytucji)
- podejmowanie uchwały o wypowiedzeniu wojny i warunkach pokoju
- podejmowanie uchwały o rozmieszczeniu wojsk bułgarskich poza granicami kraju
- na wniosek prezydenta lub premiera wprowadzenie stanu wojennego lub stanu wyjątkowego w całym kraju
- rozpisywanie wyborów prezydenckich
- odznaczanie medalami i orderami
Funkcja kontrolna
- wotum nieufności wobec rządu lub konkretnego ministra
- absolutorium budżetowe
- zapytanie i interpelacje skierowane do członków rządu
Wielkie Zgromadzenie Narodowe (Konstytuanta)
Wielkie Zgromadzenie Narodowe (bułg. Велико народно събрание) może być zwołane w przypadku rozwiązania spraw systemowych, takich jak wprowadzenie nowej konstytucji, czy zmiana granicy kraju. Może również, w przypadku niezwołania w tym czasie Zgromadzenia Narodowego, tymczasowo przejąć wszystkie jego kompetencje.
Wielkie Zgromadzenie Narodowe pojawiło się po raz pierwszy w Konstytucji Tyrnowskiej w 1879 roku. Do czasu likwidacji w 1947 roku (Konstytucja Dymitrowa) było zwoływane siedmiokrotnie. W 1990 roku, po upadku systemu komunistycznego, ponownie pojawiło się w ustawodawstwie bułgarskim.
W skład Wielkiego Zgromadzenia Narodowego wchodzi 400 deputowanych, wybieranych w wyborach powszechnych. Ustawy przedstawiane przed Konstytuantą wchodzą w życie, jeśli za ich wprowadzeniem zagłosuje 2/3 deputowanych w trzech głosowaniach odbywających się w różnych dniach.
Ostatnia sesja Wielkiego Zgromadzenia Narodowego trwała od 10 lipca 1990 do 12 lipca 1991 roku. Jej owocem jest obecna Konstytucja.
Kadencje Zgromadzenia Narodowego w latach 1914-1946
| Kadencja ZN | Wybory od | Do | Przewodniczący ZN |
|---|---|---|---|
| 17. kadencja ZN | 20 marca 1914 |
15 kwietnia 1919 |
Dimityr Waczow |
| 18. kadencja ZN | 2 października 1919 |
20 lutego 1920 |
Najczo Canow, Nedjałko Atanasow |
| 19. kadencja ZN | 15 kwietnia 1920 |
11 marca 1923 |
Aleksandyr Botew, Nedjałko Atanasow |
| 20. kadencja ZN | 21 maja 1923 |
11 czerwca 1923 |
Aleksandyr Botew |
| 21. kadencja ZN | 9 grudnia 1923 |
15 kwietnia 1927 |
Todor Kulew, Aleksandyr Cankow |
| 22. kadencja ZN | 19 czerwca 1927 |
18 kwietnia 1931 |
Aleksandyr Cankow, Nikoła Najdenow |
| 23. kadencja ZN | 20 sierpnia 1931 |
19 maja 1934 |
Stefan Stefanow, Aleksandyr Malinow |
| 24. kadencja ZN | 22 maja 1938 |
27 kwietnia 1939 |
Stojczo Moszanow |
| 25. kadencja ZN | 24 lutego 1940 |
23 sierpnia 1944 |
Nikoła Łogofetow, Christo Kałfow |
| 26. kadencja ZN | 25 grudnia 1945 |
28 września 1946 |
Wasyl Kołarow |
Kadencje Zgromadzenia Narodowego w LRB
| Kadencja ZN | Wybory od | Do | Przewodniczący ZN |
|---|---|---|---|
| VI Wielkie Zgromadzenie Narodowe |
7 listopada 1946 |
21 października 1949 |
Wasyl Kołarow |
| 1. (27.) kadencja ZN | 17 stycznia 1950 |
2 listopada 1953 |
Ferdinand Kozowski |
| 2. (28.) kadencja ZN | 14 stycznia 1954 |
11 grudnia 1957 |
Ferdinand Kozowski |
| 3. (29.) kadencja ZN | 13 stycznia 1958 |
4 listopada 1961 |
Ferdinand Kozowski |
| 4. (30.) kadencja ZN | 15 marca 1962 |
8 grudnia 1965 |
Ferdinand Kozowski, Sawa Ganowski, Dimityr Ganew, Georgi Trajkow |
| 5. (31.) kadencja ZN | 11 marca 1966 |
18 maja 1971 |
Sawa Ganowski |
| 6. (32.) kadencja ZN | 7 lipca 1971 |
9 marca 1976 |
Georgi Trajkow, Władimir Bonew |
| 7. (33.) kadencja ZN | 15 czerwca 1976 |
7 kwietnia 1981 |
Władimir Bonew |
| 8. (34.) kadencja ZN | 16 czerwca 1981 |
21 marca 1986 |
Stanko Todorow |
| 9. (35.) kadencja ZN | 17 czerwca 1986 |
3 kwietnia 1990 |
Stanko Todorow |
Kadencje Zgromadzenia Narodowego od 1990
| Kadencja ZN | Wybory | Od | Do | Przewodniczący ZN |
|---|---|---|---|---|
| VII Wielkie Zgromadzenie Narodowe |
10 lipca 1990 |
2 października 1991[9] |
Nikołaj Todorow | |
| 36. kadencja ZN | 4 listopada 1991 |
17 października 1994 |
Stefan Sawow | |
| 37. kadencja ZN | 12 stycznia 1995 |
13 lutego 1997 |
Błagowest Sendow | |
| 38. kadencja ZN | 7 maja 1997 |
19 kwietnia 2001 |
Jordan Sokołow | |
| 39. kadencja ZN | 5 lipca 2001 |
17 czerwca 2005 |
Ognian Gerdżikow, Borisław Welikow | |
| 40. kadencja ZN | 25 czerwca 2005 |
11 lipca 2005 |
14 lipca 2009 |
Georgi Pirinski |
| 41. kadencja ZN | 5 lipca 2009 |
14 lipca 2009 |
– | Cecka Caczewa |
Budynek
Obecny budynek, w którym obraduje Zgromadzenie Narodowe, mieści się przy ulicy Zgromadzenia Narodowego 2 w Sofii. Został zbudowany w latach 1884-1886. Jego projektantem był znany architekt Konstantin Jovanović, absolwent uczelni technicznych w Austrii i Szwajcarii, także twórca budynku serbskiego parlamentu. Wygląd zewnętrzny oraz wyposażenie są utrzymane w stylu neorenesansowym.
Przypisy
- ↑ Art. 63 Konstytucji Bułgarii
- ↑ Art. 65 Konstytucji Bułgarii.
- ↑ Art. 64 Konstytucji Bułgarii
- ↑ Art. 75 Konstytucji Bułgarii.
- ↑ Art. 74. Konstytucji Bułgarii.
- ↑ Art. 82. Konstytucji Bułgarii.
- ↑ Schemat administracji Zgromadzenia Narodowego.
- ↑ Art. 84. Konstytucji Bułgarii.
- ↑ Wielkie Zgromadzenie Narodowe oficjalnie zakończyło swoje prace 12 lipca 1991 roku. Do października funkcjonowało jako zwykłe Zgromadzenie Narodowe.
Linki zewnętrzne
- Strona internetowa Bułgarskiego Zgromadzenia Narodowego
- Historia Bułgarskiego Zgromadzenia Narodowego
- ↑ Republika Kosowa jest obecnie uznawana przez 105 ze 193 państw członkowskich ONZ, 23 z 28 państw członkowskich UE, w tym przez Polskę, oraz 24 z 28 państw członkowskich NATO (stan na 11 lutego 2014)