Irena Kwiatkowska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Irena Kwiatkowska
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

17 września 1912
Warszawa

Data i miejsce śmierci

3 marca 2011
Konstancin-Jeziorna

Zawód

aktorka

Współmałżonek

Bolesław Kielski
(1948−1993; jego śmierć)

Lata aktywności

1935−2009

Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Order Sztandaru Pracy II klasy Medal 30-lecia Polski Ludowej Medal 10-lecia Polski Ludowej Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” Złota Oznaka Honorowa Towarzystwa Polonia Order Uśmiechu
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Irena Kwiatkowska-Kielska (ur. 17 września 1912 w Warszawie, zm. 3 marca 2011 w Konstancinie-Jeziornie) – polska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna, artystka kabaretowa.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Córka zecera Kryspina Stanisława Kwiatkowskiego (1876–1950) i jego żony Marianny z Barabaszów (1877–1945)[1][2]. Absolwentka ówcześnie żeńskiego Gimnazjum Państwowego im. Klementyny Hoffmanowej w Warszawie. W 1935 ukończyła studia na Wydziale Aktorskim Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej, pod kierunkiem m.in. Aleksandra Zelwerowicza. Zadebiutowała w teatrze Cyrulik Warszawski, gdzie została zaproszona przez Fryderyka Jarosyego. Do wybuchu wojny grała w teatrach Powszechnym w Warszawie, Nowym w Poznaniu i Polskim w Katowicach[3].

Podczas okupacji niemieckiej pracowała w kuchni ZASP-u, podejmowała się też innych prac dorywczych. Była żołnierką AK, uczestniczyła w powstaniu warszawskim jako łączniczka w sztabie grupy „Północ” (ps. „Katarzyna”), grała w teatrze powstańczym w szpitalach i piwnicach[4]. Po zakończeniu wojny, na prośbę Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego i Antoniego Bohdziewicza, wyjechała do Krakowa. Tam występowała w kabarecie Siedem Kotów, gdzie wiersze, piosenki oraz skecze dla niej pisał Gałczyński. Tutaj też w ramach Teatrzyku Zielona Gęś specjalnie dla Ireny Kwiatkowskiej stworzył postać Hermenegildy Kociubińskiej, poetki hermetyczno-sympatycznej. Od 1948 związana ze scenami warszawskimi. Zagrała ponad sto ról teatralnych, 20 filmowych i telewizyjnych (m.in. jako matka Pawła w Wojnie domowej, kobieta pracująca w Czterdziestolatku). Występowała w Kabarecie Dudek oraz Kabarecie Starszych Panów.

W latach 1953–1956 wykładowczyni w warszawskiej PWST[5]. Przez niemal 65 lat współpracowała z Polskim Radiem[6]. Pracowała w nim jako spikerka[6], wzięła udział w nagraniu wielu audycji radiowych, zwłaszcza dla dzieci. Czytała im m.in. wiersze Jana Brzechwy[6] i Juliana Tuwima (jej wykonanie „Ptasiego radia” Tuwima do dzisiaj uchodzi za jedną z najwybitniejszych interpretacji wiersza w XX wieku), kolejne odcinki Przygód Plastusia[6] (Marii Kownackiej), Przygód Tomka Sawyera (Marka Twaina) oraz książki Ania z Zielonego Wzgórza (Lucy Maud Montgomery). Występowała także m.in. w Podwieczorku przy mikrofonie[6]. Polskie Radio nagrodziło ją Złotym i Diamentowym Mikrofonem oraz Wielkim Splendorem[6].

Irena Kwiatkowska, 1949
Odcisk dłoni I. Kwiatkowskiej w Alei Gwiazd w Międzyzdrojach
Irena Kwiatkowska z Wiesławem Gołasem, Warszawa, 4 kwietnia 2008
Irena Kwiatkowska z Marią Kaczyńską, 16 września 2009

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Jej mężem od 1948 do śmierci w 1993 był Bolesław Kielski[7] (1915–1993), spiker Polskiego Radia. Irena Kwiatkowska była bezdzietna. Bolesław Kielski miał syna – Andrzeja Kielskiego – z pierwszego małżeństwa z Jadwigą Kozakiewicz[8].

Śmierć i pogrzeb[edytuj | edytuj kod]

Grób Ireny Kwiatkowskiej i jej męża Bolesława Kielskiego na cmentarzu Stare Powązki w Warszawie
Ławeczka Ireny Kwiatkowskiej przy deptaku w Ustce

Irena Kwiatkowska zmarła w Domu Aktora w Skolimowie[9].

Pogrzeb artystki odbył się 14 marca 2011 w bazylice św. Krzyża w Warszawie. Mszy świętej przewodniczył ks. Wiesław Niewęgłowski, który odczytał list od metropolity warszawskiego kardynała Kazimierza Nycza. W ostatniej drodze aktorce towarzyszyła rodzina oraz licznie przybyli artyści m.in. Olgierd Łukaszewicz, Maja Komorowska, Barbara Krafftówna, Alina Janowska, Jerzy Gruza, Teresa Lipowska, Jerzy Połomski, Wojciech Młynarski, Stanisław Brejdygant, Jacek Kawalec, Jacek Bławut i inni. Obecny był również minister kultury Bogdan Zdrojewski, który wygłosił pożegnalne przemówienie.

Została pochowana w kwaterze 189 u boku swojego męża na cmentarzu Stare Powązki w Warszawie[10] (kwatera 189-1-6)[11].

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Rok Tytuł Rola Uwagi
1939 Moja mama - to ja![12] brak danych (?) Film nieukończony, prace przerwał wybuch II wojny światowej
1945 2 x 2 = 4 paniusia przed lustrem propagandowy, reżyseria: Antoni Bohdziewicz, Tadeusz Makarczyński
1953 Sprawa do załatwienia pasażerka wagonu sypialnego komedia, reżyseria: Jan Rybkowski, Jan Fethke
1958 Żołnierz królowej Madagaskaru Aniela Lemięcka komedia muzyczna, reżyseria: Jerzy Zarzycki
1959 Tysiąc talarów Eulalia komedia, reżyseria: Stanisław Wohl
1961 Drugi człowiek Gorzycka obyczajowy, reżyseria: Konrad Nałęcki
1962 I ty zostaniesz Indianinem redaktorka pisma „Kobieta Anioł” komedia sensacyjna, reżyseria: Konrad Nałęcki
Klub kawalerów swatka Dziurdziulińska komedia muzyczna, reżyseria: Jerzy Zarzycki
1963 Zacne grzechy Firlejowa komedia, reżyseria: Mieczysław Waśkowski
1965–1966 Wojna domowa Zofia Jankowska serial telewizyjny, reżyseria: Jerzy Gruza
1966 101 dalmatyńczyków (film 1961) Gęś (polski dubbing) animowany, reżyseria: Maria Piotrowska
1967 Pchła Szachrajka Pchła Szachrajka (głos) animowany, reżyseria: Zofia Ołdak
1968 Proszę słonia (serial animowany) mama Pinia (głos) serial animowany, reżyseria: Piotr Paweł Lutczyn
1970 Dzięcioł sanitariuszka komedia, reżyseria: Jerzy Gruza
1974–1977 Czterdziestolatek Kobieta Pracująca serial telewizyjny, reżyseria: Jerzy Gruza
1976 Motylem jestem, czyli romans 40-latka Kobieta Pracująca komedia, reżyseria: Jerzy Gruza
1978 Hallo Szpicbródka, czyli ostatni występ króla kasiarzy Makowska musical, reżyseria: Janusz Rzeszewski, Mieczysław Jahoda
Proszę słonia mama Pinia (głos) animowany, reżyseria: Witold Giersz
1979 Tajemnica szyfru Marabuta Molesta Zgrzypik, ciotka Malwinki (głos) animowany, reżyseria: Maciej Wojtyszko
1983 Lata dwudzieste... lata trzydzieste... pani Aniela musical, reżyseria: Janusz Rzeszewski
1986 Zmiennicy Maria Piórecka, matka Kasi serial telewizyjny, reżyseria: Stanisław Bareja
1988 Pan Kleks w kosmosie kula informacyjna (głos) familijny, reżyseria: Krzysztof Gradowski
1991 Rozmowy kontrolowane Lusia, ciotka Ochódzkiego komedia, reżyseria: Sylwester Chęciński
1993 Czterdziestolatek. 20 lat później Kobieta Pracująca (odcinki: 2, 7, 8, 12, 14, 15) serial telewizyjny, reżyseria: Jerzy Gruza
1993–1994 Bajki pana Bałagana Babcia Ala serial animowany, reżyseria: Bronisław Zeman
1995 101 dalmatyńczyków (film 1961) Gęś (polski dubbing) animowany, reżyseria: Ewa Złotowska
2000 Kiedy noce robią się krótkie (wycięty epizod) dramat, reżyseria: Mona J. Hoel
2000–2001 Graczykowie wróżka (odcinki: 34, 39, 40, 52) serial telewizyjny, reżyseria: Krzysztof Jaroszyński
2002 Graczykowie, czyli Buła i spóła wróżka (odcinek 39) serial telewizyjny, reżyseria: Krzysztof Jaroszyński
2008 Jeszcze nie wieczór aktorka Irena dramat, reżyseria: Jacek Bławut
2009 Niania matka Hieronima (odcinek 115) serial telewizyjny, reżyseria: Jerzy Bogajewicz
2019 Zabij to i wyjedź z tego miasta Kobieta w pociągu (głos) film animowany, reżyseria: Mariusz Wilczyński
(wydany pośmiertnie)

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Nagrody[edytuj | edytuj kod]

  • 1952 – Dyplom Uznania Ministra Kultury i Sztuki,
  • 1953 – Nagroda Państwowa II stopnia za działalność estradową „za wybitne osiągnięcia aktorskie w dziedzinie satyry, w szczególności w programach Teatru Satyryków i Teatru Syrena w Warszawie”,
  • 1965 – Nagroda Przewodniczącego ds. Radia i Telewizji za wybitne osiągnięcia aktorskie w programach rozrywkowych telewizji,
  • 1967 – „Złota Maska”, nagroda redakcji „Expressu Wieczornego”,
  • 1968 – „Złota Maska”, nagroda redakcji „Expressu Wieczornego”,
  • 1968 – Laureatka plebiscytu na najpopularniejszą kobietę Warszawy,
  • 1969 – „Złota Maska”, nagroda redakcji „Expressu Wieczornego”,
  • 1970 – Nagroda Artystyczna Miasta Warszawy,
  • 1971 – „Złota Maska”, nagroda redakcji „Expressu Wieczornego”,
  • 1971 – Nagroda Artystyczna Miasta Warszawy,
  • 1971 – Warszawianka Roku[20],
  • 1973 – „Złoty Mikrofon” za stworzenie postaci Plastusia i Pani Eufemii oraz za całokształt wybitnej twórczości aktorskiej w audycjach radiowych dla dzieci i dorosłych[21],
  • 1993 – „Wielki Splendor”, nagroda Teatru Polskiego Radia za kreacje radiowe[22],
  • 1994 – „Prometeusz”, nagroda za wybitne osiągnięcia estradowe,
  • 1995 – „Diamentowy Mikrofon” – Nagroda Honorowa z okazji 70-lecia Polskiego Radia[21],
  • 1995 – „Złoty Wawrzyn Grzymały”, nagroda Bydgoskiego Towarzystwa Teatralnego dla najlepszych aktorów,
  • 1995 – „Super Wiktor”,
  • 1995 – „Warszawianka Roku 1995”, tytuł w plebiscycie „Expressu Wieczornego”,
  • 2002 – „Gwiazda Telewizji Polskiej”, nagroda z okazji 50-lecia TVP za kreacje w Teatrze telewizji i kabarecie,
  • 2003 – Nagroda za całokształt twórczości artystycznej na IV Festiwalu Dobrego Humoru w Trójmieście,
  • 2003 – Odcisk dłoni na Promenadzie Gwiazd podczas VIII Festiwalu Gwiazd w Międzyzdrojach,
  • 2007 – Wawrzyn Mistrza Mowy Polskiej[23],
  • 2008 – „Aktorka komediowa stulecia” – nagroda w plebiscycie „Złote Kaczki”,
  • 2008 – 5 miejsce w ankiecie Polityki na najważniejszych aktorów polskich XX w.

Książki o Irenie Kwiatkowskiej[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Metryki.Genealodzy.pl – akt urodzenia Ireny Kwiatkowskiej
  2. ↑ Marcin Wilk, Kwiatkowka: żarty się skończyły, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 2019, ISBN 978-83-240-5566-1.
  3. ↑ Irena Kwiatkowska była związana z Katowicami i Śląskiem
  4. ↑ Zmarła Irena Kwiatkowska. [dostęp 2016-11-19].
  5. ↑ FilmPolski.pl - Irena Kwiatkowska, www.filmpolski.pl [dostęp 2020-07-29] (pol.).
  6. ↑ a b c d e f IAR: Odeszła Irena Kwiatkowska. polskieradio.pl, 2011-03-03. [dostęp 2011-03-03].
  7. ↑ Bolesław Kielski w bazie filmpolski.pl
  8. ↑ Tygodnik „To & Owo” nr 5, 31.01.2017, s. 12-13
  9. ↑ TVN24 – Nie żyje Irena Kwiatkowska. [dostęp 2011-03-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-03-04)].
  10. ↑ Irena Kwiatkowska pożegnana przez rodzinę, przyjaciół i świat artystyczny. onet.pl, 2010-03-14. [dostęp 2011-03-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-03-17)].
  11. ↑ Cmentarz Stare Powązki: BOLESŁAW KIELSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-12-10].
  12. ↑ n, Jutro NIE idziemy do kina, czyli o filmach, które padły ofiarą wojny, stare-kino.pl, 22 września 2021 [dostęp 2022-04-04] (pol.).
  13. ↑ M.P. z 2010 r. nr 27, poz. 256 (Irena Kielska) „za działalność na rzecz rozwoju polskiej kultury, za osiągnięcia w pracy artystycznej”.
  14. ↑ Order dla aktorki komediowej stulecia. prezydent.pl, 209-09-08. [dostęp 2010-11-10].
  15. ↑ M.P. z 2001 r. nr 4, poz. 78 (Irena Kwiatkowska-Kielska) „za wybitne zasługi w długoletniej działalności radiowej”.
  16. ↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
  17. ↑ Kronika wydarzeń w Warszawie 1 I–31 III 1976. „Kronika Warszawy”. 3 (27), s. 117, 1976. 
  18. ↑ Agnieszka Hamelusz. Glorie Artis dla policjantów. „Stołeczny Magazyn Policyjny”, 2005-12-10. Komenda Stołecznej Policji. 
  19. ↑ Pro Masovia – 2006 r.. mazovia.pl. [dostęp 2016-12-11].
  20. ↑ Encyklopedia Warszawy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1994, ISBN 83-01-08836-2, s. 929.
  21. ↑ a b (PAP): Zmarła Irena Kwiatkowska. empik.com, 2011-03-03. [dostęp 2011-03-03].
  22. ↑ Wielki Splendor – nagrody Teatru Polskiego Radia wręczone. prsa.pl, 2008-12-01. [dostęp 2010-12-06].
  23. ↑ Odeszła kolejna Mistrzyni. Mistrz Mowy Polskiej, marzec 2011. [dostęp 2011-07-27].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Irena_Kwiatkowska&oldid=69181529”