Dąbrowa (Katowice)
50°10′36″N 18°58′36″E/50,176581 18,976714
| Część Katowic | |
 Dąbrowa widziana z lotu drona (2024) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| Dzielnica | |
| Data założenia |
XVII wiek |
| W granicach Katowic |
27 maja 1975 |
Położenie na mapie Katowic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
| 50°10′36″N 18°58′36″E/50,176581 18,976714
| |
Dąbrowa (niem. Dombrowa[1]) – część Katowic, położona w południowej części miasta, na terenie dzielnicy Podlesie, w rejonie ulic: Podleśnej, Saskiej, Chabrowej i Dąbrowa.
Składa się ona przeważnie z domów jednorodzinnych z różnego okresu, głównie z lat międzywojennych i z lat 60. XX wieku[2]. Do najbardziej wartościowych budynków w Dąbrowie należą: budynek kolejowy przy ul. Saskiej 43 i leśniczówka przy ul. Saskiej 55 z 1893 roku oraz domy przy ul. Dąbrowa 10/12 i 19 powstałe przed 1939 rokiem[3]. W dwóch obwodach spisowych obejmujących Dąbrowę oraz pozostałe domy z ulicy Saskiej mieszkało według Narodowego Spisu Powszechnego z 2011 roku łącznie 495 osób, w 249 mężczyzn i 246 kobiet[4]. Dąbrowa sąsiaduje z zelektryfikowaną linią kolejową nr 142[5], a za nią znajduje się kompleks stawów Dupina położonych nad Mleczną[4].
Historia
[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
Dąbrowa jako przysiółek Podlesia została założona prawdopodobnie w XVII wieku. Nazwę swoją wzięła od lasu, który stanowił zaplecze pod tę osadę[2]. W czerwcu 1734 roku podczas wojny elekcyjnej o tron polski, na terenie Dąbrowy został wyznaczony obóz szpitalny dla wojsk elektora saskiego Augusta III. Z jednej strony obóz był ograniczony przez rzekę Dupinę (Mleczną) oraz został otoczony zasiekami w obawie przed wojskami króla Stanisława Leszczyńskiego. Wojska saskie pod koniec sierpnia 1734 roku zlikwidowały obóz, zostawiając cmentarz na którym pochowano zmarłych żołnierzy. Pozostałością tych wydarzeń jest nazwa ulicy w Dąbrowie – ulica Saska[6].
W 1800 roku rejon Podlesia nawiedziła burza gradowa z gradem wielkości kurzych jaj, powodując w rejonie Podlesia straty materialne. Jako wotum przebłagalne, w Dąbrowie usypano mały kopczyk, na którym wybudowano w rejonie dzisiejszej ulicy Saskiej kapliczkę[7]. Sama zaś kapliczka powstała przed 1809 rokiem. Została ona wybudowana na planie kwadratu, dach pokryto gontem, a ściany kaplicy otynkowano i pobielono. W środku znajdowały się drewniane figury świętych oraz obraz Matki Bożej[8].
W 1868 roku podczas budowy przechodzącej przez Dąbrowę linii kolejowej Towarzystwa Kolei Prawego Brzegu Odry, łączącej Szopienice Północne z Pszczyną przez Podlesie, rozkopano cmentarz żołnierzy saskich. Szczątki żołnierzy wywożono na wzgórze koło kapliczki, gdzie ich pochowano. Samą zaś linię kolejową oddano do użytku 24 czerwca 1870 roku[9]. W grudniu 1885 roku Dąbrowa liczyła 277 mieszkańców i była wówczas osadą na terenie gminy Podlesie w powiecie pszczyńskim[1]. W czasie okupacji niemieckiej, w 1942 roku nakazano rozbiórkę dąbrowskiej kapliczki[8]. W dniu 27 maja 1975 roku Dąbrowę wraz z całym Podlesiem włączono do Katowic[10].
W centralnej części Dąbrowy, na skrzyżowaniu ulic: Saskiej, Dąbrowa i Chabrowej położony obecnie jest skwer[11]. W ramach budżetu obywatelskiego na 2017 roku, został zgłoszony projekt utworzenia ścieżki edukacyjno-turystyczno-rowerowej oraz rekonstrukcji kapliczki saskiej sprzed 1808 roku, który nie przeszedł weryfikacji merytorycznej. Zgodnie z opinią Miejskiego Konserwatora Zabytków, rekonstrukcja kapliczki jest niemożliwa z uwagi na brak oryginalnego projektu lub inwentaryzacji architektoniczno-budowlanej, a także z uwagi na skąpe źródła ikonograficzne. Dodatkowo, budowa obiektu kultu religijnego nie jest zadaniem własnym gminy[12]. W styczniu 2018 roku Zespół ds. Nazewnictwa Ulic i Placów Komisji Organizacyjnej Rady Miasta Katowice rozpatrywał sprawę nadania nazwy skwerowi imienia Bolesława Holeckiego. Zespół ten jednak zawnioskował o wskazanie innej lokalizacji[13].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b The Genealogical Gazetteer: Dąbrowa, Dombrowa. gov.genealogy.net. [dostęp 2021-07-07]. (pol.).
- ↑ a b Szaraniec 1996 ↓, s. 91.
- ↑ Studium... 2012 ↓, Załącznik 1.9 35/36.
- ↑ a b Wojewódzki Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Katowicach: Geoportal Województwa Śląskiego – ORSIP. mapy.orsip.pl. [dostęp 2021-07-07]. (pol.).
- ↑ Ryszard Stankiewicz, Marcin Stiasny, Atlas linii kolejowych Polski 2010, arkusz R16-R19, Rybnik: Wydawnictwo Eurosprinter, 2010, ISBN 978-83-926946-8-7.
- ↑ Gierlotka 2005 ↓, s. 57.
- ↑ Gierlotka 2005 ↓, s. 61.
- ↑ a b Bulsa i Szmatloch 2019 ↓, s. 118.
- ↑ Gierlotka 2005 ↓, s. 67.
- ↑ Dz.U. z 1975 r. nr 15, poz. 87
- ↑ Skwer Przy Saskiej. pl.worldorgs.com. [dostęp 2021-07-07]. (pol.).
- ↑ Wydział Komunikacji Społecznej Urzędu Miasta Katowice: Szlak Solny w Podlesiu. Utworzenie ścieżki edukacyjno-turystyczno-rowerowej na Szlaku Solnym przebiegającym przez Podlesie oraz rekonstrukcja kapliczki Saskiej sprzed 1808 roku. bo.katowice.eu. [dostęp 2021-07-07]. (pol.).
- ↑ Notatka służbowa Nr 28 Dla Pani Krystyny Siejnej Przewodniczącej Rady Miasta Katowice, dotycząca prac Zespołu do spraw nazewnictwa ulic i placów Komisji Organizacyjnej Rady Miasta Katowice [online], bip.katowice.eu, 15 stycznia 2018 (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Michał Bulsa, Barbara Szmatloch, Katowice, których nie ma, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2019, ISBN 978-83-7729-502-1.
- Stefan Gierlotka, Uniczowy. Kalendarium Historii południowych dzielnic Katowic: Kostuchna, Ochojec, Piotrowice, Podlesie, Zarzecze, Katowice: „Śląsk”. Wydawnictwo Naukowe, 2005, ISBN 83-7164-471-X (pol.).
- Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Katowice – II edycja. Część 1. Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego, Załącznik nr 1 do uchwały nr XXI/483/12 Rady Miasta Katowice z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie uchwalenia „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Katowice” – II edycja, Miasto Katowice, 2012 (pol.).
- Lech Szaraniec, Osady i osiedla Katowic, Katowice: Oficyna „Artur”, 1996, ISBN 83-905115-0-9.
