Adam Stanisław Krasiński (biskup wileński)
| Biskup tytularny Hesbon | |
 Bolesław Rusiecki - Portret biskupa Adama Stanisława Krasińskiego | |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
24 grudnia 1810 |
| Data i miejsce śmierci |
9 maja 1891 |
| Miejsce pochówku | |
| Biskup wileński | |
| Okres sprawowania |
1858-1883 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Inkardynacja | |
| Prezbiterat |
23 maja 1836[1] |
| Nominacja biskupia | |
| Sakra biskupia |
13 lutego 1859[1] |
| Data konsekracji |
13 lutego 1859 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Konsekrator | |||||||
| Współkonsekratorzy | |||||||
| |||||||
Adam Stanisław Krasiński, SP (ur. 24 grudnia 1810 we wsi Wiełnicze, gubernia wołyńska, zm. 9 maja 1891 w Krakowie) – biskup wileński i pisarz polski.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Służbę duchową zaczął w zakonie pijarów, a po jego kasacji na terenie Litwy, przeszedł w szeregi duchowieństwa diecezjalnego. Związany z parafią katedralną w Wilnie. W 1858 został biskupem wileńskim. Nie był zwolennikiem powstania styczniowego, ale też odmówił poparcia władz carskich, w efekcie czego przebywał na zesłaniu od 1863 do 1882. Został zesłany do Wiatki[3]. Tam pracował nad słownikiem Synonimy języka polskiego. Po zwolnieniu z zesłania, wobec zakazu powrotu do Wilna, udał się do Krakowa, gdzie do końca życia przebywał w klasztorze pijarów, pisząc prace naukowe z zakresu filologii polskiej, tłumacząc rzymskich pisarzy oraz pisząc poezje. Za prace naukowe powołany na członka czynnego Akademii Umiejętności[4].
Po śmierci spoczął na cmentarzu Rakowickim[5].
Główne dzieła
[edytuj | edytuj kod]- przekład Sztuki rymotwórczej Horacego (1835)
- Gramatyka polska dla dzieci (1836)[6]
- Noworocznik literacki (1835, 1838[7] i 1843[8])
- Słownik synonimów polskich (1885, 2 tomy)[9]
- Aforyzmy, wierszowane (1888, II. wyd. 1906[10])
- Wspomnienia (1901)[11].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Hierarchia Catholica medii et recentioris aevi, t. VIII, Patavium 1978, s. 591. (łac.)
- ↑ Hierarchia Catholica medii et recentioris aevi, t. VIII, Patavium 1978, s. 263. (łac.)
- ↑ Nieco szczegółów biograficznych dotyczących uczestników organizacyi i partyzantki r. 1863/64. W: Józef Białynia Chołodecki: Księga pamiątkowa opracowana staraniem Komitetu Obywatelskiego w czterdziestą rocznicę powstania r. 1863/1864. Lwów: 1904, s. 268.
- ↑ X.Biskup Adam Stanisław Krasiński Czas 1891 nr 105 z 10 maja s. 2
- ↑ Pogrzeb ś.p. X. Biskupa Krasińskiego. Czas 1891 nr 107 z 13 maja s. 2-3
- ↑ Gramatyka polska dla dzieci krótko zebrana przez Adama Stanisława Krasińskiego, Wilno, 1836 [online], polona.pl [dostęp 2019-03-06].
- ↑ Noworocznik Literacki wydany przez Księdza Adama Stanisława Krasińskiego [online], Noworocznik Literacki na Rok 1838, polona.pl [dostęp 2019-03-06].
- ↑ Noworocznik Literacki wydany przez Księdza Adama Stanisława Krasińskiego [online], Noworocznik Literacki na Rok 1843, polona.pl [dostęp 2019-03-06].
- ↑ Słownik synonimów polskich. T. 1-2 [online], polona.pl [dostęp 2019-03-06].
- ↑ Aforyzmy wierszowane [online], Wyd. 2 z życiorysem aut, polona.pl [dostęp 2019-03-06].
- ↑ Wspomnienia biskupa Adama Stanisława Krasińskiego [online], polona.pl [dostęp 2019-03-06].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Franciszek Ziejka, 2007: W służbie Ojczyźnie i Pani z Jasnej Góry. O życiu i pracach o. Wacława, kapucyna. Alma Mater, 94. (pismo UJ)
- Mieczysław Żywczyński, Adam Stanisław Krasiński, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XV, 1970, s. 166-168.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Adam Stanisław Krasiński [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2012-03-08] (ang.).
- Słownik synonimów polskich Kraków 1885
- Dzieła Adama Stanisława Krasińskiego w bibliotece Polona
- Biskupi katoliccy zaboru rosyjskiego
- Ludzie związani z Wilnem (Imperium Rosyjskie)
- Polscy pisarze romantyzmu
- Polscy poeci XIX wieku
- Polscy duchowni katoliccy – zesłańcy w Imperium Rosyjskim
- Polscy zesłańcy do Wiatki
- Biskupi wileńscy
- Polscy biskupi pijarscy
- Urodzeni w 1810
- Zmarli w 1891
- Pochowani na cmentarzu Rakowickim