Élisabeth Borne

Élisabeth Borne
Data i miejsce urodzenia	18 kwietnia 1961 ; Paryż
	Premier Francji
Okres	od 16 maja 2022; do 9 stycznia 2024
Przynależność polityczna	Renaissance
Poprzednik	Jean Castex
Następca	Gabriel Attal
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Wiadomości w Wikinews

Élisabeth Borne (ur. 18 kwietnia 1961 w Paryżu) – francuska polityk, inżynier i urzędniczka państwowa, prezes RATP (2015–2017), minister do spraw transportu przy ministrze ekologii (2017–2019), minister ekologii (2019–2020), minister do spraw pracy (2020–2022), premier Francji (2022–2024), minister stanu oraz minister edukacji narodowej, szkolnictwa wyższego i badań naukowych (od 2024).

Życiorys

Rodzina

Élisabeth Borne urodziła się 18 kwietnia 1961 w Paryżu^[1]. Jej matka Marguerite Lescène^[2], była Francuzką, pracowała jako farmaceutka. Jej ojciec Joseph Bornstein był polskim Żydem mieszkającym w Belgii, który wraz z rodziną uciekł do Francji na początku II wojny światowej. Działał we francuskim ruchu oporu, w 1944 został deportowany do niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Razem z nim wywiezieni zostali jego ojciec, urodzony w Łukowie Zelig Bornstein, starszy brat Leon i młodszy brat Albert, którzy zostali zamordowani po przybyciu do obozu^[3]. Joseph Bornstein przeżył marsz śmierci. Powrócił do Francji, a w 1950 uzyskał obywatelstwo^[4]. Zmienił nazwisko na Borne (którego używał w fałszywych dokumentach w czasie wojny)^[5], a także przeszedł na katolicyzm^[2]. Wraz z żoną, z którą związek małżeński zawarł w 1948^[2], prowadził laboratorium farmaceutyczne. Zmarł, kiedy Élisabeth Borne miała 11 lat^[4].

Wykształcenie i działalność zawodowa

Élisabeth Borne ukończyła École polytechnique oraz École nationale des ponts et chaussées. Od drugiej połowy lat 80. pracowała w administracji publicznej, początkowo od 1987 w resorcie zaopatrzenia, a od 1989 w dyrekcji do spraw zaopatrzenia (DRE) dla regionu Île-de-France^[6]. W latach 1991–1993 pełniła funkcję doradcy ministra edukacji. Przez kolejne trzy lata zatrudniona na dyrektorskim stanowisku w jednym z przedsiębiorstw, następnie przez rok w dyrekcji ds. transportu lądowego w ramach ministerstwa zaopatrzenia. Od 1997 do 2002 była doradcą premiera Lionela Jospina, zajmując się m.in. sprawami transportu i urbanistyki. Od 2002 do 2007 wchodziła w skład dyrekcji przewoźnika kolejowego SNCF, gdzie odpowiadała za strategię, sprawy europejskie i zrównoważony rozwój^[7]. W latach 2007–2008 zajmowała stanowisko dyrektorskie w koncernie budowlanym Eiffage, następnie przez pięć lat kierowała dyrekcją generalną do spraw obszarów zurbanizowanych w administracji miejskiej Paryża^[7]. Od 2013 była prefektem regionu Poitou-Charentes^[7], a od 2014 dyrektorem gabinetu minister Ségolène Royal^[1]. W maju 2015 została prezesem Régie autonome des transports parisiens, paryskiego państwowego przedsiębiorstwa transportu publicznego^[1].

Działalność polityczna

Była członkinią Partii Socjalistycznej, później dołączyła go ugrupowania LREM^[8] (w 2022 przemianowanego na Renaissance). W maju 2017 w nowo powołanym gabinecie Édouarda Philippe’a objęła stanowisko ministra do spraw transportu przy ministrze ekologii^[9]. Pozostała na tej funkcji również w utworzonym w czerwcu 2017 drugim rządzie tegoż premiera. W lipcu 2019 została w tym samym gabinecie ministrem ekologii (nadal odpowiadając za kwestie transportu)^[10]. W lipcu 2020 przeszła na funkcję ministra pracy, zatrudnienia i integracji w powołanym wówczas w gabinecie Jeana Castex^[11]. Dołączyła do powstałego w tym samym roku ruchu Territoires de progrès, skupiającego lewicowych stronników prezydenta^[12].

16 maja 2022, wkrótce po prezydenckiej reelekcji Emmanuela Macrona, Jean Castex podał swój rząd do dymisji, która została przyjęta^[13]. Tego samego dnia Élisabeth Borne została powołana na urząd premiera^[14]. 20 maja 2022 ogłoszono nominację dla pozostałych członków gabinetu^[15]. W wyborach w czerwcu tegoż roku z ramienia prezydenckiej koalicji uzyskała mandat posłanki do Zgromadzenia Narodowego^[16]. Élisabeth Borne pozostała na urzędzie premiera; 4 lipca 2022 dokonano powyborczej rekonstrukcji rządu^[17]^[18].

8 stycznia 2024 podała się do dymisji, która została przyjęta przez prezydenta Emmanuela Macrona^[19]. Następnego dnia na funkcji premiera zastąpił ją Gabriel Attal^[20]. W tym samym roku utrzymała mandat poselski na kolejną kadencję^[21].

W grudniu 2024 objęła urzędy ministra stanu oraz ministra edukacji narodowej, szkolnictwa wyższego i badań naukowych w rządzie François Bayrou^[22].

Odznaczenia

Legia Honorowa III klasy (2024)^[23]
Legia Honorowa V klasy (2013)^[23]^[24]
Order Narodowy Zasługi I klasy (2024)^[25]
Order Narodowy Zasługi IV klasy (2016)^[26]
Order Narodowy Zasługi V klasy (2008)^[26]^[27]
Order Zasługi Morskiej I klasy (z urzędu, 2022)^[28]
Order Palm Akademickich I klasy (z urzędu, 2024)^[29]

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Elisabeth Borne. Elle a pris le métro [online], liberation.fr, 20 maja 2015 [dostęp 2017-05-17] (fr.).
↑ ^a ^b ^c AurelienA. Breeden AurelienA., France’s New Prime Minister Overcame Tragedy in Her Youth [online], nytimes.com, 23 maja 2022 [dostęp 2022-05-28] (ang.).
↑ BenB. Bloch BenB., France’s new prime minister is the daughter of a Holocaust survivor and French Resistance hero [online], „The Jewish Chronicle”, 17 maja 2022 [dostęp 2022-05-28] (ang.).
↑ ^a ^b What are the Jewish roots of France’s newest prime minister? [online], „The Jerusalem Post”, 17 maja 2022 [dostęp 2022-05-28] (ang.).
↑ RichardR. Gougis RichardR., Quand Joseph, le père de la Première ministre Élisabeth Borne, était résistant à Nîmes [online], midilibre.fr, 17 maja 2022 [dostęp 2022-05-28] (fr.).
↑ Elisabeth Borne, directrice de cabinet de Royal, prendra les commandes de la RATP [online], latribune.fr, 20 maja 2022 [dostęp 2022-05-31] (fr.).
↑ ^a ^b ^c 1/02 Elisabeth Borne, nouvelle Préfète de la région, Préfète de la Vienne [online], lepetiteconomiste.com, 1 lutego 2013 [dostęp 2017-05-17] (fr.).
↑ 10 choses à savoir sur Elisabeth Borne, la ministre qui porte la réforme de la SNCF [online], nouvelobs.com, 3 kwietnia 2018 [dostęp 2019-07-17] (fr.).
↑ Gouvernement Édouard Philippe: qui sont les ministres de Macron [online], lefigaro.fr, 17 maja 2017 [dostęp 2017-05-17] (fr.).
↑ Elisabeth Borne, actuelle ministre des Transports, remplace François de Rugy au ministère de la Transition écologique [online], francetvinfo.fr, 16 lipca 2019 [dostęp 2019-07-17] (fr.).
↑ Remaniement: qui sont les ministres du gouvernement Castex [online], lefigaro.fr, 6 lipca 2020 [dostęp 2020-07-06] (fr.).
↑ NeïlaN. Latrous NeïlaN., L’aile gauche de la majorité se structure en parti pour donner de la voix [online], francetvinfo.fr, 25 listopada 2020 [dostęp 2021-11-30] (fr.).
↑ Jean Castex a présenté la démission du Gouvernement [online], gouvernement.fr, 16 maja 2022 [dostęp 2022-05-16] (fr.).
↑ Élisabeth Borne nommée Première ministre [online], gouvernement.fr, 16 maja 2022 [dostęp 2022-05-16] (fr.).
↑ Annonce de la composition du Gouvernement [online], elysee.fr, 20 maja 2022 [dostęp 2022-05-20] (fr.).
↑ AntoineA. Beau AntoineA., Législatives: la Première ministre Élisabeth Borne élue députée dans le Calvados [online], leparisien.fr, 19 czerwca 2022 [dostęp 2022-06-19] (fr.).
↑ Nomination du Gouvernement [online], elysee.fr, 4 lipca 2022 [dostęp 2022-07-04] (fr.).
↑ La nomination du Gouvernement d’Élisabeth Borne [online], gouvernement.fr, 4 lipca 2022 [dostęp 2022-07-04] (fr.).
↑ Élisabeth Borne a présenté la démission du gouvernement à Emmanuel Macron, qui l'a acceptée [online], francebleu.fr, 8 stycznia 2024 [dostęp 2024-01-08] (fr.).
↑ Francja ma nowego premiera. Gabriel Attal najmłodszym szefem rządu w historii kraju [online], bankier.pl, 9 stycznia 2024 [dostęp 2024-01-09] .
↑ Elisabeth Borne réélue dans le Calvados à l’issue du second tour des élections législatives [online], lemonde.fr, 7 lipca 2024 [dostęp 2024-07-07] (fr.).
↑ La composition du gouvernement de François Bayrou [online], info.gouv.fr, 23 grudnia 2024 [dostęp 2024-12-23] (fr.).
↑ ^a ^b Décret du 3 juillet 2024 portant promotion dans l’ordre national de la Légion d’honneur [online], legifrance.gouv.fr, 9 lipca 2024 [dostęp 2025-02-07] (fr.).
↑ Décret du 12 juillet 2013 portant promotion et nomination [online], legifrance.gouv.fr, 14 lipca 2013 [dostęp 2017-05-17] (fr.).
↑ Emmanuel Macron décore Elisabeth Borne, «une femme de confiance plus que de confidence» [online], liberation.fr, 22 grudnia 2022 [dostęp 2025-02-07] (fr.).
↑ ^a ^b Décret du 14 novembre 2016 portant promotion et nomination [online], legifrance.gouv.fr, 15 listopada 2016 [dostęp 2025-02-07] (fr.).
↑ Décret du 30 janvier 2008 portant promotion et nomination [online], legifrance.gouv.fr, 31 stycznia 2008 [dostęp 2017-05-17] (fr.).
↑ Article 3 – Décret n°2002-88 du 17 janvier 2002 relatif à l'ordre du Mérite maritime [online], legifrance.gouv.fr [dostęp 2025-02-07] (fr.).
↑ Section 8: L’ordre des Palmes académiques (Articles D911-63 à D911-81). legifrance.gouv.fr. [dostęp 2025-02-07]. (fr.).

[lib-1] Elisabeth Borne. Elle a pris le métro [online], liberation.fr, 20 maja 2015 [dostęp 2017-05-17] (fr.).

[n-2] AurelienA. Breeden AurelienA., France’s New Prime Minister Overcame Tragedy in Her Youth [online], nytimes.com, 23 maja 2022 [dostęp 2022-05-28] (ang.).

[jcronicle-3] BenB. Bloch BenB., France’s new prime minister is the daughter of a Holocaust survivor and French Resistance hero [online], „The Jewish Chronicle”, 17 maja 2022 [dostęp 2022-05-28] (ang.).

[jpost-4] What are the Jewish roots of France’s newest prime minister? [online], „The Jerusalem Post”, 17 maja 2022 [dostęp 2022-05-28] (ang.).

[5] RichardR. Gougis RichardR., Quand Joseph, le père de la Première ministre Élisabeth Borne, était résistant à Nîmes [online], midilibre.fr, 17 maja 2022 [dostęp 2022-05-28] (fr.).

[6] Elisabeth Borne, directrice de cabinet de Royal, prendra les commandes de la RATP [online], latribune.fr, 20 maja 2022 [dostęp 2022-05-31] (fr.).

[bio-7] 1/02 Elisabeth Borne, nouvelle Préfète de la région, Préfète de la Vienne [online], lepetiteconomiste.com, 1 lutego 2013 [dostęp 2017-05-17] (fr.).

[8] 10 choses à savoir sur Elisabeth Borne, la ministre qui porte la réforme de la SNCF [online], nouvelobs.com, 3 kwietnia 2018 [dostęp 2019-07-17] (fr.).

[9] Gouvernement Édouard Philippe: qui sont les ministres de Macron [online], lefigaro.fr, 17 maja 2017 [dostęp 2017-05-17] (fr.).

[10] Elisabeth Borne, actuelle ministre des Transports, remplace François de Rugy au ministère de la Transition écologique [online], francetvinfo.fr, 16 lipca 2019 [dostęp 2019-07-17] (fr.).

[11] Remaniement: qui sont les ministres du gouvernement Castex [online], lefigaro.fr, 6 lipca 2020 [dostęp 2020-07-06] (fr.).

[12] NeïlaN. Latrous NeïlaN., L’aile gauche de la majorité se structure en parti pour donner de la voix [online], francetvinfo.fr, 25 listopada 2020 [dostęp 2021-11-30] (fr.).

[13] Jean Castex a présenté la démission du Gouvernement [online], gouvernement.fr, 16 maja 2022 [dostęp 2022-05-16] (fr.).

[14] Élisabeth Borne nommée Première ministre [online], gouvernement.fr, 16 maja 2022 [dostęp 2022-05-16] (fr.).

[15] Annonce de la composition du Gouvernement [online], elysee.fr, 20 maja 2022 [dostęp 2022-05-20] (fr.).

[16] AntoineA. Beau AntoineA., Législatives: la Première ministre Élisabeth Borne élue députée dans le Calvados [online], leparisien.fr, 19 czerwca 2022 [dostęp 2022-06-19] (fr.).

[17] Nomination du Gouvernement [online], elysee.fr, 4 lipca 2022 [dostęp 2022-07-04] (fr.).

[18] La nomination du Gouvernement d’Élisabeth Borne [online], gouvernement.fr, 4 lipca 2022 [dostęp 2022-07-04] (fr.).

[19] Élisabeth Borne a présenté la démission du gouvernement à Emmanuel Macron, qui l'a acceptée [online], francebleu.fr, 8 stycznia 2024 [dostęp 2024-01-08] (fr.).

[20] Francja ma nowego premiera. Gabriel Attal najmłodszym szefem rządu w historii kraju [online], bankier.pl, 9 stycznia 2024 [dostęp 2024-01-09] .

[21] Elisabeth Borne réélue dans le Calvados à l’issue du second tour des élections législatives [online], lemonde.fr, 7 lipca 2024 [dostęp 2024-07-07] (fr.).

[22] La composition du gouvernement de François Bayrou [online], info.gouv.fr, 23 grudnia 2024 [dostęp 2024-12-23] (fr.).

[:0-23] Décret du 3 juillet 2024 portant promotion dans l’ordre national de la Légion d’honneur [online], legifrance.gouv.fr, 9 lipca 2024 [dostęp 2025-02-07] (fr.).

[24] Décret du 12 juillet 2013 portant promotion et nomination [online], legifrance.gouv.fr, 14 lipca 2013 [dostęp 2017-05-17] (fr.).

[25] Emmanuel Macron décore Elisabeth Borne, «une femme de confiance plus que de confidence» [online], liberation.fr, 22 grudnia 2022 [dostęp 2025-02-07] (fr.).

[:1-26] Décret du 14 novembre 2016 portant promotion et nomination [online], legifrance.gouv.fr, 15 listopada 2016 [dostęp 2025-02-07] (fr.).

[27] Décret du 30 janvier 2008 portant promotion et nomination [online], legifrance.gouv.fr, 31 stycznia 2008 [dostęp 2017-05-17] (fr.).

[28] Article 3 – Décret n°2002-88 du 17 janvier 2002 relatif à l'ordre du Mérite maritime [online], legifrance.gouv.fr [dostęp 2025-02-07] (fr.).

[29] Section 8: L’ordre des Palmes académiques (Articles D911-63 à D911-81). legifrance.gouv.fr. [dostęp 2025-02-07]. (fr.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

Burbonowie	Périgord (1815) Plessis (1815–1818) Dessolles (1818–1819) Decazes (1819–1820) Plessis (1820–1821) Villèle (1821–1828) Martignac (1828–1829) Polignac (1829–1830) Mortemart (1830)
Monarchia lipcowa	Broglie (1830) Laffitte (1830–1831) Perier (1831–1832) Soult (1832–1834) Gérard (1834) Bassano (1834) Mortier (1834–1835) Broglie (1835–1836) Thiers (1836) Molé (1836–1839) Soult (1839–1840) Thiers (1840) Soult (1840–1847) Guizot (1847 23 lutego 1848) Molé (1848)
II Republika	Dupont de l’Eure (1848) Arago (1848) Cavaignac (1848) Barrot (1848–1849) d’Hautpoul (1849–1851) Faucher (1851)
II Cesarstwo /Rząd Tymczasowy	Ollivier (1870) Cousin-Montauban (1870) Trochu (1870–1871)
III Republika	Dufaure (1871–1873) Broglie (1873–1874) Cissey (1874–1875) Buffet (1875–1876) Dufaure (1876) Simon (1876–1877) Broglie (1877) Rochebouet (1877) Dufaure (1877–1879) Waddington (1879–1879) Freycinet (1879–1880) Ferry (1880–1881) Gambetta (1881–1882) Freycinet (1882) Duclerc (1882–1883) Fallieres (1883) Ferry (1883–1885) Brisson (1885) Freycinet (1886) Goblet (1886–1887) Rouvier (1887) Tirard (1887–1888) Floquet (1888–1889) Tirard (1889–1890) Freycinet (1890–1892) Loubet (1892) Ribot (1892–1893) Dupuy (1893) Casimir-Perier (1893–1894) Dupuy (1894–1895) Ribot (1895) Bourgeois (1895–1896) Méline (1896–1898) Brisson (1898) Dupuy (1898–1899) Waldeck-Rousseau (1899–1902) Combes (1902–1905) Rouvier (1905–1906) Sarrien (1906) Clemenceau (1906–1909) Briand (1909–1911) Monis (1911) Caillaux (1911–1912) Poincaré (1912–1913) Briand (1913) Barthou (1913) Doumergue (1913–1914) Ribot (1914) Viviani (1914–1915) Briand (1915–1917) Ribot (1917) Painlevé (1917) Clemenceau (1917–1920) Millerand (1920) Leygues (1920–1921) Briand (1921–1922) Poincaré (1922–1924) François-Marsal (1924) Herriot (1924–1925) Painlevé (1925) Briand (1925–1926) Herriot (1926) Poincaré (1926–1929) Briand (1929) Tardieu (1929–1930) Chautemps (1930) Tardieu (1930) Steeg (1930–1931) Laval (1931–1932) Tardieu (1932) Herriot (1932) Paul-Boncour (1932–1933) Daladier ( 1933) Sarraut (1933) Chautemps (1933–1934) Daladier (1934) Doumergue (1934) Flandin (1934–1935) Bouisson (1935) Laval (1935–1936) Sarraut (1936) Blum (1936–1937) Chautemps (1937–1938) Blum (1938) Daladier (1938–1940) Reynaud (1940) Pétain (1940)
Francja Vichy/ Rząd Tymczasowy	Pétain (1940) Laval (1940–1941) Flandin (1940–1941) Darlan (1941–1942) Laval (1942–1944) Gaulle (1944–1946) Gouin (1946) Bidault (1946) Blum (1946–1947)
IV Republika	Ramadier (1947) Schuman (1947–1948) Marie (1948) Schuman (1948) Queuille (1948–1949) Bidault (1949–1950) Queuille (1950) Pleven (1950–1951) Queuille (1951) Pleven (1951–1952) Faure (1952) Pinay (1952–1953) Mayer (1953) Laniel (1953–1954) France (1954–1955) Faure (1955–1956) Mollet (1956–1957) Bourgès-Maunoury (1957) Gaillard (1957–1958) Pflimlin (1958) Gaulle (1958–1959)
V Republika	Debré (1959–1962) Pompidou (1962–1968) Couve de Murville (1968–1969) Chaban-Delmas (1969–1972) Messmer (1972–1974) Chirac (1974–1976) Barre (1976–1981) Mauroy (1981–1984) Fabius (1984–1986) Chirac (1986–1988) Rocard (1988–1991) Cresson (1991–1992) Bérégovoy (1992–1993) Balladur (1993–1995) Juppé (1995–1997) Jospin (1997–2002) Raffarin (2002–2005) Villepin (2005–2007) Fillon (2007–2012) Ayrault (2012–2014) Valls (2014–2016) Cazeneuve (2016–2017) Philippe (2017–2020) Castex (2020–2022) Borne (2022–2024) Attal (2024) Barnier (2024) Bayrou (od 2024)

W dniu powstania	Élisabeth Borne Bruno Le Maire Gérald Darmanin Catherine Colonna Éric Dupond-Moretti Amélie de Montchalin Pap Ndiaye Sébastien Lecornu Brigitte Bourguignon Olivier Dussopt Damien Abad Sylvie Retailleau Marc Fesneau Stanislas Guerini Yaël Braun-Pivet Rima Abdul-Malak Agnès Pannier-Runacher Amélie Oudéa-Castéra
Późniejsi członkowie rządu	Christophe Béchu François Braun Jean-Christophe Combe Gabriel Attal Aurélien Rousseau Aurore Bergé Agnès Firmin Le Bodo

W dniu powstania	Jean Castex Jean-Yves Le Drian Barbara Pompili Jean-Michel Blanquer Bruno Le Maire Florence Parly Gérald Darmanin Élisabeth Borne Sébastien Lecornu Jacqueline Gourault Éric Dupond-Moretti Roselyne Bachelot Olivier Véran Annick Girardin Frédérique Vidal Julien Denormandie Amélie de Montchalin
Późniejsi członkowie rządu	Joël Giraud

W dniu powstania	Édouard Philippe Gérard Collomb Nicolas Hulot Nicole Belloubet Jean-Yves Le Drian Florence Parly Jacques Mézard Agnès Buzyn Bruno Le Maire Françoise Nyssen Muriel Pénicaud Jean-Michel Blanquer Stéphane Travert Gérald Darmanin Frédérique Vidal Annick Girardin Laura Flessel
Późniejsi członkowie rządu	François de Rugy Roxana Maracineanu Christophe Castaner Franck Riester Didier Guillaume Jacqueline Gourault Élisabeth Borne Olivier Véran