Łeonid Kuczma

Łeonid Kuczma Леонід Кучма
Pełne imię i nazwisko	Łeonid Danyłowycz Kuczma
Data i miejsce urodzenia	9 sierpnia 1938 Czajkyne
Prezydent Ukrainy
Okres	od 19 lipca 1994 do 23 stycznia 2005
Poprzednik	Łeonid Krawczuk
Następca	Wiktor Juszczenko
Premier Ukrainy
Okres	od 12 października 1992 do 22 września 1993
Poprzednik	Wałentyn Symonenko
Następca	Juchym Zwiahilski
Odznaczenia

Łeonid Kuczma z Donaldem Rumsfeldem

Łeonid Danyłowycz Kuczma, ukr. Леонід Данилович Кучма (ur. 9 sierpnia 1938 w Czajkinach) – ukraiński polityk, premier w latach 1992–1993 i prezydent w latach 1994–2005.

Życiorys

Jego ojciec zginął na froncie w 1942. W 1960 uzyskał tytuł zawodowy inżyniera na uniwersytecie przekształconym później w Dnieprzański Uniwersytet Narodowy im. Ołesia Honczara. Uzyskał stopień następnie kandydata nauk technicznych. Był zatrudniony jako inżynier w ośrodku Bajkonur, objął tam stanowisko kierownicze. Pracował także jako projektant w biurze konstruktorskim Pidwenne, pełnił m.in. funkcję zastępcy głównego konstruktora. W latach 1986–1992 zajmował stanowisko dyrektora generalnego zakładów przemysłu kosmicznego Jużmasz.

W latach 1960–1991 był aktywnym działaczem Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. Został delegatem na XVII i XVIII zjazd KPZR. W okresie istnienia ZSRR uhonorowany został Orderem Czerwonego Sztandaru Pracy (1976) oraz Nagrodą Leninowską (1981). Pod koniec lat 80. (w okresie pierestrojki) stał się krytykiem polityki partii komunistycznej.

W 1991 uzyskał mandat poselski do Rady Najwyższej Ukrainy. W okresie 1992–1993 pełnił funkcję premiera Ukrainy. W 1994 został po raz drugi wybrany do parlamentu, w tym samym roku wziął udział w wyborach prezydenckich, pokonując ubiegającego się o reelekcję Łeonida Krawczuka. Ponownie wybrany prezydentem w kolejnych wyborach w 1999, wygrywając w drugiej turze z liderem Komunistycznej Partii Ukrainy, Petrem Symonenką.

Jego oponenci i część zagranicznych mediów wiązała jego osobę ze zniknięciem opozycyjnego dziennikarza Heorhija Gongadze, który został zamordowany we wrześniu 2000. Dowodem miały być nagrane potajemnie i udostępnione zachodnim mediom przez byłego prezydenckiego ochroniarza (majora Mykołę Melnyczenkę) taśmy, z których miało wynikać, że w rozmowie z ówczesnymi szefem administracji prezydenta Wołodymyrem Łytwynem i ministrem spraw wewnętrznych Jurijem Krawczenko prezydent dyskutował na temat pozbycia się niewygodnego dziennikarza. Taśmy ujawnił lider Socjalistycznej Partii Ukrainy Ołeksandr Moroz, co stało się początkiem szerokiej akcji społecznej „Ukraina bez Kuczmy”, demonstracji ulicznych i postawienia miasteczka namiotowego demonstrantów w centrum Kijowa. W 2001 parlament kilkakrotnie bezskutecznie starał się uruchomić procedurę impeachmentu. Pojawiły się też oskarżenia o bezprawną sprzedaż broni za granicę. Popularność Łeonida Kuczmy spadła z 60% do 20%.

W wyborach parlamentarnych w 2002 Łeonid Kuczma wspierał blok Za Jedyną Ukrainę (ukr. За єдину Україну!), na którego czele stał Wołodymyr Łytwyn.

Ukraiński prezydent był przez wiele lat popierany przez zachodnich polityków (również przez Aleksandra Kwaśniewskiego, który wielokrotnie demonstrował dla niego sympatię), liczących na wyraźniejsze zwrócenie się Ukrainy ku Zachodowi. W lipcu 2004 Łeonid Kuczma wykonał zwrot w polityce zagranicznej, rezygnując z aspiracji do członkostwa w NATO oraz UE, licząc w zamian na pomoc prezydenta Rosji Władimira Putina w utrzymaniu władzy.

W wyborach prezydenckich w 2004 popierał kandydaturę Wiktora Janukowycza, po wybuchu pomarańczowej rewolucji brał udział w negocjacjach mających zakończyć powstały kryzys. Zakończył urzędowanie ostatecznie 23 stycznia 2005.

W marcu 2011 wiceprokurator generalny ukraińskiej prokuratury poinformował o wszczęciu śledztwa przeciwko Łeonidowi Kuczmie w związku z podejrzeniem o udział w morderstwie dziennikarza Heorhija Gongadze. Były prezydent został objęty zakazem opuszczania kraju.

We wrześniu 2014 Łeonid Kuczma reprezentował Ukrainę w rozmowach z separatystami z regionu Doniecka, mając wpływ na ogłoszony rozejm oraz na kształt memorandum pokojowego podpisanego 20 września 2014 w Mińsku.

Żonaty, ma córkę, która została żoną przedsiębiorcy i polityka Wiktora Pinczuka. Odznaczony m.in. Orderem Orła Białego (1997).

Bibliografia

• Nota biograficzna na stronie president.gov.ua (ukr.). [dostęp 2011-03-22].