Przejdź do zawartości

8 Dywizja Piechoty Armii Krajowej

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
8 Dywizja Piechoty AK im. Romualda Traugutta
Ilustracja
Historia
Państwo

 Polskie Państwo Podziemne

Sformowanie

20 września 1944

Rozformowanie

30 września 1944

Patron

Romuald Traugutt

Tradycje
Rodowód

Oddziały obwodu Żoliborz AK

Dowódcy
Pierwszy

ppłk. Mieczysław Niedzielski „Żywiciel”

Działania zbrojne
II wojna światowa (powstanie warszawskie)
Organizacja
Dyslokacja

Warszawa

Formacja

Armia Krajowa

Rodzaj wojsk

wojska lądowe

Podległość

Warszawski Korpus Armii Krajowej

Skład

13 pułk piechoty AK, 21 pułk piechoty AK, 32 pułk piechoty 9 pułk artylerii lekkiej AK, 9 kompania dywerysjna

8 Dywizja Piechoty AK im. Romualda Traugutta (8 DP AK) – wielka jednostka piechoty Armii Krajowej, walcząca od 20 września do 30 września na Żoliborzu

Historia

[edytuj | edytuj kod]

8 Dywizja Piechoty AK zorganizowana została w czasie powstania warszawskiego z oddziałów powstańczych walczących w ramach Obwodu II Żoliborz. Dywizja została utworzona rozkazem Komendanta Armii Krajowej L.dz.7/III z 20 września 1944, oraz rozkazem organizacyjnym nr 32 Komendanta Okręgu Warszawskiego z 21 września 1944[1]; Stanowiła jedną z trzech dywizji stanowiących Warszawski Korpus AK. Pełniącym obowiązki dowódcy mianowano ppłk. Mieczysława Niedzielskiego „Boruta”. Zastępcą dowódcy dywizji i szefem sztabu był mjr Andrzej Janczak „Roman”[2].

W rozkazie dowódcy AK wskazano, iż 8 dywizja będzie „zorganizowana z oddziałów na Żoliborzu i w Puszczy Kampinoskiej”[3]. Natomiast w rozkazie Dowódcy Warszawskiego Okręgu AK polecono zorganizować pułki „13, 21, 32 i 8 pułk artylerii”[1].

Struktura organizacyjna

[edytuj | edytuj kod]

Według ustaleń autorów londyńskiej publikacji „Polskie Siły Zbrojne w II wojnie światowej” z 1950, w skład 8 Dywizji Piechoty AK weszły:

  • 13 pułk piechoty (trzy zorganizowane bataliony) z oddziałów Puszczy Kampinoskiej;
  • 32 pułk piechoty (dwa zorganizowane bataliony, jeden niezorganizowany) z oddziałów Obwodu Żoliborz;
  • 21 pułk piechoty (dwa zorganizowane bataliony, jeden niezorganizowany) z oddziałów Obwodu Żoliborz[4];

Według ustaleń Stanisława Podlewskiego, w książce „Rapsodia Żoliborska” z 1957, w skład dywizji wchodziły: 21 pułk piechoty dowodzony przez kpt. Mariana Kamińskiego „Żaglowiec”. 32 pułk piechoty stanowiły zgrupowania „Żubr”, „Żyrafa” i „Żbik”, dowodzony przez mjr Władysława Jeleń-Nowakowskiego „Żubr”, zaś 13 pułk piechoty stanowiły oddziały z Puszczy Kampinoskiej dowodzony przez mjr Romana Trzaska-Kotowskiego „Okoń”[5]. Te ustalenia powtarzane były w kolejnych publikacjach łącznie z Wielką Ilustrowaną Encyklopedią Powstania Warszawskiego z 2005[6].

Dopiero według ustaleń dr Grzegorza Jasińskiego z 2008, ustalono faktyczny skład dywizji. Według tych ustaleń „Żywiciel” nie mogąc utrzymać stałej łączności z oddziałami z Kampinosu, podjął decyzję o nakazanej reorganizacji wyłącznie w oparciu o oddziały żoliborskie[7]:

W skład 8 DP AK weszły:

8 Dywizja w oddziałach liniowych liczyła: 118 oficerów, 175 podchorążych, 344 podoficerów i 1095 żołnierzy. W Wojskowej Służbie Kobiet – 320 kobiet (bez personelu szpitali). Ponadto w szpitalach znajdowało się 674 rannych, z czego połowa w stanie ciężkim[8]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Komorowski Krzysztof: Bitwa o Warszawę ’44. Militarne aspekty Powstania Warszawskiego. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004, s. 538-539.
  2. J. Kreusch, A. K. Kunert, T. Labuszewski (oprac.): Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego. T. IV. Warszawa: 1997, s. 51.
  3. Prawdziwa historia Polaków. Ilustrowane wypisy źródłowe 1939–1945. T. Tom 3 1944–1945. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2000, s. 2146.
  4. „Polskie Siły Zbrojne w II wojnie światowej”. T. Tom 3 Armia Krajowa. Londyn: Instytut Historyczny im. Gen.Sikorskiego, 1950, s. 818.
  5. Stanisław Podlewski: „Rapsodia żoliborska. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1979 II wydanie, s. 344.
  6. Piotr Rozwadowski (pod red.): Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego. T. I. Warszawa: 2005, s. 617.
  7. Jasiński 2009 ↓, s. 319-320.
  8. Jasiński 2009 ↓, s. 320.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Struktura Organizacyjna Armii Krajowej, Marek Ney-Krwawicz, w: Mówią Wieki nr 9/1986.
  • Grzegorz Jasiński, Próby wsparcia powstania na Żoliborzu przez 2 Dywizję Piechoty (wrzesień 1944), Przegląd Historyczno-Wojskowy nr 1 (221), Warszawa 2008, ISSN 1640-6281, s. 80-81.
  • Grzegorz Jasiński, Z drugiej strony lustra, Przegląd Historyczno-Wojskowy nr 3 (223), Warszawa 2008, ISSN 1640-6281, s. 192.
  • Grzegorz Jasiński: Żoliborz 1944. Dzieje militarne II Obwodu Okręgu Warszawa AK w Powstaniu Warszawskim. Pruszków: 2009.
  • Stanisław Podlewski, Rapsodia Żoliborska, Wydawnictwo PAX, Warszawa 1957.
  • Piotr Rozwadowski, Wojsko Powstania Warszawskiego. Struktury, dowodzenie, skład osobowy, możliwości bojowe, Warszawa 2006.