Aviatik B.I

Aviatik B
	; Aviatik B (typ P14)
	Dane podstawowe
Państwo	Cesarstwo Niemieckie
Producent	Automobil und Aviatik
Typ	samolot wielozadaniowy
Konstrukcja	dwupłat
Załoga	2 osoby
	Historia
Data oblotu	1913
	Dane techniczne
Napęd	Mercedes D.I lub Argus
Moc	100 KM
	Wymiary
Rozpiętość	P14: 14,5 m; P15: 12-12,4 m
Długość	P14: 8 m; P15: 7,5 m
Powierzchnia nośna	P14: 45 m²; P15: 38-41,7 m²
	Masa
Własna	P14: 760 kg; P15: 650 kg
Startowa	P14: 1090 kg; P15: 980 kg
	Osiągi
Prędkość maks.	P14: 105 km/h; P15: 115 km/h
Wznoszenie maks. w locie poziomym	P14, P15: 5 min na 1200 m
	Dane operacyjne
	Użytkownicy
	Cesarstwo Niemieckie
	Rzuty
	Multimedia w Wikimedia Commons

Aviatik B (B.I) – niemieckie samoloty wielozadaniowe z okresu I wojny światowej, produkowane od 1912 roku. Samoloty te należały do kilku zbliżonych typów, o oznaczeniach fabrycznych P13, P14 i P15, a przez niemieckie lotnictwo wojskowe były oznaczane jako Aviatik B. W 1915 roku samoloty typu P15b oznaczono jako B.I, a P15a jako B.II.

Historia

Niemieckie zakłady Automobil und Aviatik produkowały początkowo od 1910 roku kopie samolotów francuskich – dwupłatów Farmana i jednopłatów Hanriota, na rynek cywilny i do szkolenia^[1]. W 1912 roku firma Aviatik rozpoczęła produkcję samolotów własnej konstrukcji – udanych dużych dwupłatów ze śmigłem ciągnącym projektu głównego konstruktora inżyniera Roberta Wilda (Szwajcara)^[1].

P13

Pierwszym modelem dwupłata konstrukcji Aviatik był typ P13, który powstał na przełomie kwietnia i maja 1912 roku^[1]. Określany był przez wytwórnię jako Doppeldecker (DD) Type Militär (dwupłat typu wojskowego). Wyróżniały go skrzydła o dużej rozpiętości 15 lub 16 metrów. Skrzydła 15-metrowe miały po każdej ze stron trzy rzędy pionowych rozpórek i dodatkowe skośne rozpórki na końcach, przy krótszym dolnym płacie (układ określany jako 3½-przęsłowy), a skrzydła 16-metrowe miały cztery rzędy rozpórek (układ 4-przęsłowy)^[1]. Niektóre samoloty w celach zebrania doświadczeń różniły się skosem skrzydeł, ich wzniosem i wysunięciem jednego płata przed drugi^[2]. Na ogół podwozie miało dwa zespoły po dwa koła i płozy przeciwkapotażowe wystające do przodu^[2]. Stosowano czterocylindrowe silniki rzędowe Argus o mocy 85-100 KM^[2].

P14

Udoskonalony model P14 pojawił się w połowie 1913 roku. Był on nieco mniejszy – miał rozpiętość 14,5 m i skrzydła 2½-przęsłowe^[2]. Dzięki udanej konstrukcji, firma stała się jednym z głównych producentów samolotów dla lotnictwa niemieckiego, które w 1913 roku zamówiło 101 samolotów Aviatik P13 i P14, w różniących się odmianach (więcej, niż innych producentów)^[3]. Samoloty typu P14 produkowane były do początku 1915 roku^[3].

P15

Aviatik typu P15 został również opracowany w 1913 roku i był produkowany równolegle do P14. Ponownie zmniejszono wymiary samolotu, dopracowując jego konstrukcję. Zasadniczy wariant miał skrzydła dwuprzęsłowe, lecz produkowano także trzyprzęsłowe, dla większego udźwigu przy wykorzystaniu w charakterze bombowców^[3]. Ster kierunku został wyposażony w skośną płetwę statecznika^[3]. Napęd stanowił silnik Argus lub Mercedes o mocy 100 KM^[3].

Samoloty Aviatik oznaczane były przez wojsko początkowo jako Aviatik B z numerem ewidencyjnym łamanym przez dwie ostatnie cyfry roku produkcji, np. B.62/13^[4]. 8 sierpnia 1915 roku wojskowe Aviatiki otrzymały oznaczenia wojskowe typu B.I dla samolotów P15b z silnikiem o mocy 100 KM i B.II dla samolotów P15a z silnikiem o mocy 120 KM^[5]. Nie jest jednakże jasne, jakie modele wojsko określiło jako P15a i P15b^[6]. Istnieją przypuszczenia, że wszystkie dwupłatowe Aviatiki z silnikiem 100 KM zaliczono do typu B.I, jednakże brak jest potwierdzenia tej tezy (przynajmniej jeden samolot typu P14 został tak zaliczony)^[5].

Samoloty Aviatik B (B.I i B.II) nie przenosiły standardowo uzbrojenia, a obserwator zajmował miejsce w przedniej kabinie, przed pilotem. Aviatik o numerze B.192a/13 został eksperymentalnie wyposażony w karabin maszynowy i był uważany za pierwszy niemiecki samolot tak uzbrojony^[7]. Niektóre samoloty w jednostkach zostały doposażone w karabiny maszynowe Parabellum zamocowane po bokach przedniej kabiny, na wzór Aviatik C.I^[8]. Na bazie typu P15 opracowano następnie uzbrojony samolot Aviatik C.I (P25)^[9].

Użycie

Samoloty P13 z pilotami fabrycznymi brały udział w licznych zawodach lotniczych w Niemczech i za granicą, zdobywając nagrody i przyczyniając się do spopularyzowania wytwórni przed I wojną światową. Ustanawiano też na nich rekordy długotrwałości i odległości lotu^[10]. Firma Aviatik założyła też własną szkołę lotniczą w Habsheim^[3].

Głównym odbiorcą samolotów stało się niemieckie lotnictwo wojskowe. Po wybuchu I wojny światowej służył one głównie do rozpoznania i bombardowania. Nieuzbrojony Aviatik B.114/14 typu P14 stał się pierwszym niemieckim samolotem zestrzelonym w walce powietrznej 5 października 1914 roku (przez francuski samolot Voisin III V89)^[7]. Z kolei 28 kwietnia 1915 roku załoga dozbrojonego Aviatika zestrzeliła samolot Voisin^[7].

Osobny artykuł: Walka powietrzna 5 października 1914.

Najwięcej samolotów Aviatik B.I było na froncie w kwietniu 1915 roku – 76. Na początku 1916 roku nieliczne pozostały w służbie frontowej, lecz w późniejszym okresie były nadal używane do szkolenia^[11].

Jeden Aviatik P14 był dostarczony w maju 1914 roku do niemieckiej Afryki Południowo-Zachodniej, po czym po wybuchu wojny brał udział w działaniach wojennych tamże (zakończonych kapitulacją Niemców 9 lipca 1915 roku)^[12].

Dwupłaty Aviatik były także eksportowane i budowane na licencji przez firmy zagraniczne. Po zajęciu drugiego miejsca w konkursie zorganizowanym przez lotnictwo włoskie, ich licencyjną produkcję podjęto we włoskiej firmie SAML^[3]. Używane były także przez lotnictwo włoskie podczas I wojny światowej^[3]. Sprzedawane były też m.in. do Bułgarii, Belgii, Rosji, Szwajcarii^[3]. Licencyjną produkcję podjęły też rosyjskie zakłady Anatra w Odessie^[3]. Wraz z austriacką wytwórnią Weiser, Aviatik założył także austro-węgierską wytwórnię Oesterreichisch-Ungarische Flugzeugfabrik Aviatik, która produkowała samoloty pod tą samą nazwą^[13].

Ocenia się, że około 360 samolotów Aviatik serii B wszystkich typów (w tym B.II) zostało dostarczonych dla lotnictwa niemieckiego i austro-węgierskiego w latach 1913-1915^[14].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Grosz 2003 ↓, s. II okładki, 1.
↑ ^a ^b ^c ^d Grosz 2003 ↓, s. 1.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Grosz 2003 ↓, s. 2.
↑ Grosz 2003 ↓, s. 8.
↑ ^a ^b Grosz 2003 ↓, s. 6.
↑ Grosz 2003 ↓, s. 2, 6.
↑ ^a ^b ^c Grosz 2003 ↓, s. 4.
↑ Grosz 2003 ↓, s. III okładki.
↑ Peter M. Grosz: Aviatik C.I. Berkhamsted: Albatros Productions: 1997, seria: Windsock Datafile, no. 63, ISBN 0-948414-95-2, s. 1 (ang.)
↑ Grosz 2003 ↓, s. 1-2.
↑ Grosz 2003 ↓, s. 7-8.
↑ Grosz 2003 ↓, s. 5.
↑ Peter M. Grosz: Aviatik D.I. Berkhamsted: Albatros Productions, 1994, seria: Windsock Datafile, no. 45, s. 5 (ang.)
↑ Grosz 2003 ↓, s. 7.

Bibliografia

Peter M. Grosz: Aviatik B-types. Berkhamsted: Albatros Productions, 2003, seria: Windsock Datafile. no.102. ISBN 1-902207-57-2. (ang.).

Linki zewnętrzne

http://www.airwar.ru

[CITEREFGrosz2003II_okładki,_1-1] Grosz 2003 ↓, s. II okładki, 1.

[CITEREFGrosz20031-2] Grosz 2003 ↓, s. 1.

[CITEREFGrosz20032-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Grosz 2003 ↓, s. 2.

[CITEREFGrosz20038-4] Grosz 2003 ↓, s. 8.

[CITEREFGrosz20036-5] Grosz 2003 ↓, s. 6.

[CITEREFGrosz20032,_6-6] Grosz 2003 ↓, s. 2, 6.

[CITEREFGrosz20034-7] Grosz 2003 ↓, s. 4.

[CITEREFGrosz2003III_okładki-8] Grosz 2003 ↓, s. III okładki.

[9] Peter M. Grosz: Aviatik C.I. Berkhamsted: Albatros Productions: 1997, seria: Windsock Datafile, no. 63, ISBN 0-948414-95-2, s. 1 (ang.)

[CITEREFGrosz20031-2-10] Grosz 2003 ↓, s. 1-2.

[CITEREFGrosz20037-8-11] Grosz 2003 ↓, s. 7-8.

[CITEREFGrosz20035-12] Grosz 2003 ↓, s. 5.

[13] Peter M. Grosz: Aviatik D.I. Berkhamsted: Albatros Productions, 1994, seria: Windsock Datafile, no. 45, s. 5 (ang.)

[CITEREFGrosz20037-14] Grosz 2003 ↓, s. 7.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Samoloty myśliwskie	AEG D.I Albatros D.I Albatros D.II Albatros D.III Albatros D.V Albatros W.4 Fokker D.I Fokker D.II Fokker D.III Fokker D.IV Fokker D.V Fokker D.VI Fokker D.VII Fokker D.VIII (E.V) Fokker Dr.I Fokker E.I Fokker E.II Fokker E.III Fokker E.IV Halberstadt D.II Junkers D.I LFG Roland D.I LFG Roland D.II LFG Roland D.VI Pfalz D.III Pfalz D.VII Pfalz D.VIII Pfalz D.XII Pfalz D.XV Pfalz Dr.I Pfalz E.I Siemens-Schuckert D.III Siemens-Schuckert D.IV Siemens-Schuckert E.I Siemens-Schuckert E.III
Samoloty bombowe	AEG G.II AEG G.IV Gotha G.I Gotha G.IV Gotha G.V Gotha G.VI Friedrichshafen G.III S.S.W. R.III Staaken R.VI Staaken R.XIV
Wodnosamoloty i łodzie latające	Albatros W.4 Albatros W.5 Friedrichshafen FF.33 Friedrichshafen FF.49 Gotha WD.1 Gotha WD.2 Hansa-Brandenburg W.12 Hansa-Brandenburg W.29 Junkers J 11 Lübeck-Travemünde F4
Samoloty rozpoznawcze i lekkie bombowe	AEG C.I AEG C.II AEG C.III AEG C.IV AEG C.V AEG C.VI AEG C.VII AEG C.VIII AEG C.VIII Dr Ago C.I Ago C.IV Albatros C.I Albatros C.III Albatros C.V Albatros C.VII Albatros C.X Albatros C.XII Albatros C.XV Aviatik C.I Aviatik C.III DFW C.V Halberstadt C.V LFG Roland C.II LVG C.II LVG C.V LVG C.VI Rumpler C.I Rumpler C.IV Rumpler C.VII
Samoloty wielozadaniowe	Aviatik B.I Halberstadt CL.II Halberstadt CL.IV Hannover CL.II Hannover CL.V Junkers CL.I
Samoloty szturmowe	AEG J.I Albatros J.I Junkers J.I
Nieuzbrojone samoloty szkolne i rozpoznawcze	AEG B.I AEG B.II AEG B.III Albatros B.I Albatros B.II Albatros B.III Aviatik B.II Fokker A.I Hansa-Brandenburg B.I Kondor B.I LVG B.I, B.II, B.III Rumpler C.VIII Rumpler Taube
Konstrukcje prototypowe	AEG DJ.I AEG Dr.I AEG G.I AEG PE Albatros D.IV Albatros D.VI Albatros D.VII Albatros D.IX Albatros D.X Albatros D.XI Albatros D.XII Albatros Dr.I Albatros Dr.II Albatros W.3 Albatros W.8 DFW Floh Gotha WD.3 Halberstadt C.III Hansa-Brandenburg W.11 Hansa-Brandenburg W.16 Junkers J 1 Junkers J 2 Junkers J 7 Junkers J 8 Kondor D 1 Kondor D 2 Kondor D 6 Kondor D 7 Kondor W 1 LFG Roland Stralsund V 19 Pfalz D.VI Pfalz Dr.II Schütte-Lanz C.I Schütte-Lanz G.I
Inne	System oznaczeń niemieckich samolotów z okresu I wojny światowej